Βραδυφλεγής βόμβα οι ΑΝΕΛ για τον Αλέξη Τσίπρα

Ραγδαίες διαφαίνονται οι εξελίξεις για το Σκοπιανό μετά το Νταβός, με τον Αλέξη Τσίπρα να βρίσκεται πλέον παγιδευμένος στις υποσχέσεις του και τις προσδοκίες που καλλιέργησε για επίλυση. Το κατώφλι του Μαξίμου θα περάσουν σήμερα διαδοχικά οι πολιτικοί αρχηγοί, προκειμένου να ενημερωθούν για τις εξελίξεις από τον Πρωθυπουργό, με το κλίμα ωστόσο να είναι εκ των προτέρων εξαιρετικά αρνητικό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται στη συνάντηση χάριν του θεσμικού του ρόλου και μόνο, με την εκτίμηση της ΝΔ ότι «είναι πολύ αργά για ουσιαστική ενημέρωση». Το αίτημα για Συμβούλιο Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μεταφέρει η Φώφη Γεννηματά, με την επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης να επισημαίνει σε τηλεφωνική τους επικοινωνία στον Πρωθυπουργό πως συνεχίζει τη μυστική διπλωματία και δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει συναίνεση ούτε στο εσωτερικό της κυβέρνησής του.

Πριν από τον κύκλο επαφών με τους αρχηγούς, ο Πρωθυπουργός ενημέρωσε τον Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος, σε παρέμβασή του, ζήτησε «την υπεράσπιση των εθνικών θεμάτων με αρραγή ενότητα». Νωρίτερα, στο Μαξίμου πραγματοποιήθηκε μίνι Υπουργικό Συμβούλιο και ο Πρωθυπουργός είχε συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών. Ο πρώτος που πέρασε, ωστόσο, την πόρτα του Μαξίμου, άμα τη επιστροφή Τσίπρα, ήταν ο Πάνος Καμμένος, σε μια κίνηση με ιδιαίτερο συμβολισμό, λόγω της διαφοροποίησής του για τη χρήση του όρου «Μακεδονία» και την ένταση στις σχέσεις των δύο κυβερνητικών εταίρων, η οποία τροφοδοτείται από αλλεπάλληλες αντικρουόμενες τοποθετήσεις βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ. Τη Δευτέρα θα συνεδριάσουν για το ζήτημα τα κομματικά όργανα των ΑΝΕΛ, ενώ μία μέρα αργότερα φτάνει στην Αθήνα ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.

Από τις σημερινές συναντήσεις θα κριθούν τα επόμενα βήματα Τσίπρα και συγκεκριμένα εάν θα προχωρήσει σε ενημέρωση της Βουλής ή θα αποδεχθεί το αίτημα για σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών στο Προεδρικό Μέγαρο. Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι το Συμβούλιο Αρχηγών δεν αποτελεί προτεραιότητα, ωστόσο η σύγκλησή του δεν μπορεί να αποκλειστεί σε μελλοντικό χρόνο. Διαψεύδουν όμως ότι το ζήτημα τέθηκε στην τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα – Γεννηματά, μιλώντας για «ανακριβείς διαρροές υποτιθέμενων διαλόγων». «Δυστυχώς για τον Τσίπρα, το ποιος λέει ψέματα σ’ αυτόν τον τόπο είναι πια γνωστό» απάντησαν πηγές της Χαριλάου Τρικούπη.

Σε κάθε περίπτωση, εντός και εκτός κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ, όλοι επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τη δήλωση – πρόβλεψη του Νίκου Βούτση για το Σκοπιανό, κατά την οποία «θα αναδιαμορφωθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό και οριζοντίως, ενδεχομένως, το σύνολο του πολιτικού συστήματος». Αν και ο Πρόεδρος της Βουλής φρόντισε να προσθέσει, προς άρση παρεξηγήσεων, ότι «δεν μπορεί να αλλάξει και δεν θα αλλάξει η κυβερνητική ευστάθεια», η δήλωσή του αποτυπώνει τους προβληματισμούς που υπάρχουν στο Μαξίμου για την πορεία των πραγμάτων. Οι προβληματισμοί εκκινούν από τις ενδοκυβερνητικές εντάσεις και τη στάση των ΑΝΕΛ, οι οποίοι βρίσκονται πράγματι σε κρίσιμο σταυροδρόμι και σ’ ένα σοβαρό εθνικό ζήτημα, όπως το Σκοπιανό, παίζουν ακόμη και την πολιτική τους επιβίωση.

