Ολοι γνωρίζουμε έναν τέτοιο φίλο: ακολουθεί το ίδιο πρόγραμμα και κάνει τις ίδιες προπονήσεις με μας, αλλά κατορθώνει να μεταμορφωθεί από… ντακότα σε άλογο κούρσας μέσα σε ελάχιστο χρόνο, ενώ εμείς ταλαιπωρούμαστε κυριολεκτικά χωρίς να παρουσιάζουμε μεγάλη βελτίωση. Μοιάζει με μυστήριο. Μήπως είναι απλά πιο ταλαντούχος; Μήπως κάνει κρυφές προπονήσεις; Ή μήπως είναι κάτι άλλο που κάνουμε διαφορετικά; Διότι από τη στιγμή που κάνουμε το ίδιο πρόγραμμα, δεν θα έπρεπε να έχουμε και παρόμοια βελτίωση στις επιδόσεις;
«Οπως ξέρουμε πως κάποιοι άνθρωποι χρειάζονται ένα παυσίπονο για να τους περάσει ο πονοκέφαλος ενώ άλλοι θέλουν δύο και τρία, έτσι γνωρίζουμε πλέον και πως κάποιοι άνθρωποι χρειάζονται διαφορετικό πρόγραμμα προπόνησης από άλλους» λέει ο Ντέιβιντ Επστάιν, δρομέας και συγγραφέας του μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ «Το αθλητικό γονίδιο» (www.thesportsgene.com). «Οπως ακριβώς μια δίαιτα έχει αποτέλεσμα σε κάποιους ανθρώπους, ενώ σε άλλους δεν έχει κανένα», συμπληρώνει ο αμερικανός πρωταθλητής Μαραθωνίου και διακεκριμένος κόουτς Τομ ΜακΓκλιν. «Σίγουρα ένας λόγος που η δίαιτα δεν λειτουργεί το ίδιο σε δύο ανθρώπους είναι ότι πιθανότατα δεν την ακολουθούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αλλος ένας λόγος είναι ότι οι δίαιτες δεν λαμβάνουν υπόψη τον τρόπο ζωής του καθενός. Και ένας τελευταίος λόγος είναι απλά τα γονίδια».
Υπάρχουν αρκετά γονίδια που σχετίζονται με τον τρόπο που ανταποκρίνεται κάποιος στην άσκηση. Επηρεάζουν, για παράδειγμα το πόσο γρήγορα «χτίζει» ο οργανισμός μιτοχόνδρια και τη δομή των υποδοχέων ερυθροποιητίνης, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν το πόσο γρήγορα γίνεται ταχύτερος. Ομως πόσοι από εμάς θα κάνουν γενετικά τεστ ή βιοψίες μυών και άλλες εξετάσεις ώστε να μάθουν τη βιολογική τους προδιάθεση; Αλλά ακόμα κι αν τις κάναμε, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι εξετάσεις θα απαντούσαν σε όλες τις ερωτήσεις μας. Αυτό σημαίνει πως μάλλον θα πρέπει ο καθένας να βρει τι λειτουργεί στον ίδιο με τον… παραδοσιακό τρόπο.

«Πολλά από αυτά είναι απλά θέμα δοκιμής» εξηγεί ο αμερικανός μαραθωνοδρόμος και προπονητής Τζέισον Φιτζέραλντ στο www.strengthrunning.com. Παρ’ όλο που εμφανίζονται κάθε τόσο νέες τάσεις αναφορικά με τις δρομικές προπονήσεις, υπάρχουν και οι γενικοί κανόνες. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι προπονητές πιστεύουν ότι η περιοδοποίηση (ο διαχωρισμός δηλαδή της προετοιμασίας σε χρονικά κομμάτια), είναι ο καλύτερος τρόπος για να ετοιμαστεί κανείς για έναν αγώνα. Αυτό που θα κάνει κανείς μέσα στο εκάστοτε προπονητικό κομμάτι αφορά τον κάθε δρομέα ξεχωριστά· μπορεί εσείς να είστε καλύτεροι στις ταχύτητες ενώ ο συντρέχτης σας να έχει πιο εύκολα τα long run. «Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες» λέει ο Φιτζέραλντ στο αμερικανικό περιοδικό «Competitor Running».

Σε πρακτικό επίπεδο, υπάρχουν πολλές άλλες αιτίες για το ότι δεν ανταποκρίνεστε το ίδιο με τον φίλο σας στο κοινό πρόγραμμα που ακολουθείτε, άσχετα με τη γενετική. Οι περισσότεροι δρομείς τείνουν να υποτιμούν τη σημασία της αποθεραπείας στη βελτίωσή τους. Εσείς και ο συντρέχτης σας μπορεί να κάνετε ακριβώς τα ίδια στον στίβο ή στον δρόμο, αλλά να μην κοιμόσαστε τις ίδιες ώρες ή το ίδιο καλά. Μπορεί επίσης να έχετε λιγότερο ή περισσότερο στρες στην προσωπική και επαγγελματική σας ζωή. «Αυτό παίζει τεράστιο ρόλο», σχολιάζει ο Τομ ΜακΓκλιν. Να μην ξεχνάτε, τέλος, πως δεν είστε ίδιοι εσείς και ο συναθλητής σας. Ο καθένας σας μπορεί να έχει διαφορετικό δρομικό ιστορικό ή αθλητικό παρελθόν. Ακόμη κι αν είστε π.χ. μεσήλικοι και ο ένας άρχισε να τρέχει πρόσφατα και ο άλλος έκανε αθλητισμό στα νιάτα του, το σώμα θυμάται…