Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ως «εισόδημα από ακίνητη περιουσία» θεωρείται το εισόδημα, σε χρήμα ή σε είδος, που προκύπτει από την εκμίσθωση ή την ιδιοχρησιμοποίηση ή τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης και ακινήτων.
Στην περίπτωση της ιδιοχρησιμοποίησης ή της δωρεάν παραχώρησης ο φορολογούμενος υπολογίζει το εισόδημα που αποκτά με τεκμαρτό τρόπο. Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση συνίσταται στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
Πολλοί φορολογούμενοι ρωτούν ποια είναι η αντικειμενική αξία και αν η αξία είναι αυτή που εμφανίζεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα του ΕΝΦΙΑ.
Να διευκρινίσουμε ότι η αξία του ακινήτου που αναγράφεται στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ δεν έχει καμία σχέση με την αντικειμενική αξία του ακινήτου.
Η αντικειμενική αξία προκύπτει με βάση τα φύλλα υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας για τα εντός σχεδίου και τα έντυπα Κ για τα ακίνητα που βρίσκονται εκτός του αντικειμενικού υπολογισμού της αξίας των ακινήτων (εκτός σχεδίου). Ο υπολογισμός γίνεται με ποσοστό 3%.
Αν για παράδειγμα ένα ακίνητο που ιδιοχρησιμοποιείται έχει αντικειμενική αξία 100.000 ευρώ, το τεκμαρτό εισόδημα που θα πρέπει να δηλωθεί είναι 100.000 x 3% = 3.000 ευρώ.
Το ποσό αυτό στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα θα φορολογηθεί ως εισόδημα στο φυσικό πρόσωπο με τους συντελεστές της κλίμακας και θα εκπέσει από τα βιβλία του. Δηλαδή θα φορολογηθεί με συντελεστές που ξεκινούν από 22% και φθάνουν έως και 45%, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Στα νομικά πρόσωπα, επειδή όλα τα έσοδά τους θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, το ποσό αυτό είναι φορολογικά ουδέτερο αφού ο συντελεστής φορολόγησης είναι 29%.
Στην περίπτωση που κάποιος φορολογούμενος χρησιμοποιεί ως έδρα την κατοικία του δεν υπολογίζεται αντικειμενική αξία.
Απαλλάσσεται από τον φόρο το τεκμαρτό εισόδημα που αφορά δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία προς ανιόντες (γονείς, παππούδες κ.λπ.) ή κατιόντες (τέκνα κ.λπ.). Η απαλλαγή αφορά αποκλειστικά την κύρια κατοικία.
Ειδικά για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες και συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιμες γαίες, βοσκήσιμες γαίες, και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής.
