Ως επιδοκιμασία της πολιτικής που ακολούθησε κατά την πρώτη του θητεία στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας ερμηνεύει το αποτέλεσμα των εκλογών ο Νίκος Αναστασιάδης, λαμβάνοντας υπόψη του ωστόσο και το μεγάλο ποσοστό αποχής. Εχοντας επανεκλεγεί με ποσοστό 56%, δηλώνει ότι θα συνεχίσει στα ίδια βήματα την πολιτική του στο Κυπριακό και την οικονομία, τα οποία θέτει ως βασικές του προτεραιότητες. Οσον αφορά το Κυπριακό, υπογραμμίζει ότι για να υπάρξει οποιαδήποτε προοπτική, αυτή θα πρέπει να είναι στο καθορισμένο καθεστώς και βάση συνομιλιών, κάτι που επί του παρόντος «δεν διαφαίνεται» με βάση τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεχμέτ Τσαβούσογλου, που θέτει νέους όρους. Σχολιάζοντας τις προκλήσεις της Τουρκίας, ξεκαθαρίζει ότι η Λευκωσία δεν θα εγκαταλείψει κυριαρχικά δικαιώματα λόγω των προκλήσεων και χαρακτηρίζει το Ενεργειακό ως κίνητρο της λύσης του Κυπριακού. Τέλος, εμφανίζεται ανοιχτός σε συνεργασίες και στέλνει μήνυμα ενότητας, υπενθυμίζοντας ότι και στην πρώτη του θητεία συνεργάστηκε τόσο με το ΑΚΕΛ όσο και με το ΔΗΚΟ.
Ισχυρή εντολή για μια δεύτερη πενταετία. Μεγάλη διαφορά αλλά και μεγάλα ποσοστά αποχής. Τι συνέβαλε στη διαμόρφωση του συγκεκριμένου αποτελέσματος;
Αισθάνομαι ιδιαίτερα ευγνώμων προς όλους τους πολίτες που μου έδωσαν μια ισχυρή εντολή. Την ερμηνεύω ως εντολή ενότητας, η οποία προέρχεται από όλους τους χώρους και όχι από μια παράταξη. Είναι εντολή να συνενώσουμε δυνάμεις και να εργαστούμε όλοι μαζί για όλους μαζί.
Πρέπει να ομολογήσω ότι για προεδρικές εκλογές η αποχή ήταν μεγάλη. Είναι κάτι που πρέπει να καταγραφεί και είναι για αυτό που με τόση εμμονή υπεδείκνυα ώς την τελευταία στιγμή την ανάγκη ο λαός να αποφασίζει μέσα από τη σημαντικότερη λειτουργία της δημοκρατίας. Η πατρίδα μας έχει να αντιμετωπίσει ακόμα προβλήματα και αυτό που χρειάζεται είναι η συνεργασία όλων μας. Η συνεργασία δεν είναι ένα σύνθημα κενό περιεχομένου, αλλά η ενεργή εμπλοκή λαού και ηγεσίας. Και ο λαός εμπλέκεται μόνο μέσα από τη συμμετοχή. Η αποχή δεν είναι άποψη. Επαναλαμβάνω, η αποχή είναι ανοχή.
Το αποτέλεσμα των εκλογών αντανακλά την επιδοκιμασία του λαού έναντι της συνετής και υπεύθυνης διαχείρισης της οικονομίας που καταφέραμε στη δύσκολη πενταετία που πέρασε και της επιθυμίας του να συνεχίσουμε τα ίδια σταθερά βήματα προόδου, αλλά και τον δρόμο του εκσυγχρονισμού του κράτους μέσα από το πρόγραμμα μεταρρύθμισης που εφαρμόζουμε. Την ίδια ώρα, ο λαός μας απέδειξε ότι αναγνωρίζει τις ειλικρινείς και υπεύθυνες προσπάθειες που καταβάλλουμε στο Κυπριακό για την εξασφάλιση μιας λύσης που θα εξασφαλίσει την ασφάλεια του Κυπριακού Ελληνισμού, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζουμε τις όποιες εύλογες ευαισθησίες των Τουρκοκυπρίων. Μια λύση που θα επανενώνει την Κύπρο και θα καταργεί τις εγγυήσεις, τα επεμβατικά δικαιώματα, τις εξαρτήσεις και τους στρατούς κατοχής.
Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στη δεύτερη θητεία σας; Θεωρείτε ότι οι προκλήσεις είναι μικρότερες ή παραμένουν εξίσου σημαντικές στα μεγάλα θέματα του Κυπριακού, της οικονομίας και της ενέργειας;
Θα συμφωνήσω πως παρά την έξοδό μας από το Μνημόνιο, και μάλιστα σε χρόνο – ρεκόρ, οι προκλήσεις παραμένουν εξίσου σημαντικές στα μεγάλα θέματα της οικονομίας, αλλά και της ενέργειας, και βεβαίως στο Κυπριακό. Οσο σημαντικό ήταν να εξέλθουμε του Μνημονίου άλλο τόσο σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε σταθερότητα και να κρατηθούμε σε πορεία ανάπτυξης ώστε να επουλώσουμε οριστικά τις μεγάλες πληγές που προκάλεσε η οικονομική κρίση, όπως είναι το πρόβλημα της ανεργίας. Στα θέματα της ενέργειας, έχουμε εισέλθει στο ουσιαστικό μέρος της υλοποίησης των φιλόδοξων σχεδιασμών μας, γεγονός που καθιστά τις προκλήσεις ακόμα πιο μεγάλες και πιο σημαντικές. Το Κυπριακό αποτελεί την κορυφαία πρόκληση και ασφαλώς συνιστά την πρώτη προτεραιότητά μας και στη δεύτερη προεδρική θητεία.
Προεκλογικά, δεχτήκατε σφοδρή κριτική για την αποχώρησή σας από τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά. Θεωρείτε ότι υπάρχει δυνατότητα επανέναρξης των συνομιλιών με τον τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και σε ποια βάση; Υπάρχει πιθανότητα για μια άμεση συμφωνία, η οποία θα τεθεί σε δημοψήφισμα; Αν όχι, πόσο κοντά είναι ο κίνδυνος παγίωσης της διχοτόμησης;
Αντιπαρέρχομαι τις κριτικές, οι οποίες πρέπει να πω ότι είναι αλληλοσυγκρουόμενες. Οι μεν ότι αποχώρησα από τις συνομιλίες και οι δε ότι δεν έπρεπε να μετάσχω. Θα επαναλάβω απλώς πως μετείχα εκείνων των διαπραγματεύσεων με αποφασιστικότητα και καλή διάθεση, αλλά η τουρκική πλευρά δυστυχώς παρουσιάστηκε ανέτοιμη να προχωρήσει στα σημαντικά ζητήματα της ασφάλειας, όπως οι εγγυήσεις, τα επεμβατικά δικαιώματα και τα στρατεύματα. Ασφαλώς υπάρχουν δυνατότητες επανέναρξης των συνομιλιών και η ελληνική πλευρά και εγώ προσωπικά το δηλώσαμε επανειλημμένα και από την αρχή στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ ότι είμαστε έτοιμοι και ανεξαρτήτως των προεδρικών εκλογών να επανέλθουμε στο τραπέζι. Θα επιδιώξω να έχω μια επαφή με τον κ. Ακιντζί, αφού πρώτα βεβαίως συγκληθεί το Εθνικό Συμβούλιο για να συζητήσουμε τους παραπέρα χειρισμούς. Για να δούμε ποιες είναι οι προθέσεις του. Οπως όμως δήλωσα ήδη, με βάση τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Τσαβούσογλου, δεν διαφαίνεται προοπτική εφόσον τίθενται νέοι όροι για το καθεστώς κάτω από το οποίο θα συζητούμε. Το καθεστώς και η βάση των συνομιλιών είναι καθορισμένα και θα πρέπει να γίνουν σεβαστά από όλα τα μέρη. Αυτός είναι ο τρόπος για να επανέλθουμε και να επιδιώξουμε μια λογική συμφωνία που θα απομακρύνει τον κίνδυνο της διχοτόμησης, ο οποίος γίνεται όλο και πιο ορατός όσο υπάρχει στασιμότητα στο πρόβλημα.
