Ενα απόγευμα στις αρχές του ’70, επί χούντας, είχαμε μαζευτεί σε ένα πατάρι ενός καφενείου, στο Παρίσι, καμιά τριανταριά έλληνες αριστεροί. Οπως ήταν φυσικό και προβλέψιμο, γίναμε μαλλιά κουβάρια. Τα πρώτα σημάδια κόπωσης εμφανίστηκαν κατά τις δέκα το βράδυ. Ο λογαριασμός, όπως καταλαβαίνετε, είχε πάρει διαστάσεις τόσες ώρες. Ηρθε λοιπόν το γκαρσόνι και άρχισε αμέσως ο κλασικός ελληνικός καβγάς, η πλειοδοσία για το ποιος θα πληρώσει. Η διένεξη έπαιρνε, πέρα από την προσωπική και ιδεολογική διάσταση. Κανένας δεν δεχόταν να ηγεμονεύσει η άλλη τάση πληρώνοντας τον λογαριασμό. Κάποια στιγμή, ο γάλλος σερβιτόρος έβαλε τις φωνές. «Δεν γνωρίζω κύριοι τι λέτε σε αυτήν την παράξενη γλώσσα που μιλάτε. Θέλω όμως να σας πω ένα πράμα. Δεν θα φύγει κανείς από εδώ εάν δεν πληρώσετε και την τελευταία δεκάρα του λογαριασμού». Ο κακόμοιρος ιθαγενής ερμήνευε κατά τις δικές του απόψεις και συνήθειες έναν καβγά μπροστά σε ένα λογαριασμό. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα τσακωνόμασταν για να πληρώσουμε και όχι για να αποφύγουμε την πληρωμή.
Δεν υπάρχει τζάμπα γεύμα ούτε για τους τζάμπα μάγκες. «There is no free lunch». Το άκουσα να το λέει έναν Σεπτέμβριο, σε μια σύσκεψη ομογενειακών παραγόντων, έλληνας μεγαλοεπιχειρηματίας, που συγγένεψε αργότερα εξ αγχιστείας με προεδρική οικογένεια των ΗΠΑ. Συζητάγαμε εκλογικές συμμαχίες για τις τοπικές εκλογές του Queens, όπου περιλαμβάνεται και η ελληνική συνοικία Astoria. Είχαν εμφανιστεί, για πρώτη φορά ως υπολογίσιμος τοπικός παράγων, οι Λατινοαμερικάνοι (Μεξικάνοι, Πορτορικανοί κ.ά.). Οι παλιότεροι κάτοικοι (Εβραίοι από την Ανατολική Ευρώπη κυρίως, Ιταλοί και Ελληνες) έπρεπε να συμμαχήσουν για να έχουν ελπίδες νίκης. Τελικά οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν λόγω της αλαζονείας των Εβραίων, που είχαν υπερβολικές αξιώσεις και βγήκαν οι Λατινοαμερικάνοι, οι οποίοι μέχρι και σήμερα ελέγχουν την τοπική πολιτική σκηνή. Αυτή η φράση μού ήρθε στο μυαλό όταν παρακολουθούσα από το μπαλκόνι μου τη συγκέντρωση στην Αθήνα, οργανωμένη από κάποιους αυτόκλητους πατριώτες, για να διακηρυχθεί ότι «Η Μακεδονία είναι ελληνική».
Υπήρχαν όλα τα συστατικά της αποτυχίας. Γιατί χρειαζόταν άλλη μια συγκέντρωση καταρχήν για να διακηρυχθεί το ίδιο σύνθημα; Η συγκέντρωση της Θεσσαλονίκης ήταν επιτυχής. Πάνω από 150.000 άτομα, για να αποφύγουμε τις συνηθισμένες ρωμαίικες υπερβολές. Η Θεσσαλονίκη είναι μεγαλούπολη, πολύ μεγαλύτερη από τα Σκόπια και με την ενδοχώρα της σε απόσταση μιας ώρας είχε τις προϋποθέσεις να επιτύχει και επέτυχε. Ο συμβολισμός ενίσχυε την επιλογή της Θεσσαλονίκης για να δοθεί μια εθνική απάντηση. Αν εξαιρέσει κανείς τις υπερβολές του Παναγριότατου Μητροπολίτη και τα άστοχα συνθήματα οπαδών ποδοσφαιρικής ομάδας («είναι τρελός ο Στρατηγός»), για τον ομιλητή, αξιοπρεπή κατά τα άλλα Στρατηγό Φράγκο Φραγκούλη, η κομματική διαμάχη έμεινε μακριά από τον καθορισμό της φυσιογνωμίας της.
