Σε 5 χρόνια το τεστ για τον καρκίνο

Αρκετοί ήταν αυτοί που έσπευσαν να τη χαρακτηρίσουν ως την καλύτερη είδηση για το 2018. Ομως, ο χρόνος είναι ακόμη στην αρχή και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι μας επιφυλάσσουν οι υπόλοιποι 11 μήνες που απομένουν έως την εκπνοή του.

Είναι ωστόσο βέβαιο ότι η δημιουργία ενός τεστ αίματος που μπορεί να διαγνώσει ταυτόχρονα οκτώ διαφορετικά είδη καρκίνου θα αποτελέσει μία από τις πλέον σημαντικές ειδήσεις στο επιστημονικό πεδίο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μάλιστα το σημαντικό αυτό βήμα για την ανάπτυξη ενός καθολικού τεστ που θα εντοπίζει όλα τα είδη του καρκίνου το έκαναν επιστήμονες στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον έλληνα καθηγητή Ογκολογίας και Παθολογίας Νικόλα Παπαδόπουλο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.

Το στοίχημα της επιστημονικής ομάδας είναι η δημιουργία ενός τεστ –τόσο απλού για τον ασθενή, όπως είναι η αιματολογική εξέταση –στο οποίο οι άνθρωποι θα υποβάλλονται κάθε χρόνο (όπως γίνεται με άλλες προληπτικές εξετάσεις, μεταξύ αυτών και η μαστογραφία) ώστε η διάγνωση του καρκίνου να γίνεται σε αρχικό στάδιο.

Αλλωστε η επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως παραδέχεται ότι η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί το ζητούμενο, δεδομένου ότι αυξάνεται θεαματικά η πιθανότητα θεραπείας και επιβίωσης του ασθενούς.

Εξίσου ελπιδοφόρο είναι ότι το κόστος του τεστ με την ονομασία CancerSEEK –που σημειωτέον βρίσκεται στο στάδιο κλινικής μελέτης, συνεπώς θα καθυστερήσει τουλάχιστον μία πενταετία να βγει στην αγορά –δεν θα ξεπερνά τα 500 δολάρια.

Σκοπός ζωής. Ο δρ Νικόλας Παπαδόπουλος, καθηγητής Ογκολογίας και Παθολογίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins Kimmel Cancer Center στο Μέριλαντ της Βαλτιμόρης, παραδέχεται στα «ΝΕΑ» ότι η δημιουργία του συγκεκριμένου τεστ αποτελεί για αυτόν σκοπό ζωής.

Ο ειδικός στην Καρκινική Διαγνωστική αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1985 και έπειτα έβγαλε εισιτήριο για το Χιούστον. Το 1992 απέκτησε το μεταπτυχιακό του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και ολοκλήρωσε την εκπαίδευση του στο Johns Hopkins Medical Institutes, στον τομέα της Ογκολογίας.

Ο ίδιος πάντως, επιμένει ότι το εξωτερικό δεν είναι μονόδρομος για τους νέους επιστήμονες. Τους προτρέπει να θέτουν στόχους και να αγωνίζονται για αυτούς, διεκδικώντας ένα εργασιακό περιβάλλον που προσφέρει ευκαιρίες για επιστημονικές κατακτήσεις.

Προσωπικά, σχεδόν 20 χρόνια. Χρειάστηκαν πολλά τεχνολογικά και εννοιολογικά επιτεύγματα από πολλούς ανθρώπους για να φτάσουμε σε αυτό το στάδιο. Ετσι δουλεύει η επιστήμη.

Θεωρούμε ότι το πιο σημαντικό πράγμα στην καταπολέμηση του καρκίνου είναι να εντοπίσουμε τη νόσο νωρίς, πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων του καρκίνου. Είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί σε πρώιμα στάδια, με υψηλό βαθμό επιβίωσης.

Είναι ένα μη επεμβατικό τεστ αίματος. Το τεστ ανιχνεύει συνδυασμένα τόσο το DNA που κυκλοφορεί στο αίμα (προέρχεται συγκεκριμένα από τα καρκινικά κύτταρα και ελέγχει την παρουσία μεταλλάξεων σε 16 γονίδια) όσο και οκτώ πρωτεϊνικούς βιοδείκτες, που συνδέονται με τον καρκίνο. Ο συνδυασμός αυτός επιτρέπει στο τεστ να έχει μεγαλύτερη ακρίβεια σε σχέση με το τεστ που ανιχνεύει μόνο το γενετικό υλικό.

Κάναμε ένα πολύ σημαντικό βήμα, αλλά το τεστ δεν είναι ακόμη έτοιμο για κλινική χρήση. Το δοκιμάζουμε σε 50.000 ανθρώπους χωρίς καρκίνο, για να διαπιστώσουμε την πραγματική χρησιμότητά του. Η καινούρια μελέτη θα διαρκέσει περίπου πέντε χρόνια.

Το τεστ δοκιμάσθηκε σε 1.005 ασθενείς με διαγνωσμένους, μη μεταστατικούς καρκίνους (σταδίου ένα έως τρία) των ωοθηκών, του ήπατος, του στομάχου, του παγκρέατος, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου, των πνευμόνων και του μαστού, οι οποίοι δεν είχαν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Το τεστ ανίχνευσε κατά μέσο όρο περίπου το 70% αυτών των καρκίνων, με ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονταν ανάλογα με το στάδιο και το είδος καρκίνου: από το 33% έως το 98%.

Πιστεύουμε ότι ένα τέτοιο τεστ πρέπει να είναι φθηνό. Η παράμετρος αυτή ελήφθη υπόψη όταν το αναπτύξαμε. Η θεραπεία του καρκίνου είναι πολύ φθηνότερη στα αρχικά στάδια παρά όταν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Ετσι, ένα τεστ προληπτικής ανίχνευσης του καρκίνου, μακροπρόθεσμα, μπορεί να εξοικονομήσει πολλά χρήματα.

Σπουδάσατε στο ΑΠΘ. Πότε επισκεφτήκατε για πρώτη φορά την Αμερική;

Η πρώτη μου επίσκεψη στις ΗΠΑ ήταν για μεταπτυχιακές σπουδές. Υποτίθεται ότι θα έμενα δύο χρόνια για την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος (master). Αυτό ήταν στα τέλη της δεκαετίας του ’80.

Αν μπορώ να το κάνω εγώ, όλοι μπορούν.

Δοκίμασα στο παρελθόν. Δεν το έχω σκεφτεί τελευταία και δεν είμαι σίγουρος σχετικά με το ποιες θα πρέπει να είναι οι προϋποθέσεις.

Ναι, με την κατάλληλη χρηματοδότηση.

Η συμβουλή μου είναι η εξής: Να έχει πάθος για αυτό που κάνει και να θέσει κάποιον στόχο που αμείλικτα επιδιώκει. Και δεν εννοώ φήμη, λεφτά ή περγαμηνές, αυτά μπορούν να επιτευχθούν κατά τη διαδρομή, αλλά όχι να αποτελούν αυτοσκοπό. Εάν ο στόχος αυτός μπορεί να εκπληρωθεί στην Ελλάδα, τότε δεν χρειάζεται να μεταναστεύσει.