Με δεδομένο ότι αμέσως μετά τη νίκη σας υπογραμμίσατε τη σημασία της ενότητας και της συνεργασίας στα μεγάλα θέματα, κατά πόσο θεωρείτε ότι μπορείτε να βρείτε συμμάχους στα κόμματα της αντιπολίτευσης στην εφαρμογή της πολιτικής σας σε αυτήν τη δεύτερη θητεία; Μπορεί να υπάρξει συνεννόηση και συνεργασία και σε ποιους τομείς;
Η πρόθεσή μου για ενότητα και συνεργασία είναι απολύτως ειλικρινής, αλλά και επιβεβαιωμένη. Στη διάρκεια της πρώτης πενταετίας και παρόλο που η κυβέρνηση δεν διαθέτει πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, καταφέραμε να περάσουμε όλα τα μνημονιακά νομοσχέδια, να βγάλουμε τη χώρα από την οικονομική κρίση, να μεταρρυθμίσουμε την κρατική μηχανή, να εκσυγχρονίσουμε το κράτος, να πολεμήσουμε τη διαφθορά, αλλά και να προωθήσουμε το Κυπριακό οδηγώντας το ένα βήμα πριν από τη λύση, φέρνοντας την Τουρκία στο ίδιο τραπέζι των συνομιλιών να διαπραγματεύεται, μετά 43 χρόνια, τα θέματα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων. Δεν έχουμε κανένα δισταγμό να συνεργαστούμε και να συναποφασίσουμε με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως κάναμε τόσο με το ΑΚΕΛ όσο και με το ΔΗΚΟ.
«Το Ενεργειακό μπορεί να γίνει κίνητρο για τη λύση του Κυπριακού»
Πώς σχολιάζετε τις απειλές της Τουρκίας που εντείνονται με φόντο το Ενεργειακό και πώς εκτιμάτε ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν; Η Κύπρος απειλείται;
Παρακολουθούμε με πολλή ψυχραιμία τις κινήσεις της Τουρκίας, δεν τίθεται θέμα να εγκαταλείψουμε κυριαρχικά δικαιώματα λόγω των προκλήσεων, παίρνουμε μέτρα, όχι στρατιωτικά βεβαίως, όσα απαιτούνται για να είναι ενήμερα και τα Ηνωμένα Εθνη, όπως και οι εταίροι μας, αλλά και οι εμπλεκόμενες χώρες λόγω των εταιρειών, έτσι ώστε απρόσκοπτα και χωρίς τυμπανοκρουσίες να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε, όπως και υλοποιούμε, τους ενεργειακούς μας σχεδιασμούς.
Σε ποια γραμμή θα συνεχίσετε στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και με ποιο στόχο; Το Ενεργειακό μπορεί να υπονομεύσει το Κυπριακό ή να ενισχύσει τις πιθανότητες για λύση;
Εμείς βλέπουμε το Ενεργειακό ως ευλογία και όχι ως κατάρα, ως κίνητρο και όχι ως υπονόμευση της λύσης του Κυπριακού. Πρέπει να πω πως αυτό αντανακλά και την προσέγγιση άλλων κρατών και διεθνών οργανισμών. Εύχομαι αυτό να συμβεί και με την Τουρκία. Δεν θέλουμε να υπερβάλουμε και να υπερεκτιμήσουμε τον ρόλο της Κύπρου διεθνώς και περιφερειακά. Ομως, μέσα από το μικρό μέγεθός μας αλλά και τη νευραλγική γεωπολιτική θέση μας, όπως και με τους δεσμούς και σχέσεις που αναπτύσσουμε ως κυβέρνηση, αλλά και σχέσεις που διατηρώ προσωπικά, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για τη διεθνή, την περιφερειακή και την τοπική ειρήνη και σταθερότητα και, όταν χρειαστεί, αναλαμβάνουμε σχετικές πρωτοβουλίες. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει μια ιδιαιτερότητα, από τη μια είναι κράτος – μέλος της ΕΕ και από την άλλη διατηρεί άριστες σχέσεις με όλα τα γειτονικά κράτη, κάτι το οποίο αναγνωρίζεται από τον λαό μας και δίνει τη δυνατότητα να εργαστούμε για τη σταθερότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Να σας θυμίσω πως η Κύπρος μαζί με την Ελλάδα έχουμε από κοινού εξελιχθεί στον συνδετικό εκείνο κρίκο που έφερε τις πλείστες χώρες της περιοχής σε μόνιμες συνεργασίες (πολιτικές, οικονομικές, εμπορικές, ενεργειακές), όπως με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο, την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά και την Ιταλία, με το φιλόδοξο όραμα να μετεξελιχθούν κάποια ώρα σε έναν συνασπισμό ειρήνης για το καλό της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και του κόσμου.
