Οσο κλισέ κι αν ακούγεται η ζωή αλλάζει. Οι πόλεις σε όλον τον κόσμο αποκτούν τεχνολογική υποδομή, δίκτυα επικοινωνίας και ελέγχου. Ταυτόχρονα η παραγωγή εικόνων δημιουργεί νέες μορφές κουλτούρας, πάνω στις οποίες οικοδομείται η σύγχρονη κοινωνία. Πώς σχολιάζει η τέχνη αυτήν την σύνδεση; Με αυτό το σκεπτικό ξεκίνησε η έρευνα της τέταρτης Τριενάλε που διοργανώνει το νεοϋορκέζικο μουσείο New Museum από την ερχόμενη Τρίτη. Οι επιμελητές της φετινής έκθεσης μέσα από το θέμα «Songs for Sabotage» (Τραγούδια για σαμποτάζ) κάλεσαν 30 σύγχρονους καλλιτέχνες από 19 χώρες για να δείξουν στο κοινό της Νέας Υόρκης τη σχολιαστική άποψη των έργων τους. Ανάμεσά τους και τέσσερις Ελληνες: την ομάδα KERNEL (Θόδωρος Γιαννάκης, Πέγκυ Ζάλη, Πέτρος Μόρρης) και τον Μανόλη Δ. Λαιμό.
Ο επιμελητής του «Songs for Sabotage» Γκάρι Κάριον Μιουραγιάρι εξηγεί πως η έκθεση του New Museum που συνεπιμελείται με τον Αλεξ Γκάρτενφελντ –υπεύθυνο επιμελητή του Ινστιτούτου Σύγχρονης Τέχνης του Μαϊάμι –σκοπεύει να αποκαλύψει στα δίκτυα που οικοδομούν τη ζωή μας αυτή τη στιγμή. «Ελπίζουμε ότι τα έργα της έκθεσης δείχνουν μία όψη έκτακτης ανάγκης της πραγματικότητας παρά την τυπική πλευρά της αμερικανικής πραγματικότητας –κάτι τέτοιο θα περιόριζε την προοπτική μας. Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες που επιλέξαμε είναι αξιόλογοι, ειδικά για τον τρόπο με τον οποίο αντιστέκονται σε μια συγκεκριμένη αφήγηση: πώς, δηλαδή, οι νέοι δημιουργοί πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις κερδοσκοπικές αντιλήψεις για το μέλλον. Ιδιαίτερα τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία συνδέεται με την πρόοδο. Θα έλεγα ότι εργάζονται ενάντια στην έννοια της συνδεσιμότητας ως ισοδύναμη με την κοινότητα και δημιουργούν έργα τα οποία ασχολούνται με τα τοπικά ζητήματα προσπαθώντας να επαναπροσδιορίσουν την έννοια των κοινών». Η καλλιτεχνική συνεργασία είναι ένα από τα συστατικά της σύγχρονης δημιουργίας που προβάλλει η Τριεναλε της Νέας Υόρκης. «Στην Αθήνα συγκροτήθηκαν αρκετές τέτοιες συνεργασίες εξαιτίας πρακτικών συνθηκών» λένε οι Kernel. «Οπως η συσπείρωση δημιουργών για να μοιράζονται μεταξύ τους τα εργαστήρια, η ανάγκη να καλυφθεί το κενό ανεξάρτητων εκθεσιακών χώρων στην πόλη. Στην δική μας περίπτωση, το KERNEL προέκυψε μέσα από μια μακροχρόνια συνεργασία πάνω σε κοινά ενδιαφέροντα που τελικά εξελίχθηκαν σε μια καλλιτεχνική ταυτότητα αυτονομημένη από το προσωπικό έργο των τριών μας: ένα τρίτο από εμάς δημιουργικό υποκείμενο του οποίου η ιστορία ακόμα κατασκευάζεται».
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ. Ο Μιουραγιάρι γνώρισε τους KERNEL και τον Μανόλη Δ. Λαιμό όταν ο ίδιος αναζητούσε στην Αθήνα τη νέα γενιά της ελληνικής εικαστικής σκηνής για την έκθεση «Τhe Equilibrists» που συνδιοργάνωσαν το Μουσείο Μπενάκη και το Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ το καλοκαίρι του 2016. «Οι καλλιτέχνες αυτοί ήταν επιλογή μας επειδή εκφράζουν ορισμένες εντάσεις που είναι κεντρικό συστατικό της ζωής στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια. Αλλά και επειδή αυτοί οι τρόποι αντανακλούν μία κοινή συνθήκη για τη γενιά των νέων καλλιτεχνών παντού στον κόσμο. Το έργο των KERNEL συνδέει τον μετασχηματισμό της Αθήνας με τα μεγαλύτερα παγκόσμια οικονομικά δίκτυα που οδηγεί στην αποδοτικότητα και τον αυτοματισμό. Ο Μανόλης Λαιμός αντικατοπτρίζει τους τρόπους με τους οποίους η συναισθηματική και αισθητική ορμή των διαδηλώσεων στην Αθήνα έχει αποκτήσει “εξωτικό” χαρακτήρα και έχει εμπορευματοποιηθεί την τελευταία δεκαετία. Ολοι τους είναι εξαιρετικοί καλλιτέχνες και είμαστε πολύ περήφανοι που φέρνουμε το έργο τους στο Νέο Μουσείο και στο κοινό της Νέας Υόρκης», εξηγεί ο Γκάρι Κάριον Μιουραγιάρι.
Η ομάδα KERNEL βλέπει στα «Τραγούδια για σαμποτάζ» την ευκαιρία για να παρουσιάσουν το συλλογικό χαρακτήρα ενός έργου που εξελίσσεται. «Το έργο που παρουσιάζουμε είναι μια γλυπτική εγκατάσταση, μια ανάθεση για την Τριενάλε. Αποτελεί συνέχεια ενός σώματος δουλειάς που αναπτύσσουμε τα τελευταία χρόνια ως μια διερεύνηση τοπικών και διεθνών φαινομένων που σχετίζονται με τις εξελίξεις στους τομείς των παγκόσμιων μεταφορών και των υποδομών τους, τα αναδυόμενα πρωτόκολλα αυτοματισμού και μετασχηματισμού του ανθρώπινου χρόνου και βίου. Ετσι με το έργο ιχνηλατούμε μια αφήγηση που εμπλέκει τόσο στιγμές κατάφασης όσο και αντίστασης σε αυτή την υπό εξέλιξη συνθήκη. Το επιχειρούμε αυτό μέσω της κωδικοποίησης υλικών και μορφών που έχουμε κατά καιρούς συναντήσει στη διερεύνησή μας αυτή, από βιομηχανικά υπολείμματα και ανακυκλωμένο χαλκό μέχρι κατασκευαστικές δομές και “εμψυχωμένους” μηχανισμούς. Υλικά και μορφές που αποτελούν τους χαρακτήρες μιας αφηρημένης σκηνής, ένα εκκρεμές σενάριο για ένα εν δυνάμει ξόρκι».
