Γερμανοί και Μακεδόνες

Ο αντιγερμανισμός και ο φιλογερμανισμός φαίνεται πως είναι πολύ παλιά ιστορία. Τον 4ο αι. μ.Χ., ο εκ Κυρηναϊκής Συνέσιος, με τη διατριβή του «Περί βασιλείας», προέτρεπε τον βυζαντινό αυτοκράτορα να απαλλάξει την αυτοκρατορία από τα γοτθικά στίφη. Οι Γότθοι είχαν εμφανιστεί στα βόρεια σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και, αντίθετα από άλλους «βαρβάρους», είχαν στιβαρή στρατιωτική οργάνωση και διαπραγματεύονταν σκληρά. Τους δόθηκαν εδάφη στις παραδουνάβιες περιοχές, ακόμα και στη Θράκη, έγιναν φρουροί των συνόρων, απέκτησαν αξιώματα στην αυτοκρατορία. Είχαν όμως ξεσηκώσει σε κάποιους κύκλους ένα «αντιγοτθικό» μένος που οδήγησε σε μεγάλες εις βάρος τους σφαγές στο τέλος του αιώνα εκείνου, σε Κωνσταντινούπολη και Θεσσαλονίκη. Και αυτό παρά το γεγονός ότι υπήρχαν και οι «φιλογοτθικοί» όπως ο εκ Παφλαγονίας ρήτορας Θεμίστιος, κάτοχος έδρας φιλοσοφίας στην Κωνσταντινούπολη, μέντορας του Θεοδόσιου, που ζητούσε την εγκατάσταση βαρβάρων σε ανεκμετάλλευτες περιοχές της αυτοκρατορίας.

Τα περιγράφει όλα αυτά γλαφυρά η Ελένη Γλύκατζη –Αρβελέρ στο βιβλίο της «Από τον Δία στον Χριστό» (εκδ. Gutenberg) που εξετάζει μια περίοδο που δεν βρίσκει κανείς εύκολα σε ιστορικά εγχειρίδια, τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, την περίοδο της μετάβασης από τους αρχαίους θεούς στον μονοθεϊσμό, μια εποχή χωρίς θεό, εποχή ρευστότητας και επιτάχυνσης μεγάλων αλλαγών.

Η βυζαντινολόγος με τις πολύ μεγάλες διακρίσεις στη Γαλλία (μεταξύ άλλων και πρόεδρος του πανεπιστημίου Paris I της Σορβόννης) περιγράφει στο βιβλίο αυτό που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο πολλά και ενδιαφέροντα, αξίζει όμως να σταθούμε σε κάτι ακόμα που έχει να κάνει με όσα συμβαίνουν στις μέρες μας. Γιατί εκτός των Γερμανών, υπάρχει και το… «Μακεδονικό», που είναι εξίσου παλιά υπόθεση. Λέει κάπου η συγγραφέας:

«Ο Αίλιος Αριστείδης (2ος μ.Χ. αιώνας) στον πανηγυρικό του για την Αθήνα θα θυμηθεί όλα τα παλιά κατά των Περσών αθηναϊκά κατορθώματα. Εκεί γράφει το αναπάντεχο ότι (συνοψίζω), μολονότι όλοι θαυμάζουμε τα των Μακεδόνων (του Αριστοτέλη ή του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου), κανείς δεν θέλει να είναι κάτοικος ή πολίτης της Πέλλας, ενώ όλοι επιθυμούν να είναι Αθηναίοι!».