Αυτός που δεν ήθελε πια να μοιάζει με Ελληνα

Βρίσκομαι στη Μόσχα. Αρκετά μακριά από την Ελλάδα και τα τρία χρόνια διακυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα. Και όμως, μια σκέψη μου έρχεται στο μυαλό καθώς περνάω μπροστά από το Μπολσόι, στον δρόμο προς το Μουσείο Πούσκιν, όπου πηγαίνω να δω τον θησαυρό του βασιλιά Πριάμου, που με φέρνει λίγο πιο κοντά στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στον Αλέξη Τσίπρα. Ποια είναι αυτή η σκέψη; Είναι απλή, αδυσώπητη: οι Ρώσοι μοιάζουν με Ρώσους, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας δεν μοιάζει με Ελληνα. Τι εννοώ: όταν λέω ότι οι Ρώσοι μοιάζουν με Ρώσους, εννοώ ότι μοιάζουν με την ιδέα που έχει ένας Γάλλος για τους Ρώσους έπειτα από αιώνες ιστορίας, τέχνης, λογοτεχνίας και κλισέ για τους Ρώσους. Οι Ρωσίδες τον χειμώνα φορούν όντως ψηλές μαύρες μπότες και είναι τυλιγμένες με γούνες απ’ όπου ξεπροβάλλουν ξανθές μπούκλες. Οι άνδρες Ρώσοι πάλι μιλούν δυνατά, πίνουν πολύ και όντως μαστιγώνονται γυμνοί με κλαδιά σημύδας στις καυτές σάουνες…

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν μοιάζει με την ιδέα που έχουν οι Γάλλοι για τους Ελληνες, δηλαδή, σύμφωνα με το κλισέ, ότι ενδίδουν πρόθυμα στον αισθησιασμό του τραγικού, όντας ταυτόχρονα περήφανοι για το ένδοξο αρχαίο παρελθόν τους που τους συνθλίβει όπως στον «Βομβιστή του Παρθενώνα» του Χρήστου Χρυσόπουλου. Από έναν Ελληνα περιμένουμε να είναι κάποιος που σεβόμενος την ιδέα της Ευρώπης (πιστεύει μάλιστα ότι κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα που την αφορούν από τον καιρό της απαγωγής της από τον Δία) είναι επιφυλακτικός –με το δίκιο του –με τους Δυτικούς, είτε με τους Αγγλους (που έκλεψαν τα Γλυπτά του Παρθενώνα) και, ακόμη περισσότερο, με τους Γερμανούς (που τοποθέτησαν εκεί τη ναζιστική σημαία). Εν ολίγοις, περιμένουμε από έναν Ελληνα, δυτικό και ταυτόχρονα ανατολίτη, να είναι σχιζοφρενής. Περιμένουμε από έναν Ελληνα να αγαπά την πατρίδα του αλλά όχι το κράτος του και να επαναστατεί ενάντια στους περιορισμούς που αυτό θα ήθελε να του επιβάλει –απόδειξη: το ακαταμάχητο φωτεινό χαμόγελο με το οποίο, όταν έρχεται το καλοκαίρι, προσπαθεί να σας πείσει ότι, εάν συμφωνήσετε να πληρώσετε με μετρητά την ενοικίαση του αυτοκινήτου σας, θα είστε ένας ήρωας, ένα είδος σύγχρονου Ηρακλή, εν ολίγοις, που βοηθά αυτόν τον αντιστασιακό Ελληνα να αποκεφαλίσει την αρπακτική κυβέρνηση που μοιάζει με Λερναία Υδρα με κεφάλια-φόρους που βγαίνουν ξανά και ξανά…

