Η προκήρυξη δημοψηφίσματος παρουσιάζεται, ενώ δεν είναι πάντα, ως πράξη δημοκρατικής ευαισθησίας. Ως απόδειξη της δημοκρατικής λειτουργίας του ηγέτη. Για όσους εκφράζουν σκεπτικισμό τα εθνολαϊκιστικά πυρά αυτών των «ηγετών» είναι έτοιμα: είναι υπερασπιστές μιας αριστοκρατικής αντίληψης για το πολίτευμα και τη λειτουργία του. Δεν αναγνωρίζουν στον κυρίαρχο λαό το δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος για την τύχη του.
Η αλήθεια είναι διαφορετική. Υπάρχουν συγκυρίες κατά τις οποίες η προκήρυξη δημοψηφίσματος είναι ένα παιχνίδι κυριαρχίας από ανεύθυνες ηγεσίες στο «όνομα πάντα της δημοκρατίας». Με ρητορική που χαϊδεύει τα αφτιά του λαού οι θεσμοί χρησιμοποιούνται προκειμένου οι ανεύθυνες αυτές ηγεσίες είτε να επανακτήσουν την πολιτική κυριαρχία, είτε να πραγματοποιήσουν επικίνδυνα σχέδια εξασφαλίζοντας ασυλία, είτε να μεταβάλλουν την νομιμοποίηση μιας πολιτικής κατάστασης με στόχο την καθεστωτική εδραίωση της εξουσίας τους, είτε να αποφύγουν την ευθύνη μιάς απόφασης για την οποία δεν διαθέτουν το ανάλογο ανάστημα.
Η χώρα μας ευρισκόμενη σε βαθιά κρίση τα τελευταία χρόνια ήρθε επανειλημμένως αντιμέτωπη με ανάλογες μεθοδεύσεις με δραματικές συνέπειες σε βάρος της χώρας και του λαού.
Η εξαγγελία δημοψηφίσματος τον Νοέμβριο του 2011 από τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου είχε ως στόχο την επανάκτηση της πολιτικής κυριαρχίας η οποία είχε απολεσθεί μετά το Μνημόνιο. Παρά το γεγονός ότι ευτυχώς για τη χώρα το δημοψήφισμα δεν πραγματοποιήθηκε, η Ελλάδα ταπεινώθηκε στις Κάννες από τους δανειστές της και η περιορισμένη διαπραγματευτική ισχύς μας εξανεμίσθηκε.
Η προκήρυξη του δημοψηφίσματος από τον Αλέξη Τσίπρα τον Ιούλιο του 2015 έγινε προκειμένου να πραγματοποιηθούν ανομολόγητα σχέδια με την έγκριση του λαού, η οποία και θα εξασφάλιζε πολιτική ασυλία. Ο τυχοδιωκτισμός δεν μπόρεσε να νικήσει τους φόβους για ένα νέο Γουδί. Το Οχι μετετράπη σε Ναι και ακολούθησαν 17 ώρες ταπείνωσης και άνευ όρων παράδοσης καθώς και το τρίτο και επαχθέστερο Μνημόνιο.
Οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όπως φαίνεται, σχεδιάζουν και προτείνουν δύο ακόμα δημοψηφίσματα.
Δημοψήφισμα για το Σκοπιανό πρότεινε ο Πάνος Καμμένος ενώ ο Πρωθυπουργός έχει αναφερθεί στην πρόθεσή του να προκηρύξει αναθεωρητικό δημοψήφισμα, παραβιάζοντας το Σύνταγμα το οποίο στο άρθρο 110 απαγορεύει τη διεξαγωγή του. Η προκήρυξη δημοψηφίσματος για το Σκοπιανό που πρότεινε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας ερχόμενος σε ευθεία αντίθεση με τον υπουργό Εξωτερικών τορπιλίζει την εν εξελίξει διαπραγμάτευση, δεν φαίνεται από πουθενά, δε, να εντάσσεται σε έναν συνολικό κυβερνητικό σχεδιασμό. Η εκλογική διάσωση των ΑΝΕΛ είναι προφανώς το κίνητρο της εξαγγελίας.
Η περίπτωση του αναθεωρητικού δημοψηφίσματος είναι ακόμη πιο ανεύθυνη και επικίνδυνη. Η καταστρατήγηση του Συντάγματος αποτελεί ακραίο δείγμα καθεστωτικού ολοκληρωτισμού. Αποτελεί το μέσο για τον ισχυρό λαϊκίστικο συμβολισμό: όλα για τον λαό, από τον λαό! Τον κυρίαρχο και αλάνθαστο λαό που θα αποφασίζει o ίδιος για τα πάντα και για τον πρόεδρό του και όχι πια οι βουλευτές με τα προνόμιά τους.
Η επιθυμία διατήρησης της εξουσίας περνά για τη σημερινή κυβέρνηση μέσα από τον ακραίο διχασμό και την εργαλειοποίηση των θεσμών. Αλλωστε το πρωθυπουργικό ζεύγος διεκδικεί την κατάληψη της εξουσίας και η κατάλυση των θεσμών είναι βέβαιο ότι οδηγεί εκεί.
Απέναντι στην ανεύθυνη δημαγωγία και τον εθνολαϊκιστικό κατήφορο, η αποκάλυψη και καταγγελία αυτών των σχεδιασμών αποτελεί πράξη προάσπισης της δημοκρατίας και των θεσμών προκειμένου η χώρα να μην υποστεί ξανά ανάλογες με την 5η Ιουλίου 2015 καταστροφικές δοκιμασίες.
Η Μιλένα Αποστολάκη είναι πρώην υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης