«Η δημοσιογραφία σε κρατά ζωντανό μέχρι να σε σκοτώσει». Η σαρκαστική διαπίστωση του Ορας Γκρίλι, ιδρυτή και εκδότη της «New York Tribune», μιας από τις σημαντικότερες αμερικανικές εφημερίδες του 19ου αιώνα, παραμένει ανησυχητικά επίκαιρη, καθώς το 2017 έχασαν τη ζωή τους 46 δημοσιογράφοι παγκοσμίως εξαιτίας του επαγγέλματός τους, σύμφωνα με στοιχεία του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ). Ο τραγικός απολογισμός: έξι νεκροί δημοσιογράφοι στο Μεξικό, μία στην Κολομβία, ένας στη Βραζιλία, μία στη Δανία, μία στη Μάλτα, ένας στο Νότιο Σουδάν, οκτώ στη Συρία, οκτώ στο Ιράκ, δύο στην Υεμένη, δύο στη Σομαλία, τέσσερις στο Αφγανιστάν, τέσσερις στην Ινδία, ένας στο Πακιστάν, ένας στο Μπανγκλαντές, ένας στις Μαλδίβες, δύο στις Φιλιππίνες και δύο στη Ρωσία.
Και ο αριθμός των δημοσιογράφων που συνελήφθησαν σημείωσε ρεκόρ, ενώ οι απειλές εναντίον των ανθρώπων του Τύπου έχουν γίνει συνηθισμένο φαινόμενο ακόμη και στη Δύση.
Από ό,τι φαίνεται, η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί το 2018. Ο αριθμός των δημοσιογράφων που δέχονται απειλές αυξάνεται, σύμφωνα με στοιχεία οργανισμών για την ελευθερία του Τύπου. Η ΜΚΟ Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα (RSF), που συλλέγει στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο μεταχειρίζονται τους δημοσιογράφους οι Αρχές σε 130 χώρες, έχει ήδη καταγράψει τους θανάτους δύο δημοσιογράφων τον Ιανουάριο και τη φυλάκιση άλλων 189.
«Οι εξελίξεις είναι ανησυχητικές. Αποτελούν τη φυσική συνέχεια όσων συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια. Το πολιτικό κόστος αυτών των συμπεριφορών έχει μειωθεί, με αποτέλεσμα η πλάστιγγα να γέρνει προς τη λάθος κατεύθυνση» δήλωσε στην «Washington Post» o Τζόουλ Σάιμον, εκτελεστικός διευθυντής του CPJ, επισημαίνοντας ότι, ενώ ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει συναντηθεί με όλους τους ηγέτες των κρατών που προχωρούν σε μαζικές συλλήψεις δημοσιογράφων, δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι το ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης σε κάποια από αυτές τις συναντήσεις.
Το φάσμα των απειλών είναι ευρύτατο: εκτελέσεις χωρίς δίκη, ομηρείες από κυβερνητικούς και μη παράγοντες, παρακολουθήσεις με την έγκριση κυβερνήσεων, διώξεις βάσει αμφιλεγόμενων νόμων, εκστρατείες χλευασμού. Δημοσιογράφοι ανά τον πλανήτη έχουν κατηγορηθεί για συμμετοχή σε τρομοκρατικές οργανώσεις, έχουν στοχοποιηθεί ως εχθροί λαών, έχουν γίνει τα θύματα σε αδιαφανείς ή και μυστικές νομικές διαδικασίες.
Στο Μεξικό τα καρτέλ των ναρκωτικών και οι διεφθαρμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιστρατεύουν αποκρουστικές μεθόδους για να φιμώσουν τους δημοσιογράφους που κάνουν ρεπορτάζ για τον ναρκοπόλεμο, ενώ ο αριθμός όσων έχουν συλληφθεί ή εξαφανιστεί αυξάνεται διαρκώς. Η Μαργκό Ιούεν, επικεφαλής της RSF στη Βόρεια Αμερική, δήλωσε: «Δεν έχουμε ενδείξεις ότι η κατάσταση στο Μεξικό θα βελτιωθεί. Υπάρχει παντελής απουσία πολιτικής βούλησης να μπει ένα τέλος στις δολοφονίες».
Στην Τουρκία κρατούνται περισσότεροι δημοσιογράφοι από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς εκεί πραγματοποιήθηκαν οι 73 από τις συνολικά 262 συλλήψεις πέρυσι, σύμφωνα με τον CPJ.
Δώδεκα από τους 20 δημοσιογράφους που κρατούνταν το 2017 στην Αίγυπτο δεν είχαν καταδικαστεί για κανένα ποινικό αδίκημα. Κάποιοι εντούτοις στερήθηκαν την ελευθερία τους για χρόνια.
Οι κυβερνήσεις των κρατών που διώκουν τον Τύπο φυλακίζουν, συχνά χωρίς δίκη, δημοσιογράφους με την πρόφαση ότι εξυπηρετούν ξένα συμφέροντα. Τα 3/4 των δημοσιογράφων που φυλακίστηκαν πέρυσι κατηγορούνται για εγκλήματα κατά του κράτους. Ο Σάιμον επισημαίνει: «Η καταστολή ντυνόταν με τον μανδύα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας πολύ πριν από την εκλογή Τραμπ, οι κυβερνήσεις αυτών των κρατών όμως εκμεταλλεύονται τη ρητορική του για να δικαιολογούν τις συλλήψεις».