Ερχόμαστε στην Αθήνα τώρα: ο χώρος αχανής, η πόλη αφιλόξενη, ο κομματικός πόλεμος σε πλήρη ανάπτυξη. Η αξιωματική αντιπολίτευση θέλησε να αποδείξει ότι δεν υφίσταται πλέον δεδηλωμένη, γιατί ακροδεξιοί και ακροαριστεροί δεν μπορούν να συμφωνήσουν στο σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει μία κυβέρνηση. Η κυβερνητική προπαγάνδα, μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής της «εγκατάλειψης των σημαιών στο πεδίο της μάχης», να αποδείξει ότι τέτοια προβλήματα τέμνουν οριζοντίως τα κόμματα από την ακροδεξιά ως και την άκρα αριστερά. Ας προστεθούν οι αδεξιότητες: Τι νόημα είχε η «κωλοτούμπα με τα ράσα» στην οποία εξανάγκασε τον Αρχιεπίσκοπο τελευταία στιγμή η πολιτευόμενη Διαρκής Ιερά Σύνοδος; Τι νόημα είχε η χρήση, ως βασικού ομιλητή, ενός πολλαπλά και από καιρό φθαρμένου υπερήλικου συνθέτη;
Αν κάποιοι ωφελήθηκαν από την ατμόσφαιρα που επικράτησε την Κυριακή το απόγευμα στο κέντρο της Αθήνας αυτοί είναι τα μικρά κόμματα του περιθωρίου. Δεν βλέπω όμως να ενισχύθηκε η αναζήτηση της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας και της πολιτικής ηγεμονίας, όπως τις βλέπουν οι σημαντικές πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
ΥΓ. (Λόγω βλακείας). Μου κάνει εντύπωση ο τρόπος που διαχειρίζονται μεγάλης ηλικίας, έγκριτοι δημοσιογράφοι το θέμα του μεγέθους της συγκέντρωσης. Από 150.000, που λέει η Αστυνομία και προφανώς ψεύδεται, στη χώρα της συνωμοσιολογίας κυκλοφορούν πάσης φύσεως νούμερα που λέγονται από φίλους και γνωστούς: 500.000, 1 εκατομμύριο, 2 εκατομμύρια μέχρι και 3 εκατομμύρια. Κανείς δεν κάνει τον κόπο να διευκρινίσει με ποια μέθοδο και τι αποδείξεις έφτασε στον αριθμό που προβάλλει. Ακούστε λοιπόν μια ιστορία: το 1964, στην ΕΔΑ, που ήταν πιο σοβαρό κόμμα από πολλά που αυτή τη στιγμή συνωστίζονται στο προσκήνιο, συγκροτήσαμε μια επιτροπή για να έχουμε μια σαφή ιδέα της έκτασης των συγκεντρώσεων, που εμείς οι ίδιοι και οι αντίπαλοί μας οργανώναμε. Θέσαμε ως προϋπόθεση να έχεις τρεις ακίνητους ανθρώπους στο τετραγωνικό μέτρο, που είναι εξαιρετικά αυστηρό δείγμα και μετά χαρτογραφήσαμε την περιοχή για μια συγκέντρωση στο Σύνταγμα με εξέδρα εκεί που ήταν και οι Μακεδονομάχοι του κ. Θεοδωράκη. Τα όριά μας τα τοποθετούσαμε στην οδό Ρηγίλλης, τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, τη Μητρόπολη για τις οδούς Μητροπόλεως, Ερμού κ.τ.λ., την οδό Κοραή και τις προεκτάσεις της για τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Σταδίου και Ακαδημίας, το σύνολο μάς έδινε 150.000. Θέλετε να χαλαρώσουμε ακόμα περισσότερο τη μέθοδο και να τους βγάλουμε 200.000 ή 250.000 ή 300.000, που να πάρει ο διάολος. Το σίγουρο είναι ότι τέτοια συγκέντρωση δεν έχει γίνει ποτέ στην Αθήνα. Ούτε τώρα έγινε. Ας τα αφήσουμε λοιπόν τα παραμύθια και ας κοιτάξουμε τα χάλια μας.
Τελευταία Νέα