Η ελληνική κυβέρνηση έχει λάθος στόχευση, δεν θα έπρεπε να στοχεύει στις αγορές για την κάλυψη των δανειακών αναγκών της χώρας, αλλά πρώτα από όλα στους ίδιους τους Ελληνες, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη τους.

Την άποψη αυτή εκφράζει με συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS), συνδέοντας μάλιστα την επιλογή να μη ζητηθεί από την Ελλάδα προληπτική γραμμή πίστωσης μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος με το συμφέρον της ελληνικής κυβέρνησης και όχι με το συμφέρον της χώρας.

Χωρίς προληπτική γραμμή πίστωσης, στο ενδεχόμενο νέας διεθνούς κρίσης, ο Ντάνιελ Γκρος θεωρεί μονόδρομο ένα τέταρτο πρόγραμμα για την Ελλάδα, ενώ εμφανίζεται εξαιρετικά φειδωλός ως προς τις προσδοκίες δραστικής ελάφρυνσης του χρέους ακόμα και μετά τη συμμετοχή του SPD στην κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία. Η όποια ελάφρυνση χρέους, άλλωστε, θεωρεί δεδομένο ότι θα συναρτάται με δεσμεύσεις σε ορίζοντα τριών έως πέντε ετών, με κρισιμότερη την τήρηση των στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα επέστρεψε στις αγορές με την έκδοση ομολόγων επταετούς διάρκειας με κόστος 3,5%, αλλά μέσα σε λίγες ημέρες η απόδοση έκανε άλμα στο 4%. Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί η Ελλάδα να επιστρέψει με βιώσιμο τρόπο στις αγορές;

Μόνο εφόσον οι έλληνες πολίτες εμπιστευθούν την κυβέρνησή τους και αγοράσουν οι ίδιοι ελληνικά ομόλογα. Αυτή είναι η φυσιολογική οδός, σε όλες τις χώρες οι πολίτες αγοράζουν κρατικά ομόλογα. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν θα χρειαστεί να αγοράζουν ολόκληρες τις εκδόσεις χρέους, δεδομένου ότι ένα μεγάλο ποσοστό χρέους βρίσκεται στα χέρια του ESM.
Πώς μπορεί αυτό να συμβεί;

Τα ελληνικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αποταμιεύουν περισσότερα, να εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους, ώστε να επενδύουν στη χώρα τους και να χρηματοδοτούν τις ανάγκες της. Το ερώτημα είναι αν χρειάζεστε τις αγορές ή όχι. Εάν υπάρχει ισοσκελισμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπως έχει η χώρα σήμερα, δεν πρέπει να κάνετε εισαγωγή νέων κεφαλαίων. Και αυτό, διότι ήδη υπάρχει ένα πολύ υψηλό δημόσιο χρέος. Δεν πρέπει να σωρεύετε νέα ελλείμματα και εάν το κάνετε αυτό, σημαίνει ότι υπάρχει επαρκής αποταμίευση για τη χρηματοδότηση των κρατικών αναγκών.
Μου λέτε δηλαδή ότι οι Ελληνες θα πρέπει να συμβάλουν στην αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους…

Ναι. Οι Ελληνες θα πρέπει να αγοράζουν τα ομόλογα που εκδίδει το ελληνικό Δημόσιο.

Δεν είναι αυτό όμως αυτό το σκεπτικό της κυβέρνησης, ούτε καν του ESM. Στόχος είναι η βιώσιμη επάνοδος της Ελλάδας στις αγορές και το κλειδί κατά την άποψη πολλών αναλυτών είναι η ελάφρυνση του χρέους.

Πιστεύω ότι η στόχευση της κυβέρνησης δεν είναι η σωστή. Ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι η Ελλάδα να εξαρτάται από τις διεθνείς αγορές, αλλά να εξαρτάται από τους ίδιους τους πολίτες της. Αν η κυβέρνηση πει ότι η Ελλάδα θα βασίζεται για πάντα στις διεθνείς αγορές, εκπέμπει το μήνυμα ότι η χώρα δεν θα μπορέσει ποτέ να βασιστεί στις δικές της δυνάμεις και επομένως να αποπληρώσει τα χρέη της.
Προς το παρόν τουλάχιστον βασιζόμαστε και σε άλλους… Πόσο πιθανή είναι η παροχή επαρκούς ελάφρυνσης χρέους από τη νέα κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία τους επόμενους μήνες;
Δεν πιστεύω ότι θα έχει σχηματιστεί σύντομα η νέα γερμανική κυβέρνηση –τον επόμενο μήνα –και δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού μπορεί να συμφωνήσει σε σημαντική πρόσθετη ελάφρυνση χρέους για την Ελλάδα.
Η όποια ελάφρυνση χρέους, εκτιμάτε ότι θα συνοδεύεται από πρόσθετους όρους και προϋποθέσεις για την Ελλάδα;

