Το παρελθόν

Δεν σε θέλω πια, αλλά υπάρχει ένα παρελθόν που μας ενώνει και με φέρνει αντιμέτωπο με σένα – εξαιρετικό άλλοθι για να σε κρατήσω σε απόσταση, όταν, στη πραγματικότητα επιθυμώ ακριβώς το αντίθετο, αν και, πλην του παρελθόντος, όλα όσα μας ένωναν έχουν προ πολλού εξανεμιστεί.

Ο Ασγκάρ Φαραντί γεννήθηκε το 1972 στο Ισφαχάν του Ιράν, ανακάλυψε γρήγορα την αγάπη του για το σινεμά και το θέατρο (ένωσε και τις δυο αδυναμίες του στον περσινό «Εμποράκο») και το 2003 έγραψε και σκηνοθέτησε την πρώτη μεγάλου μήκους του ταινία με τίτλο «Χορεύοντας στη σκόνη». Τα μεγάλα διεθνή Φεστιβάλ δεν ανταποκρίθηκαν, εκτός από αυτό της Μόσχας όπου και διακρίθηκε για πρώτη φορά πέρα από τα σύνορα της χώρας του. Αντιστοίχως, ένα χρόνο αργότερα, η «Ομορφη πόλη» βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ της Βαρσοβίας. Και να ξέρετε πως όσο ηχηρό όνομα κι αν έχουν κάποιες διεθνείς διοργανώσεις, οι σημαντικές κινηματογραφικές ματιές (που προέρχονται από χώρες με βαθιά κινηματογραφική παράδοση όπως η Ρωσία και η Πολωνία) ξέρουν να «βλέπουν» καλύτερα –και συνήθως «βλέπουν» πρώτες.

Ηταν με την τέταρτη τελικά ταινία του, το «Τι απέγινε η Ελι» του 2009 που θα γινόταν το μεγάλο διεθνές βήμα για τον ιρανό κινηματογραφιστή που θα αποσπάσει την Αργυρή Αρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Τριμπέκα. Η δε επόμενη ταινία του, το φημισμένο πια «Ενας χωρισμός» απέσπασε (πάλι στο Βερολίνο) Χρυσή Αρκτο Καλύτερης Ταινίας, Αργυρή Αρκτο για το σύνολο της Γυναικείας Ερμηνείας, Αργυρή Αρκτο για το σύνολο της Ανδρικής Ερμηνείας, το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής και το βραβείο των Αναγνωστών της Morgen Post. Αυτό ήταν μόνο η αρχή για μια εκτενή λίστα βραβείων. Απέσπασε περισσότερα από 70 βραβεία διεθνώς, ανάμεσά τους τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, το Σεζάρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και το Οσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

ΤΕΧΕΡΑΝΗ – ΠΑΡΙΣΙ. Με το «Παρελθόν» ο Φαραντί ξεκινά πάλι με έναν χωρισμό. Ενα διαζύγιο που έχει ήδη υπογραφεί. Γιατί βλέπετε το παρελθόν δεν αποτελεί μονάχα μια αλυσίδα γεγονότων που προηγήθηκαν του παρόντος. Αλλο πράγμα το παρελθόν αν είσαι ιστορικός, άλλο αν είσαι ψυχολόγος, άλλο αν είσαι ερωτευμένος. Στο «Παρελθόν» ο Αχμάντ φτάνει στο Παρίσι από την Τεχεράνη για να υπογράψει τα χαρτιά του διαζυγίου όπως του ζήτησε η Μαρί.

Τα απρόοπτα ξεκινούν σχεδόν αμέσως: υποχρεώνεται να κοιμηθεί όχι σε ξενοδοχείο, αλλά στον ξενώνα της, παρέα με τον γιο του μέλλοντος γαμπρού. Οι δε συνεχείς συγκρούσεις της Μαρί με την κόρη της οδηγούν σε μια αλυσίδα αποκαλύψεων, επαναπροσδιορίζοντας τη δράση και φέρνοντας τους ήρωες ολοένα και πιο αντιμέτωπους με τις επιλογές τους. Βραβευμένο στις Κάννες (βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής και βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στην Μπερενίζ Μπεζό), υποψήφιο για Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας), το φιλμ διαθέτει ξανά την ίδια προσεγμένη αφήγηση, η φαινομενική απλότητα της οποίας, όμως, δεν μπορεί να μασκαρέψει εντελώς τον σκελετό της δραματουργικής κατασκευής της.

Αλλά δεν γίνεται να μη θαυμάσει κανείς το πόσο περίτεχνα ο Φαραντί εικονογραφεί όλους τους χαρακτήρες του, πηγαίνοντας από τη μια ιστορία στην άλλη, προσθέτοντας ένα λιθαράκι τη φορά, μέχρι το παρελθόν να συναντήσει το παρόν στο δρόμο ενός άγνωστου μέλλοντος, έτσι όπως το πρώτο φαινομενικά κυριαρχεί, γεμάτο από πάθη, που καθορίζουν την όχι και τόσο φυσική εξέλιξη μας, εξορίζοντάς μας συχνά σε ένα ατέρμονο πηγαινέλα από τον καταναγκασμό της αναζήτησης στη βεβαιότητα της απογοήτευσης.