Η ένταση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ υποβόσκει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ειδικά σε ό,τι αφορά την ομάδα των 53, η οποία με την παρέμβασή της στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο για «παρά φύσιν» συνεργασία, αποτελεί βιβλίο με πολλά κεφάλαια. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι επαναλαμβανόμενοι μύδροι Σκουρλέτη κατά των ΑΝΕΛ εκφράζουν –σύμφωνα με παροικούντες την Κουμουνδούρου –τη φωνή της «αριστερής συνείδησης» του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ανέκαθεν αντιμετώπιζε τη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ ως αναγκαστική συγκατοίκηση στα δώματα της εξουσίας. Τώρα, ακόμη και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα στον κυβερνητικό του εταίρο «να μη γίνει Σαμαράς». Να μη ρίξει, δηλαδή, την κυβέρνηση για το Σκοπιανό.

Φοβάται, αλήθεια, ότι μπορεί να το κάνει; Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ το απορρίπτουν κατηγορηματικά. Το ίδιο και των ΑΝΕΛ. Ακόμη και στο Μαξίμου εκτιμούν πως υπάρχουν μεμονωμένοι βουλευτές του Καμμένου που θα μπορούσαν να ψηφίσουν τη συμφωνία για την ΠΓΔΜ –ανοίγοντας έτσι δίαυλο επικοινωνίας με την Κουμουνδούρου και τροφοδοτώντας σενάρια για συμπερίληψή τους στις εκλογικές λίστες του ΣΥΡΙΖΑ.

Η κινητικότητα αυτή συνδέεται απόλυτα με τις «μεταγραφές» βουλευτών, τον χορό των οποίων άνοιξε η Θεοδώρα Μεγαλοοικονόμου. Κοινό μυστικό αποτελεί πως το Μαξίμου έχει ρίξει δίχτυα σε ανεξάρτητους βουλευτές, ενώ προσδοκά και σε αυτονομήσεις στελεχών από άλλα κόμματα –δίχως να είναι απαραίτητο ότι οι «μεταγραφές» θα ισοσκελίσουν τυχόν απώλειες από τους ΑΝΕΛ. Εδώ υπεισέρχεται και η παράμετρος του ανασχηματισμού, καθώς –αν και οι αλλαγές στην κυβέρνηση μάλλον περνούν στο δεύτερο πλάνο των πρωθυπουργικών προτεραιοτήτων –θα μπορούσε να επιχειρηθεί διεύρυνση και προσέγγιση όμορων πολιτικά χώρων, με επιλογή των κατάλληλων προσώπων.

Επί της ουσίας, εάν μια συμφωνία για την ΠΓΔΜ φτάσει στη Βουλή, το Μαξίμου ήδη κλείνει το μάτι προς την πλευρά της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, του Ποταμιού και του ΚΚΕ για να μην εξαρτάται από τους ΑΝΕΛ –με Ποτάμι και ΚΚΕ να βρίσκονται πιο κοντά στη θετική ψήφο, εάν υπάρχει σοβαρή προοπτική επίλυσης. Τούτο σημαίνει ότι η κυβερνητική πίεση έχει βασικό αποδέκτη τη ΔΗΣΥ και θα περιπλέξει την κατάσταση στο εσωτερικό του Κινήματος Αλλαγής, ιδίως εάν διαφοροποιηθεί από το ΠΑΣΟΚ Το Ποτάμι. «Θα κληθούν να αποφασίσουν εάν συντάσσονται με τις ακραίες θέσεις της ΝΔ ή θέλουν πραγματικά να συμβάλουν στην πρόοδο» λέει χαρακτηριστικά στα «ΝΕΑ» στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, πληροφορίες θέλουν τους ΑΝΕΛ να εξετάζουν σενάριο αποχής από την ψηφοφορία, το οποίο θα διευκολύνει ούτως ή άλλως την κυβέρνηση, αφού χαμηλώνει τον πήχη της πλειοψηφίας των 151 βουλευτών.

