Απίθανο ένα νέο δημοψήφισμα

Η ευρωσκεπτικιστική «Ντέιλι Τέλεγκραφ» έχει ενσωματώσει στον ιστότοπό της ένα ρολόι που μετράει τις ημέρες, τις ώρες, τα λεπτά, ακόμη και τα δευτερόλεπτα που απομένουν μέχρι να γίνει το πολυπόθητο Brexit. Είναι βέβαιο ότι πολλοί αναγνώστες της εφημερίδας, η οποία από την πρώτη στιγμή τάχθηκε υπέρ της εξόδου, δεν βλέπουν την ώρα να φύγει η Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μια ώρα που έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια από την Τερίζα Μέι: η έξοδος θα συντελεστεί τα μεσάνυχτα της 29ης Μαρτίου 2019. Ή μήπως όχι;

Ολο και περισσότεροι σχολιαστές στη Βρετανία αναρωτιούνται αν υπάρχει περίπτωση να μην γίνει το Brexit.

Το ζητούν ο Τόνι Μπλερ, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, ορισμένοι βουλευτές των Εργατικών, ακόμη και ο Νάιτζελ Φάρατζ –για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Την Τρίτη, οι δύο κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ έδειξαν να ανοίγουν διάπλατα την πόρτα σε αυτό ενδεχόμενο: «Η Βρετανία θα εγκαταλείψει το μπλοκ, εκτός αν οι βρετανοί φίλοι μας αλλάξουν γνώμη. Οι καρδιές μας είναι ακόμη ανοιχτές για εσάς» είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, με τους «Τάιμς» (άλλη ευρωσκεπτικιστική εφημερίδα) να μεταφράζουν τη δήλωσή του ως «κάλεσμα σε δεύτερο δημοψήφισμα». Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ υπερθεμάτισε: «Η πόρτα μας παραμένει ανοιχτή και ελπίζω ότι αυτό θα ακουστεί καθαρά στο Λονδίνο».Την επομένη, μάλιστα, επανήλθε στο θέμα σε ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο: «Το χέρι μας παραμένει απλωμένο. Θέλουμε να παραμείνουν οι Βρετανοί. Ακόμη όμως και αν αποχωρήσουν σύμφωνα με το Αρθρο 50, το Αρθρο 49 τούς επιτρέπει να ενταχθούν ξανά. Θα χαρούμε πολύ να τους διευκολύνουμε».

Είναι η πρώτη φορά που γίνονται τέτοιες δηλώσεις σε ανώτατο ευρωπαϊκό επίπεδο. Θέλουν πραγματικά οι Βρυξέλλες να μην φύγει η Βρετανία ή απλώς την τρολάρουν; Κι αν ο βρετανικός λαός αλλάξει γνώμη; Υπάρχει περίπτωση να ματαιωθεί το Brexit προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος να πληγεί η βρετανική οικονομία; Τόσο η Μέι όσο και ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν το αποκλείουν, υποστηρίζοντας ότι θα συνιστούσε αντιδημοκρατική παραβίαση της λαϊκής ετυμηγορίας. Εντούτοις, η πιθανότητα ενός νέου δημοψηφίσματος – είτε με το ερώτημα Ναι ή Οχι στην ΕΕ, είτε για την έγκριση ή την απόρριψη της τελικής συμφωνίας – βρίσκεται συχνά στην επικαιρότητα. Κατά τον Αγγελο Χρυσόγελο, καθηγητή Ευρωπαϊκών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου και ερευνητικό εταίρο του θινκ τανκ Chatham House, μόνο με δύο τρόπους μπορεί να ανατραπεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016: «Πρώτον, να προκηρυχθεί ένα νέο δημοψήφισμα στο οποίο οι Βρετανοί θα αποφασίσουν να μείνουν στην ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να γίνει αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν και η κυβέρνηση αποφασίσει να θέσει ενώπιον του λαού το δίλημμα ”παραμονή ή μη συμφωνία”. Δεύτερον, αν σε νέες βουλευτικές εκλογές ένα κόμμα με ξεκάθαρη ατζέντα παραμονής στην ΕΕ κέρδιζε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο». Πόσο πιθανό είναι να συμβεί κάτι από αυτά; «Με δεδομένη την πρόθεση της βρετανικής κυβέρνησης και της ΕΕ να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία και την εκπεφρασμένη στήριξη της ηγεσίας και των δύο μεγάλων κομμάτων στο αποτέλεσμα του Ιουνίου του 2016, κανένα από τα δύο ενδεχόμενα δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες σήμερα», λέει στα «ΝΕΑ» ο δρ Χρυσόγελος.

«Οπως έχουν τα πράγματα, οι πιθανότητες για ένα δεύτερο δημοψήφισμα είναι πολύ μικρές. Θα μπορούσε να γίνει μόνο αν αλλάξει η θέση του Εργατικού Κόμματος. Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών του και η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του τάσσονται υπέρ της παραμονής, αλλά η ηγεσία δεν τους ακούει για την ώρα. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να καταγραφεί μια σημαντική μετατόπιση της στάσης των ψηφοφόρων. Στις δημοσκοπήσεις η πλειοψηφία εμφανίζεται υπέρ της παραμονής, αλλά πρόκειται για μια εύθραυστη πλειοψηφία», σχολιάζει ο Αντριου Ντίσμορ, μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Λονδίνου και πρώην βουλευτής των Εργατικών.