Η ορθή και ταχεία απονομή της δικαιοσύνης συνιστά θεμέλιο λίθο του κράτους δικαίου. Οταν φθάνει σε ακραία όρια, η βραδεία απονομή της δικαιοσύνης ισοδυναμεί με αρνησιδικία. Είναι γνωστό ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και διεθνείς οργανισμοί, όπως εσχάτως η Παγκόσμια Τράπεζα, έχουν πολλαπλώς στιγματίσει την βραδύτητα κατά την απονομή δικαιοσύνης στην Ελλάδα. Ασχέτως των επιφυλάξεων που μπορούν να διατυπωθούν για τη μεθοδολογία που ακολουθούν οι διεθνείς οργανισμοί σε τέτοιες περιπτώσεις, το πρόβλημα είναι αναμφισβήτητα υπαρκτό και χρήζει αντιμετώπισης.
Λύσεις υπάρχουν. Χρειάζεται κατ’ αρχάς καινοτόμος σκέψη. Οι δικηγορικοί σύλλογοι της χώρας, ως άμεσα ενδιαφερόμενοι, ανέλαβαν ήδη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και ενθάρρυνση του θεσμού της διαιτησίας, που προβλέπεται στον Κώδικα Δικηγόρων από το 1954 αλλά δεν έχει αξιοποιηθεί ως εναλλακτικός τρόπος επίλυσης διαφορών. Η εμπέδωση του θεσμού θα οδηγήσει στη μείωση του όγκου των υποθέσεων που άγονται προς δικαστική επίλυση, ενώ παράλληλα οι διαφορές θα επιλύονται με ταχύτερο και οικονομικότερο τρόπο.
Σημαντικός παράγοντας καθυστερήσεων στη διοικητική δίκη είναι η αντιδικονομική συμπεριφορά του Δημοσίου ως διαδίκου. Οι «οίκοθεν» αναβολές, λόγω μη προσκομιδής φακέλου απόψεων από τη Διοίκηση, όπως και η άσκηση προδήλως αβάσιμων ενδίκων μέσων από το Δημόσιο πρέπει να περιοριστούν δραστικά.
Τολμηρές θεσμικές μεταβολές θα επιτρέψουν τον εξορθολογισμό, την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση στην απονομή της δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό θα συνέβαλε θετικά σε επίπεδο ουσιαστικού δικαίου αποκάθαρση της ειδικής ποινικής νομοθεσίας, με την αποποινικοποίηση συμπεριφορών που δεν έχουν την απαιτούμενη ιδιάζουσα απαξία και μπορούν να αντιμετωπιστούν επαρκώς με τα μέσα του διοικητικού δικαίου.
Τέλος, κανείς δεν πρέπει να λησμονεί τα αυτονόητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν όπως η πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων δικαστών, εισαγγελέων και γραμματέων, ο ορθολογικός προγραμματισμός των μεγάλων, πολυπρόσωπων ποινικών δικών μακράς διάρκειας και η επέκταση της χρήσης νέων τεχνολογιών όπως η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και η ηλεκτρονική έκδοση πιστοποιητικών από τα δικαστήρια.
Οι δικηγόροι ως συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης έχουν διαχρονικά επιδείξει την αναγκαία αποφασιστικότητα για να συμβάλουν στη βελτίωση των όρων απονομής της Δικαιοσύνης επ’ ωφελεία της κοινωνίας. Είναι καιρός όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να προβούν στις απαιτούμενες από την συγκυρία υπερβάσεις και να συνεργαστούν ώστε η Δικαιοσύνη να απονέμεται ορθά, έγκαιρα και επ’ ονόματι του ελληνικού λαού και κανενός άλλου.
Ο Δημήτρης Βερβεσός είναι πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας – πρόεδρος ΔΣΑ