Εξού και η έκπληξή μας, τρία χρόνια αργότερα, με τη φοβερή μεταμόρφωση του Αλέξη Τσίπρα, μια μεταμόρφωση το ίδιο παράξενη όσο κι εκείνη του Τειρεσία σε γυναίκα. Τι διαδρομή έκανε αυτός ο νεαρός επαναστάτης που στρατεύτηκε με την κομμουνιστική νεολαία την μέρα της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, ο οποίος σήμερα φωτογραφίζεται με χαμόγελο μάνατζερ δίπλα σε εκπροσώπους κινεζικών κρατικών επιχειρήσεων, που δεν είναι πλέον κομμουνιστές, ειδικά όταν αγοράζουν το λιμάνι του Πειραιά. Τι εκπληκτική ανατροπή, άξια ενός έργου του Σοφοκλή, να βλέπεις αυτόν τον ικανό ρήτορα, ο οποίος σε αυτές τις συναντήσεις συγκρίνει την Ελλάδα με «πειραματόζωο των πολιτικών λιτότητας» της Ευρώπης, να εφαρμόζει ο ίδιος, όταν εκλέγεται, χωρίς δισταγμό και με ζήλο που δεν αρμόζει σε Ελληνα, τη θεραπεία του σοκ που υπαγόρευσε η τρόικα, με αυξήσεις φόρων, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μειώσεις μισθών, αύξηση του ΦΠΑ σε βενζίνη, αυτοκίνητα, καπνό, ακόμα και με χτυπήματα στο δικαίωμα της απεργίας –αυτός που ονόμασε τον γιο του Ερνέστο προς τιμήν του Τσε;

Κυνισμός της εξουσίας; Ρεαλισμός για τη σωτηρία της χώρας; Μυστήριο…

Ο Τειρεσίας μεταμορφώθηκε σε γυναίκα όταν είδε δύο φίδια να ζευγαρώνουν. Τι είδε, λοιπόν, ο Ελληνας Τσίπρας για να μη θέλει πια να μοιάζει με Ελληνα, αλλά με ειδικό περικοπής δαπανών που ήρθε από το κρύο; Ακριβώς τη στιγμή που στη Ρωσία, για παράδειγμα, ο Ρώσος Βλαντίμιρ Πούτιν αναπαράγει το κλισέ του Ρώσου ιππεύοντας με γυμνό στέρνο το άλογό του στις όχθες μιας λίμνης στη Σιβηρία, με τα ορθόδοξα μετάλλιά του ν’ αστράφτουν στον ήλιο, ενώ στην Γαλλία ο Γάλλος Εμανουέλ Μακρόν αναπαράγει το γαλλικό κλισέ αποκαθιστώντας μια αντίληψη της Δημοκρατίας μοναρχική, ιεραρχική, λογοτεχνική, μιας Δημοκρατίας του Λούβρου και των Βερσαλλιών;

Η εξήγηση του μυστηρίου βρίσκεται ίσως στην ομιλία του Αλέξη Τσίπρα της 14ης Ιουνίου 2016. «Τώρα έχουμε την δυνατότητα να αναμορφώσουμε την εικόνα και την φήμη της Ελλάδας και να προκαλέσουμε ένα ντόμινο θετικών γεγονότων», είχε δηλώσει τότε στην πρώτη συνεδρίαση του νεοσυσταθέντος Συμβουλίου Εθνικής Επικοινωνιακής Πολιτικής (ΣΕΕΠ): «Πρέπει να καταστρώσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο επικοινωνιακής πολιτικής, γιατί αν δεν διαχειριστούμε εμείς οι ίδιοι την εικόνα της χώρας μας, κάποιος άλλος θα το κάνει για μας», πρόσθεσε. Εικόνα! Επικοινωνία! Είναι σαφές! Για τον Αλέξη Τσίπρα, λοιπόν, προκειμένου να σωθεί η Ελλάδα, θα πρέπει οι Ελληνες να σταματήσουν να μοιάζουν με την ιδέα που έχουν οι ξένοι γι’ αυτούς, και δίνει ο ίδιος το παράδειγμα, σαν τον Σωκράτη που πίνει το κώνειο στον πίνακα του Νταβίντ, προτάσσοντας το στήθος και υψώνοντας τον δείκτη του προς τον ουρανό, όταν όλοι γύρω θρηνούν με το κεφάλι σκυφτό. Και τότε, καθώς μπαίνω στην αίθουσα 3 του Μουσείου Πούσκιν, όπου λαμπυρίζουν τα χρυσά κοσμήματα του θησαυρού του Πριάμου, μια άλλη σκέψη μού ήρθε στο μυαλό: Αλέξης Τσίπρας, αυτός που δεν ήθελε πια να μοιάζει με Ελληνα; Και αν συνέβαινε το αντίθετο; Μια απλή αλλαγή μυθολογίας για ένα νέο «γνώθι σαυτόν»;