«Οι κατηγορίες περί πλουτισμού των λίγων δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα»
Η Κύπρος βγήκε από το Μνημόνιο, αλλά παραμένει σε επιτήρηση. Κατά πόσο μπορούν να γίνουν παρεμβάσεις υπέρ των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων και τι απαντάτε στην κριτική ότι η οικονομική σας πολιτική αφορούσε τον πλουτισμό των λίγων;
Ελπίζω με την παρέλευση των εκλογών να σταματήσει η άδικη αυτή κριτική απέναντι σε μια κυβέρνηση που παρέλαβε την Κύπρο στα πρόθυρα άτακτης χρεοκοπίας και την οδήγησε στη σημερινή ομαλότητα. Η ανεργία είχε εκτιναχθεί στον ύψιστο μέχρι τότε βαθμό, στο 15%, που με την εφαρμογή του Μνημονίου ξεπέρασε το 16%. Το κράτος δεν είχε χρήματα να πληρώσει στο τέλος του επόμενου μηνός μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, φάρμακα κ.ά. Παραλάβαμε δηλαδή μια χώρα με άδεια ταμεία, εκτός αγορών, που το τελευταίο επιτόκιο με το οποίο δανείστηκε ήταν 14,5%, και με ρυθμό ανάπτυξης -6,5%. Σε διάστημα λιγότερο των 20 μηνών η Κύπρος βγήκε ξανά στις αγορές, με επιτόκιο 4,5%, ενώ σήμερα δανείζεται με επιτόκιο 1,8%, το χαμηλότερο της δεκαπενταετίας. Στα τέσσερα χρόνια μειώσαμε την ανεργία στο 10,3% και τρέχουμε σήμερα για τρίτο χρόνο με ρυθμό ανάπτυξης 3,5%. Ανακεφαλαιοποιήσαμε και μεταρρυθμίσαμε τις τράπεζες σε διάστημα μηνών και τα τελευταία τέσσερα χρόνια το κράτος λειτουργεί με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και πρωτογενή πλεονάσματα. Βγάλαμε τη χώρα από το Μνημόνιο νωρίτερα από τη συμφωνία και πετύχαμε τον πιο υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του 2016 και του 2017 στην ευρωζώνη. Λοιπόν, όχι μόνο δεν αυξήσαμε κατά τη διάρκεια του Μνημονίου και μετά καμία φορολογία, αντίθετα μειώσαμε πολλές. Μέσα σε αυτή την οικονομική πίεση εφαρμόσαμε στοχευμένα κοινωνικά μέτρα και μέτρα στήριξης των ανέργων που ποτέ προηγουμένως δεν είχαν προωθηθεί, όπως χρηματοδότηση προγραμμάτων εργασίας, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για όσους το έχουν ανάγκη κ.ά. Εξορθολογίσαμε όλα τα επιδόματα και τις κρατικές χορηγίες και εφαρμόσαμε ένα δικαιότερο σύστημα παροχής οικονομικής αρωγής σε όσους το έχουν ανάγκη. Χιλιάδες άνθρωποι που είχαν ανάγκη δεν στηρίζονταν από το κράτος και τώρα απολαμβάνουν κρατικά επιδόματα. Σταδιακά αίρουμε όλους τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν εκ των πραγμάτων στην περίοδο της κρίσης και επαναφέρουμε τα βοηθήματα που περικόπηκαν. Ας μην υπερβάλλουμε με κατηγορίες περί πλουτισμού και ανισοτήτων. Αυτά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
