Την περασμένη Τετάρτη, λίγες ώρες μετά την επιστροφή του από την Ιταλία, όπου είχε συναντήσεις με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα και τον πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε το μήνυμα ότι η Αγκυρα αισθάνεται πολύ άβολα με τις γεωτρήσεις του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού Eni στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). «Εκφράσαμε τις ανησυχίες μας για την Eni. Οι ερευνητικές εργασίες για φυσικό αέριο στην περιοχή συνιστούν απειλή για τη Βόρεια Κύπρο και εμάς» ανέφερε ο τούρκος πρόεδρος.

Ο Ερντογάν δεν μιλούσε τυχαία. Μία ημέρα αργότερα η ιταλική εταιρεία εξέδιδε ανακοίνωση από την έδρα της στο Μιλάνο με την οποία επιβεβαίωνε αυτό που είχε διαρρεύσει τις τελευταίες εβδομάδες. Η γεώτρηση στον στόχο «Καλυψώ 1» στο Οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, το οποίο διαχειρίζεται η κοινοπραξία της Eni με τη γαλλική Total, έδειξε ότι έχουμε να κάνουμε με «μία υποσχόμενη ανακάλυψη αερίου και επιβεβαιώνει την επέκταση του “μοντέλου Zohr” στην κυπριακή ΑΟΖ». Το πλήγμα για την Αγκυρα ήταν βαρύ καθώς σύμφωνα με τους δικούς της υπολογισμούς μέρος του Οικοπέδου 6 «ανήκει» στην υφαλοκρηπίδα της στην Ανατολική Μεσόγειο.

απειλές. Την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου έσπευσε να απαντήσει στην «απειλή» για την οποία είχε μιλήσει ο Ερντογάν. Το πλοίο – γεωτρύπανο Saipem 12000 προσεγγίστηκε από τουρκικά πολεμικά (συνολικά ένας στολίσκος 6 πλοίων, αποτελούμενος από 2 φρεγάτες, 2 κορβέτες και 2 υποβρύχια), ενώ κατευθυνόταν προς το Οικόπεδο 3, στη νοτιοανατολική πλευρά της κυπριακής ΑΟΖ (σ.σ. απέναντι από τον Λίβανο και τη Συρία, κοντά στην Αμμόχωστο). Η Αγκυρα έχει εκδώσει δύο ναυτικές αγγελίες (NAVTEX) με τις οποίες δεσμεύει ουσιαστικά όλο το νότιο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ για ασκήσεις μέχρι και τις 22 Φεβρουαρίου. Της προκλητικής αυτής κίνησης είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις του τούρκου αρχηγού ΓΕΕΘΑ στρατηγού Χουλουσί Ακάρ από τη Σμύρνη ότι η Αγκυρα έχει την ισχύ να κάνει τόσο επιχειρήσεις στη Συρία (όπως η τρέχουσα στο Αφρίν εναντίον των Κούρδων) όσο επίσης στο Αιγαίο, αλλά και να διαφυλάξει τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της σε όλες τις θάλασσές της.

Το πλωτό γεωτρύπανο κινείτο προς εκείνη την περιοχή, διότι το επόμενο στάδιο του ερευνητικού προγράμματος της Eni είναι μία γεώτρηση στον στόχο «Σουπιά» εντός του Οικοπέδου 3, το οποίο η ιταλική εταιρεία διαχειρίζεται σε κοινοπραξία με την νοτιοκορεατική Kogas. Ο κυβερνήτης του Saipem 12000 ενημερώθηκε από τους Τούρκους να μην προσεγγίσει το Οικόπεδο 3 διότι στην περιοχή εκτελείται άσκηση με πραγματικά πυρά. Οπως απεκάλυψε με δηλώσεις του ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο κυβερνήτης να σταματήσει την πορεία του περίπου 15 ναυτικά μίλια πριν φθάσει στο σημείο της γεώτρησης. Η Eni έχει ενημερώσει τον κυβερνήτη να μη φύγει από την περιοχή, καθώς τις τελευταίες ώρες οι απόρρητες συνομιλίες έχουν ανάψει μεταξύ Ρώμης, Μιλάνου (έδρα της Eni), Αγκυρας και Λευκωσίας με σκοπό την απεμπλοκή.

«παρανομες». Το νέο επεισόδιο στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίζει το σίριαλ που έχει ξεκινήσει από το 2011, όταν η αμερικανική Noble Energy ξεκινούσε να πραγματοποιήσει γεώτρηση στο Οικόπεδο 12. Τότε η παρέμβαση της Ουάσιγκτον βοήθησε στη σχετικά ταχεία εκτόνωση της έντασης. Σήμερα και ενώ έχει μεσολαβήσει το 2014, ανάλογο επεισόδιο με τις κινήσεις του σκάφους «Barbaros» και πάλι λόγω ενεργειών της ιταλικής Eni, η κατάσταση παραμένει περίπλοκη. Με νεότερη ανακοίνωσή του, που απηχεί παλαιότερες θέσεις, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε χθες α) ότι όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ είναι «παράνομες», β) ότι η Αγκυρα θα στηρίξει τους Τουρκοκυπρίους που η Λευκωσία αγνοεί ως συνδικαιούχους των πόρων του νησιού, γ) ότι εφόσον συμβεί οτιδήποτε η ευθύνη θα βαρύνει τη Λευκωσία και δ) ότι οι ενεργειακές εταιρείες τρίτων χωρών πρέπει να αποφεύγουν να στηρίζουν τη μη εποικοδομητική ελληνοκυπριακή στάση.

κλιμακωση. Η κατάσταση συνιστά σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Τι θα πράξει η Eni και η ιταλική κυβέρνηση; Ο ιταλικός κολοσσός έχει τεράστια συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και η υποχώρησή του στις τουρκικές απειλές θα πλήξει το προφίλ του, ενώ θα θιγούν οι υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί με πολυδάπανα συμβόλαια. Η Λευκωσία τηρεί χαμηλούς τόνους και αναμένει από την ιταλική πλευρά να λύσει το θέμα. Ωστόσο, πολλές φορές, εταιρείες που έχουν σχέση με την Ιταλία έχουν στο παρελθόν υποχωρήσει μπροστά σε τουρκικές αιτιάσεις. Παράλληλα, η Αγκυρα εμφανίζεται διατεθειμένη να κλιμακώσει τις κινήσεις της δεδομένου του γεγονότος ότι διαθέτει πλέον πλωτό γεωτρύπανο που έχει ανακοινώσει ότι σύντομα θα σταλεί στην περιοχή για έρευνες. Αγνωστο είναι επίσης αν τα τουρκικά πολεμικά σκάφη θα αποχωρήσουν μετά το πέρας ισχύος της παράνομης NAVTEX ή η παρουσία τους θα παραταθεί για να πιεστεί η Eni. Τέλος, υπάρχει τρίτος παίκτης για να παρέμβει προς εκτόνωση της έντασης; Οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα δεν μοιάζουν διατεθειμένες. Η δε ΕΕ επιδιώκει αυτή την περίοδο επαναπροσέγγιση με την Τουρκία. Οσο για την Αθήνα, το βλέμμα της είναι στραμμένο σε άλλα μέτωπα αυτή την περίοδο. Γίνεται όμως ξεκάθαρο πόσο δύσκολη θα είναι μία πιθανή βιαστική ανακοίνωση οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τελευταία Νέα