Η Ιταλία δείχνει τον δρόμο. Μόνον που αυτός θέλει προσοχή. Οι επιχειρήσεις «καθαρά χέρια» προϋποθέτουν αδιάφθορους δικαστές σαν τον Ντι Πιέτρο, διάκριση εξουσιών και μια τεράστια πολιτική βούληση που να μη συγχέεται με τον ρεβανσισμό που οδηγεί σε αρένες για το διψασμένο κοινό. Η διεθνής υπόθεση χρησιμοποίησης αθέμιτων μέσων της Novartis, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των φαρμακευτικών κολοσσών, αφορά και τη χώρα μας με όλες τις παρενέργειες στο πολιτικό σκηνικό.
Το σκάνδαλο αυτό όμως απαιτεί προσοχή και βήμα βήμα διερεύνηση, κάτι που δεν είδαμε από την πρώτη στιγμή από τα διαφορετικά κέντρα που ενδιαφέρονται. Για παράδειγμα, θα πρέπει να θυμόμαστε –πάντα και από την ιταλική εμπειρία της επιχείρησης «καθαρά χέρια» των αρχών του ’90 με την υπόθεση δωροδοκιών του πολιτικού προσωπικού –πως η σκανδαλολογία επιδρά σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Επίσης δεν είναι από μόνη της προοδευτική, απλώς ανασυνθέτει στο πλαίσιο του καπιταλισμού το πολιτικό σκηνικό. Τα «καθαρά χέρια» της Ιταλίας έβγαλαν ενισχυμένο τον Μπερλουσκόνι, όχι την Αριστερά. Κάτι ακόμη σοβαρότερο: οι διερευνήσεις αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται ως προϋποθετικές για την ενίσχυση, την εμβάθυνση της Δημοκρατίας και των θεσμών. Οχι ως ανακατανομή των πολιτικών επιρροών. Αυτό που κρατάμε από το πρώτο υλικό που έχουμε στη διάθεσή μας από την υπόθεση της Νοvartis είναι εξωφρενικό, άδικο για τον κόσμο που γονατίζει καθημερινά από τη λιτότητα, ενδεικτικό διαδρομών επιχειρήσεων και ενδιάμεσων ενός δομημένου συστήματος προμηθειών, μαύρου χρήματος και πολλών διαθέσιμων και εξωνημένων κρατικών λειτουργών.
Το θέμα όμως δεν είναι να αντικατασταθεί η Δικαιοσύνη από τηλεμαχίες. Το θέμα δεν είναι να επικηρυχθεί το παλαιό πολιτικό σύστημα, στη βάση ενός επικίνδυνου αντιπολιτικού ρεύματος που θα απομακρύνει και άλλο τον κόσμο από τα κόμματα, έστω τα παραδοσιακά της Μεταπολίτευσης. Το θέμα δεν είναι να ριχθούν πρόσωπα σε αρένα με λιοντάρια και στο όνομα ενός νέου ηθικού καπιταλισμού που δεν θα έχει μαύρο χρήμα και λαδώματα. Η στιγμή είναι εξαιρετικά κρίσιμη για τη Δημοκρατία και το πολιτικό σύστημα. Σε μια εποχή που καραδοκούν σωτήρες και ολιγαρχικοί, η ευθύνη της κυβέρνησης και των εξουσιών είναι μεγάλη και δεν προσφέρεται για σόου. Η Δικαιοσύνη θα τρέξει την υπόθεση, η διεθνής συνδρομή θα συμβάλει, ο κόσμος θα βγάλει τα συμπεράσματά του για το σάπιο σύστημα συναλλαγών που για δεκαετίες δομήθηκε με άξονα το φάρμακο και τη δημόσια υγεία. Πολύ περισσότερο, τώρα θα διαφανεί ποιο μέρος του πολιτικού δυναμικού θα εμπιστευθεί. Και αυτό δεν θα διαχωρίζεται σε παλιό και νέο αλλά σε νηφάλιο, δημοκρατικό και ώριμο ή μη.