Την περασμένη εβδομάδα, η γαλλίδα αλπινίστρια Ελιζαμπέτ Ρεβόλ έγραψε Ιστορία. Εγινε στα 37 της η πρώτη γυναίκα που κατακτά στην καρδιά του χειμώνα μία κορυφή των Ιμαλαΐων με υψόμετρο άνω των 8.000 –το Νάνγκα Παρμπάτή Γυμνό Βουνό, ή «βουνό – φονιάς» όπως ήταν γνωστό στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Συνοδοιπόρος και συνορειβάτης της ήταν ο Τόμας Μάκιεβιτς ή Τομέκ, 43χρονος Πολωνός, πατέρας τριών παιδιών. Αλλά η συνέχεια ήταν δραματική. Επειτα από τέσσερις ημέρες επίπονης κατάβασης, η Ελιζαμπέτ έφτασε την Κυριακή στη βάση του βουνού μόνη χωρίς τον Τόμας. Μία ακραία ανάβαση, μία πολύ δύσκολη απόφαση, μία πρωτοφανής από πλευράς ταχύτητας και εύρους διάσωση, ένας άθλος που κατέληξε σε τραγωδία.
Για την Ελιζαμπέτ ήταν η τρίτη απόπειρα. Για τον Τομέκ, η έβδομη. Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πόσες ημέρες χρειάστηκαν και σε ποιες συνθήκες κατάφεραν, την περασμένη Τετάρτη ή Πέμπτη, να κατακτήσουν το Νάνγκα Παρμπάτ. Μετά τη διάσωσή της, η Ρεβόλ μεταφέρθηκε με ελικόπτερο σε νοσοκομείο του Ισλαμαμπάντ με σοβαρά κρυοπαγήματα στα δάκτυλα και μόλις χθες έφτασε στη Γενεύη, με τελικό προορισμό ένα νοσοκομείο της Γαλλίας. Είναι όμως γνωστό πως το δράμα εκτυλίχθηκε στη διάρκεια της κατάβασης. Εξίσου γνωστή στους μυημένους είναι η τρομακτική προσπάθεια που χρειάζεται για να φτάσει κανείς, μέσα στον χειμώνα, χωρίς σταθερά σχοινιά, σέρπα και οξυγόνο, σε μία κορυφή 8.126 μέτρων.
Η Ελιζαμπέτ και ο Τομέκ, αφηγείται η «Libération», τα έδωσαν αναμφισβήτητα όλα για να τα καταφέρουν. Κατόπιν, επέλεξαν να κατεβούν από μία διαφορετική, πιο βραχώδη διαδρομή, που έχει όμως το πλεονέκτημα ότι είναι εξοπλισμένη με σταθερά σχοινιά στο μεγαλύτερό της μέρος. Ηταν Πέμπτη βράδυ όταν η Ελιζαμπέτ κάλεσε από το δορυφορικό τηλέφωνο τον σύνδεσμό της στη Γαλλία: ο Τομέκ υπέφερε από φωτοκερατίτιδα, τύφλωση του χιονιού, και βρίσκονταν ακόμα στα 7.450 μέτρα. Το Νάνγκα Παρμπάτ βρίσκεται στο Πακιστάν, οργανωμένες υπηρεσίες ορεινής διάσωσης δεν υπάρχουν, μόνο τα ελικόπτερα του στρατού, και αυτά φτάνουν το πολύ στα 6.000 μέτρα. Την επομένη, η Ελιζαμπέτ καλεί και πάλι: έχουν κατεβεί στα 7.280 μέτρα αλλά ο Τομέκ έχει χειροτερέψει, δείχνει να αναπτύσσει πνευμονικό και εγκεφαλικό οίδημα, το τελευταίο στάδιο της νόσου των ορέων. Δεν μπορεί να μετακινηθεί. Εκείνη έχει ήδη κρυοπαγήματα. Ερχεται θύελλα. Η Ελιζαμπέτ παίρνει την πιο δύσκολη απόφαση: να εγκαταλείψει τον Τομέκ.
Με τους Δον Κιχώτες των υψομέτρων
Η τρομακτική περιπέτεια της Ελιζαμπέτ Ρεβόλ θα μείνει στην ιστορία του αλπινισμού, σχολίαζε χθες ο διευθυντής της «Libération» Λοράν Ζοφρέν. Λόγω της αδιάφορης σκληρότητας των Ιμαλαΐων. Λόγω της αμείλικτης επιλογής που αναγκάστηκε να κάνει και που ο καθένας καταλαβαίνει μέσα στην απάνθρωπη ή υπερβολικά ανθρώπινη απλότητά της. Λόγω του τεράστιου κινήματος αλληλεγγύης που συνάσπισε την ορειβατική κοινότητα ώστε να σωθεί αυτή η ατρόμητη και αναγνωρισμένη αλπινίστρια. Θα βρεθούν βέβαια κακόγλωσσοι να αποδοκιμάσουν το ανόητο ρίσκο που παίρνουν αυτοί οι όλο και πιο τολμηροί ή όλο και πιο αλαζόνες ορειβάτες του αδύνατου. Σε τι χρησιμεύει ο αλπινισμός; Σε τίποτα. Τότε γιατί να θέτουμε σε κίνδυνο τη ζωή διασωστών ή πιλότων ελικοπτέρων, γιατί να ξοδεύονται τόσα χρήματα για τη διάσωση αυτών των κυνηγών της αδρεναλίνης; Οι Σάντσο Πάντσα των πεδιάδων, σημειώνει ο Ζοφρέν, θα βρουν ασφαλώς πολλά να πουν για τους Δον Κιχώτες των μεγάλων υψομέτρων. Τι είναι όμως η ζωή, όπως την αντιλαμβάνεται ο Σάντσο; Στο τέλος, άλλωστε, και τον ίδιο τον κέρδισε ο ανεύθυνος ρομαντισμός του «ιππότη με τη θλιμμένη έκφραση». Οι επιχειρήσεις διάσωσης κοστίζουν ακριβά; Τα ελικόπτερα καίνε καύσιμα; Ο δημόσιος κορβανάς ή οι ασφαλιστικές εταιρείες επιβαρύνονται υπερβολικά; Ασφαλώς. Ομως για όσους γοητεύονται από το έπος των μάταιων κορυφών είναι το τίμημα του ονείρου. Το όνειρο, αυτή η βασική τροφή της δύσμοιρης της ανθρωπότητας.