Δύο μέρες μετά την έκδοσή του, η απόδοση του επταετούς ομολόγου του ελληνικού Δημοσίου έκανε άλμα από το 3,5% στο 4%. Στους δεκαετείς και πενταετείς τίτλους η άνοδος των αποδόσεων είναι επίσης παραπάνω από αισθητή, θέτοντας το οικονομικό επιτελείο σε κατάσταση επιφυλακής. Το χαμηλό 2,662% της 25ης Ιανουαρίου στο πενταετές ομόλογο παραχώρησε χθες τη θέση του σε απόδοση 3,690%, ενώ στους δεκαετείς τίτλους η απόδοση από 3,673% την περασμένη Τετάρτη χθες άγγιξε ακόμα και το 4,3%. Οι εξελίξεις παρακολουθούνται με προσοχή από το υπουργείο Οικονομικών και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, αλλά η εκτίμηση αρμόδιων πηγών είναι πως οι αναταράξεις στις διεθνείς αγορές «δεν έχουν βάθος». Η Ελλάδα βέβαια, παραμένει αδύναμος κρίκος με ρηχή αγορά και οι αναταράξεις είναι πολλαπλάσιες, προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Βλέποντας λίγο πιο μακριά, ο Γιάννης Στουρνάρας επανέλαβε χθες τη θέση της Τραπέζης της Ελλάδος –όπως αποτυπώθηκε στην τελευταία έκθεση νομισματικής πολιτικής πυροδοτώντας τις αντιδράσεις της κυβέρνησης –σύμφωνα με την οποία ένα προληπτικό πλαίσιο στήριξης μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος θα ήταν προτιμητέα επιλογή. Σε ομιλία του σε ημερίδα του ελληνοϊσπανικού εμπορικού επιμελητηρίου ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε ότι «ένα τέτοιο προληπτικό πλαίσιο στήριξης θα μπορούσε να βοηθήσει την ελληνική οικονομία, οδηγώντας σε χαμηλότερα επίπεδα το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, καθώς θα παρείχε εξασφαλίσεις για τη χρηματοδοτική ικανότητα της Ελλάδας μετά το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, ιδίως στην περίπτωση που οι συνθήκες στις διεθνείς αγορές επιδεινωθούν». Επιπρόσθετα, ο Γιάννης Στουρνάρας σημείωσε ότι μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε τη διατήρηση της κατ’ εξαίρεση αποδοχής ελληνικών ομολόγων (waiver) από την ΕΚΤ και τη συμμετοχή της Ελλάδας στο QE στην κανονική ή τη μεταβατική περίοδο. «Η διατήρηση του waiver είναι κατά την άποψη της Τραπέζης της Ελλάδος σημαντική για την ομαλή χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών όσο η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας παραμένει χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα» πρόσθεσε ο Γιάννης Στουρνάρας.
Τα επιχειρήματα αυτά δεν φαίνεται να βρίσκουν ευήκοα ώτα στους κόλπους του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης όπου η γραμμή, όπως εκφράστηκε πρόσφατα από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, αφορά σε μια «αρκετά καθαρή έξοδο», χωρίς προληπτική γραμμή πίστωσης. Η αντίληψη που επικρατεί, σύμφωνα με πληροφορίες, αναφέρει πως το κόστος της απώλειας του waiver για τις ελληνικές τράπεζες είναι ανεκτό, ενώ έχει γίνει αποδεκτό πλέον πως η Ελλάδα δεν θα μετάσχει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Το QE από «ιερό δισκοπότηρο», έγινε ένας στόχος ο οποίος απλά δεν θα επιβεβαιωθεί.
Το υποκατάστατο του waiver ή ακόμα και της προληπτικής γραμμής πίστωσης η οποία θα συνοδευόταν από ένα πρόγραμμα τύπου Μνημονίου επιχειρείται να λάβει τη μορφή ενός αποθέματος ασφαλείας, το γνωστό «μαξιλάρι», το οποίο αν και ακριβό, έχει αρχίσει να χτίζεται.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ήδη το ελληνικό Δημόσιο τόσο στον ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος όσο και σε εμπορικές τράπεζες έχει δημιουργήσει ένα «μαξιλάρι» αποθεματικών της τάξεως των 7 δισ. ευρώ. Περίπου 1,5 δισ. ευρώ προέρχεται από την καλοκαιρινή έξοδο στις αγορές και τα πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν ταμειακά διαθέσιμα φορέων της γενικής κυβέρνησης τα οποία έχουν γίνει repos με αποδόσεις 3%. Στους φορείς της γενικής κυβέρνησης μάλιστα εκτιμάται ότι υπάρχουν διαθέσιμα επιπλέον 5 δισ. ευρώ. Με τα 3 δισ. ευρώ της έκδοσης επταετών ομολόγων ήδη το «μαξιλάρι» χωρίς τη συνδρομή του ESM φτάνει τα 10 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα που γεννάται στους κόλπους των αναλυτών είναι τι θα συμβεί αν η αναταραχή στις αγορές αποδειχθεί παραπάνω από παροδική ρευστοποίηση κερδών. Κατά την ελβετική UBS, «αυτό που βλέπουμε ένα μια βραχυπρόθεσμη διόρθωση, παρά το τέλος ενός ανοδικού κύκλου των αγορών. Αυτό που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την τάση, είναι η σημαντική αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων σε συνδυασμό με την εκτόξευση των φόβων για τον πληθωρισμό».
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ
Αναψε κόκκινο για μειώσεις φόρων στα μεσαία στρώματα
Ναι μεν αλλά για τις μειώσεις φόρων – σε βάθος χρόνου – στη μεσαία τάξη από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Οπως είπε στο πλαίσιο ομιλίας του: «Θέλω να είμαι εντελώς ξεκάθαρος. Δεν θεωρώ ότι είναι ο δικός μας ρόλος να δώσουμε την έμφαση στο θέμα αυτό και να πούμε ότι η βασική μας σχέση με τα μεσαία στρώματα θα είναι μέσα από τη μείωση της φορολογίας. Πιστεύω ότι είναι μια ιδεολογική μάχη και πρέπει να σηκώσουμε το γάντι που μας πετά η ΝΔ και να πούμε ότι όπου έχει εφαρμοσθεί αυτή η νεοφιλελεύθερη στρατηγική, στο τέλος τα μεσαία στρώματα ήταν που την πλήρωσαν. Γιατί μειώνεις σήμερα τους φόρους, ξαφνικά δημιουργείται ένα δημοσιονομικό πρόβλημα και τότε κάνεις περικοπές στο κοινωνικό κράτος γιατί έχεις ένα τεράστιο έλλειμμα».