Αυτό είναι σίγουρο. Ο μόνος τρόπος τον οποίο μπορώ να σκεφτώ για νέα ελάφρυνση χρέους μπορεί να γίνει μόνο εφόσον η ελληνική κυβέρνηση συμφωνήσει σε συγκεκριμένους όρους.
Για πόσα χρόνια;

Υπάρχουν δύο δεδομένα: Κανένας δεν εμπιστεύεται την άλλη πλευρά, επομένως η όποια ελάφρυνση χρέους θα είναι σταδιακή, δεν θα γίνει μεμιάς, αλλά θα υπάρχουν μικρά βήματα σε βάθος χρόνου και αυτά τα βήματα θα υλοποιούνται εφόσον έχουν προηγουμένως εφαρμοστεί οι προϋποθέσεις. Η χρονική διάρκεια των δεσμεύσεων εξαρτάται από τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες θα υλοποιεί η ελληνική κυβέρνηση. Θα εκτιμούσα μια περίοδο τριών έως πέντε ετών.
Τι είδους δεσμεύσεις;

Πιστεύω ότι στη συγκεκριμένη συγκυρία το βασικό ζητούμενο δεν είναι οι πρόσθετες μεταρρυθμίσεις, αλλά κυρίως η τήρηση των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί.
Αυτό σημαίνει ενδεχομένως πρόσθετα μέτρα λιτότητας;

Οχι. Αν η ελληνική κυβέρνηση δεν ανατρέψει τις ισορροπίες, η δημοσιονομική κατάσταση θα βελτιώνεται εξαιτίας της ανάκαμψης.
Στην παρούσα φάση, η ελληνική κυβέρνηση χτίζει σε συνεργασία με τον ESM ένα μαξιλάρι διαθεσίμων της τάξεως των 20 δισ. ευρώ ως δίχτυ ασφαλείας έναντι των αγορών. Είναι αρκετό; Τι θα συμβεί αν προκύψει μια νέα διεθνής κρίση;

Το κρίσιμο είναι η Ελλάδα να παραμείνει προσηλωμένη στους δημοσιονομικούς στόχους. Αν αυτό συμβεί δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Τώρα, στην περίπτωση που ανακύψει μια διεθνής κρίση, προφανώς η Ελλάδα θα ζητήσει ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο σε πολιτικούς όρους θα είναι πολύ δύσκολο αλλά ο ESM και οι ευρωπαίοι εταίροι δεν θα έχουν άλλη εναλλακτική, διότι το τελευταίο που θέλουν να δουν είναι να χρεοκοπήσει η Ελλάδα.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι μετά την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος δεν θα χρειαστεί προληπτική γραμμή στήριξης. Από την άλλη πλευρά, η Τράπεζα της Ελλάδος τάσσεται υπέρ της ύπαρξης ενός προληπτικού πλαισίου. Ποια λύση είναι η καλύτερη;

Η προληπτική γραμμή θα ήταν χρήσιμη διότι θα ασκούσε πίεση στο κόστος δανεισμού σε σχέση με τα επιτόκια που θα ζητήσουν οι αγορές χωρίς την ύπαρξή της. Θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι δεν θα ήταν προς το πολιτικό συμφέρον της κυβέρνησης η οποία θέλει να δείξει ότι «απελευθερώνεται». Το πολιτικό «σόου» κατά την άποψή μου πάντα οδηγεί σε αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις.
Πώς φαντάζεστε την ελληνική οικονομία σε δέκα χρόνια από σήμερα;

Θα ήθελα να τη φανταστώ κάπως σαν την Πορτογαλία, με ισχυρή εξαγωγική δραστηριότητα, υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, υψηλότερες αποταμιεύσεις και ως μία χώρα η οποία δεν θα εξαρτάται πλέον από ξένα κεφάλαια.

Τελευταία Νέα