Αναζήτηση
Το Αλτσχάιμερ είναι ο πιο συχνός τύπος άνοιας, δεν πρόκειται ωστόσο για τον μοναδικό «εχθρό» της μνήμης. Η αγγειακή άνοια αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα μορφή άνοιας, με τους ειδικούς να σημειώνουν ότι η πρόληψη είναι «σύμμαχος» για τους ηλικιωμένους.
Ειδικότερα, η αγγειακή άνοια προκαλείται από την ανεπαρκή παροχή αίματος σε περιοχές του εγκεφάλου. Πιο συγκεκριμένα, οφείλεται σε βλάβες που προκύπτουν στον εγκέφαλο εξαιτίας μεταβολών στην παροχή αίματος και οξυγόνου διά μέσου των αγγείων. Είναι δηλαδή αποτέλεσμα αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, μεγάλων ή μικρών.
Μοιραία, οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα –λιγότερο ή περισσότερο ανησυχητικά –όπως είναι η σύγχυση, η μπερδεμένη ομιλία αλλά και προβλήματα στη σκέψη ή στη μνήμη.
«Στο 15% με 20% των ανθρώπων που εμφανίζουν άνοια είναι αγγειακή» σημειώνει ο Dr Anand Viswanathan, καθηγητής Νευρολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, που αποτελεί το μεγαλύτερο νοσοκομείο διδασκαλίας της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.
Και συνεχίζει: «Ομως συχνά η εγκεφαλική βλάβη είναι τόσο μικρή και τα συμπτώματα τόσο διακριτικά, που οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται τη νοητική “έκπτωση” που προκαλείται».
Το αποτέλεσμα είναι η αγγειακή άνοια να παραβλέπεται, καθώς τα προβλήματα στη μνήμη αποδίδονται, σε αρκετές περιπτώσεις, στην προχωρημένη ηλικία. Για παράδειγμα, το να ξεχνά ένας ηλικιωμένος το όνομα ενός γνωστού του ή πρόσφατες πληροφορίες συχνά χαρακτηρίζεται ως «φυσιολογικό» σημάδι γήρανσης.
Επιπλέον, η απώλεια μνήμης δεν αποτελεί τον κανόνα, όπως στην περίπτωση του Αλτσχάιμερ, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να προκαλούν επιπλέον σύγχυση σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό του προβλήματος.
Αντίθετα, ορισμένα σημάδια αγγειακής άνοιας μπορεί να είναι πιο εμφανή από άλλα ανάλογα με την περιοχή και την έκταση της εγκεφαλικής βλάβης. Για παράδειγμα, μπορεί να εντοπίζεται δυσκολία στον υπολογισμό αριθμών, ενώ οι ικανότητες σκέψης και προγραμματισμού να παραμένουν αναλλοίωτες. Ομως, καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, οι ασθενείς μπορεί να υποστούν αλλοίωση της προσωπικότητάς τους, δυσκολία στο περπάτημα και ακράτεια.
Οι παράγοντες κινδύνου
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα «τσιμπημένα» επίπεδα χοληστερόλης, ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης αγγειακής άνοιας. Επιπλέον, το έξτρα βάρος και το κάπνισμα βρίσκονται ψηλά στη λίστα των κακών συνηθειών που επιβαρύνουν τον εγκέφαλο.
Η εκδήλωση της νόσου μπορεί να είναι αρχικά ήπια ή απότομη (έπειτα από ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) και τα συμπτώματα να επιδεινώνονται κλιμακωτά έπειτα από κάθε νέο επεισόδιο. Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι, εφόσον σημειωθεί βλάβη, τα περιθώρια θεραπείας είναι περιορισμένα.
Τα φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ φαίνεται να βοηθούν, εντούτοις στην καλύτερη περίπτωση προσφέρουν προσωρινή και μέτρια προστασία των δεξιοτήτων σκέψης και μνήμης.
Υπό τα δεδομένα αυτά, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι η πρόληψη αποτελεί το «κλειδί». «Ο,τι κάνει καλό στην καρδιά φαίνεται να κάνει καλό και στον εγκέφαλο» σημειώνει ο Dr Viswanathan.
Ο ίδιος δε προσθέτει ότι «δεδομένου ότι οι παράγοντες κινδύνου της αγγειακής άνοιας είναι ίδιοι με αυτούς που συνδέονται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που προστατεύει την καρδιά –όπως είναι για παράδειγμα η απώλεια βάρους και η διακοπή του καπνίσματος –προσφέρει τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία».
Εν τω μεταξύ, έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2016 στην «Επιθεώρηση Γεροντολογίας: Βιολογικές και Ιατρικές Επιστήμες» έδειξε ότι η σωματική άσκηση στους ηλικιωμένους (άνω των 60 ετών) επηρεάζει σημαντικά το μέγεθος του ιππόκαμπου, της περιοχής δηλαδή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Σε ό,τι αφορά το αλκοόλ, οι ειδικοί επιμένουν ότι η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με μέτρο. Και αυτό διότι μπορεί ένα ποτήρι κόκκινο κρασί να ωφελεί την καρδιά, εντούτοις οι ανεξέλεγκτες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν κολπική μαρμαρυγή. Ο ακανόνιστος χτύπος της καρδιάς αυξάνει κατά πέντε φορές τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Εγκεφαλικών (ASA).