Το μαοϊκό απόφθεγμα «μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση» είναι, άλλωστε, το αγαπημένο του Τσίπρα και το Σκοπιανό εξυπηρετεί τις επιδιώξεις για εφαρμογή του στην αντιπολίτευση: εκτός από την πίεση και τις εσωτερικές διεργασίες στην Κεντροαριστερά, στο Μαξίμου βλέπουν ρήγματα για το ζήτημα της ΠΓΔΜ στη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη να υποκύπτει, όπως λένε, σε «ακροδεξιούς κύκλους». Γεγονός που θα αναδειχθεί επικοινωνιακά και θα αξιοποιηθεί πολιτικά από το κυβερνητικό στρατόπεδο.

Πριν από αυτό, όμως, υπάρχει το ερώτημα εάν το ενδεχόμενο διάρρηξης του κυβερνητικού συνασπισμού με αφορμή το Σκοπιανό θα γεννήσει ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση δεν θα χάσει αυτομάτως –βάσει Συντάγματος –τη δεδηλωμένη, θα δημιουργηθεί ένα πολύ σοβαρό ηθικό και πολιτικό ζήτημα: εάν νομιμοποιείται εφεξής η συμβίωση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στην εξουσία. Κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά στελέχη της πλειοψηφίας συμφωνούν ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό, αλλά αρνούνται ότι η κυβέρνηση θα καταρρεύσει, προδικάζοντας ακόμη και τη μεταστροφή Καμμένου στο παρά πέντε. «Θα καταλάβει, εάν πιεστεί, ότι δεν μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση. Ιδιαίτερα εάν δημιουργηθούν πράγματι οι προϋποθέσεις για να κλείσει το Σκοπιανό με επωφελή τρόπο» λέει ένα εξ αυτών των στελεχών στα «ΝΕΑ». Εάν τα πράγματα εξελιχθούν διαφορετικά, το ίδιο στέλεχος απαντά πως η σχέση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ θα συνεχιστεί, έστω και τραυματισμένη, με συγκολλητική ουσία την εξουσία. «Αλλωστε, μόνο μέχρι τις εκλογές θα πάμε μαζί» τονίζει.

Τα παραπάνω προϋποθέτουν, βέβαια, την ευθύγραμμη εξέλιξη των πραγμάτων, η οποία περνά μέσα από την αλλαγή του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, προκειμένου να εξαλειφθούν τα αλυτρωτικά στοιχεία, και όχι μέσα από λεκτικές δεσμεύσεις ή την αποκαθήλωση πινακίδων σε αεροδρόμια και αυτοκινητοδρόμους. Ρεαλιστικά, αυτό το ενδεχόμενο φαντάζει μακρινό, με αποτέλεσμα ακόμη και κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα να εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικά για το αν η διαδικασία μπορεί να φτάσει ώς το τέλος. Εξέλιξη που θα αποτελούσε ιδανικό… άλλοθι για την κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγει «ατυχήματα» με τους ΑΝΕΛ: εύκολα θα επιρρίψει τις ευθύνες για το ναυάγιο στην απέναντι πλευρά και ταυτόχρονα θα πολώσει το κλίμα στο εσωτερικό, δείχνοντας προς την πλευρά της ΝΔ και μιλώντας για «εθνικιστές και ακραίους που δεν ήθελαν λύση και στις δύο χώρες». Εξέλιξη άκρως βολική και για τους ΑΝΕΛ, μολονότι θα αποδειχθεί πως για μία ακόμη φορά έκαναν «αντάρτικο» εκ του ασφαλούς…