«Η Αγκυρα έχει συγκεκριμένη και μακροπρόθεσμη στρατηγική σε σχέση με όσα προτίθεται να κάνει στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Το δε επεισόδιο με το πλωτό γεωτρύπανο “Saipem 12000” της ιταλικής Eni δεν πρέπει να ιδωθεί μεμονωμένα. Θα υπάρξει και συνέχεια, με στόχο την πλήρη αδρανοποίηση των ενεργειών της Λευκωσίας, ώστε η Αγκυρα, μέσω των Τουρκοκυπρίων, να αποκτήσει σαφή λόγο στο ενεργειακό παίγνιο».
Αυτή ήταν η εκτίμηση άριστα ενημερωμένης πηγής από την κυπριακή πρωτεύουσα με την οποία συνομίλησαν «ΤΑ ΝΕΑ» το βράδυ της Τετάρτης. Παράλληλα, η κίνηση της Τουρκίας επιβεβαίωσε έναν κλασικό κανόνα του «τουρκικού εγχειριδίου» πρόκλησης κρίσεων: «χτυπάμε όταν ο αντίπαλος είναι απασχολημένος με εσωτερικά θέματα». Στην Κύπρο η ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών είναι πρόσφατη και ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης είχε στραμμένη την προσοχή του στη συγκρότηση του νέου υπουργικού συμβουλίου. Ποια καλύτερη στιγμή θα μπορούσε να βρεθεί;
Είναι δε σίγουρο ότι η Αγκυρα συντάσσει το επεισόδιο στην ΑΟΖ με το ενδεχόμενο επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό. Η δήλωση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες απογοήτευσε τη Λευκωσία, αλλά δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Αν έπαιρνε ευθαρσώς το μέρος της Λευκωσίας, τότε θα έθετε σε αμφισβήτηση τον ρόλο του ΟΗΕ εκ μέρους της Τουρκίας. Επίσης, από όσα είπε ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ είναι ξεκάθαρο πως όσο δεν καταλήγουν οι διαπραγματεύσεις, κάθε κίνηση στο ενεργειακό πεδίο θα δημιουργεί αρνητικά αποτελέσματα.
Ο κίνδυνος. Πραγματικά, το σκηνικό στην κυπριακή ΑΟΖ έχει αλλάξει σημαντικά μετά την απόφαση της Τουρκίας, το βράδυ της περασμένης Παρασκευής 9 Φεβρουαρίου, να παρεμποδίσει, με εμφατικό τρόπο, την πλατφόρμα γεωτρήσεων της Eni να προσεγγίσει το Οικόπεδο 3 και να προχωρήσει σε γεωτρητικές εργασίες στον στόχο «Σουπιά». Η Αγκυρα επέλεξε αυτό που θεωρούσε «εύκολο στόχο», δηλαδή την Ιταλία. Εμπειροι παρατηρητές σημείωναν ότι η Eni αιφνιδιάστηκε από την τουρκική κίνηση και πλέον προσπαθεί να βρει τρόπο απεμπλοκής. Η αποχώρησή της θα ήταν τρομακτικό πλήγμα για την εικόνα της εταιρείας που θεωρείται αυτή τη στιγμή ο σπουδαιότερος ενεργειακός παίκτης στη Μέση Ανατολή. Ανάλογα μεγάλο θα ήταν το χτύπημα και για τη Λευκωσία καθώς, σε μια περίοδο που ουδείς γνωρίζει αν και πότε θα επανεκκινήσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό, θα μπορούσε να δει «να παγώνει» και ο ενεργειακός της σχεδιασμός.
Με δεδομένο ότι οι Γάλλοι της Total θα μπορούσαν να αντιδράσουν πιο έντονα, όπως είχε συμβεί παλαιότερα, οι Τούρκοι απέφυγαν –προς το παρόν τουλάχιστον –να δημιουργήσουν κρίση στο Οικόπεδο 6, στο οποίο το «Saipem 12000» προχώρησε γεώτρηση στον στόχο «Καλυψώ» (όπου βρέθηκε κοίτασμα). Με το μυαλό στραμμένο στον επόμενο κρίκο της αλυσίδας ερευνών για υδρογονάνθρακες, που θα είναι η εμφάνιση της αμερικανικής Exxon (σε συνεργασία με την Qatar Petroleum) εντός του 2018 στο Οικόπεδο 10, η τουρκική κυβέρνηση έθεσε ξεκάθαρα τις προτεραιότητές της. Επέλεξε να δοκιμάσει τις αντοχές της Eni που έχει μόνη της τα δικαιώματα στο Οικόπεδο 3. Ηθελε προφανώς να στείλει και ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον, με τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις σε μεγάλη ένταση. Αλλωστε, πάνω από το Οικόπεδο 10 (εκεί η γεώτρηση είναι προγραμματισμένη για το καλοκαίρι) βρίσκεται το Οικόπεδο 6, το οποίο είναι το βασικό Οικόπεδο που παγίως αμφισβητούν οι Τούρκοι, καθώς θεωρούν ότι μέρος του βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στην περιοχή –όπως αυτοί την υπολογίζουν.
Πόσο μπορεί να αντέξει να περιμένει η Eni; Οχι για πολύ, σημείωναν ενημερωμένες πηγές. Η 22α Φεβρουαρίου, όταν λήγει η τρέχουσα NAVTEX της Αγκυρας για ασκήσεις με πραγματικά πυρά που αξιοποιείται ώστε τουρκικά πολεμικά σκάφη να εμποδίζουν την πρόσβαση του «Saipem 12000» στο Οικόπεδο 3, είναι η επόμενη ημερομηνία-κλειδί. Η εν λόγω NAVTEX θα μπορούσε πολύ εύκολα να επεκταθεί, αλλά ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί, η Eni θα βρεθεί σε δύσκολη θέση. Οπως έγραψε χθες και η εφημερίδα «Πολίτης», το γεωτρύπανο πρέπει μετά την Κύπρο να κατευθυνθεί στο Μαρόκο, στις αρχές Μαρτίου. Αν απαιτούνται περίπου 25 ημέρες για να ολοκληρωθούν οι εργασίες στον στόχο «Σουπιά», το χρονοδιάγραμμα είναι πολύ ασφυκτικό.
Επιπλέον, μένει να φανεί αν όντως θα φθάσει στα κυπριακά ύδατα η φρεγάτα του ιταλικού πολεμικού ναυτικού που δρούσε στο πλαίσιο της νατοϊκής επιχείρησης «Sea Guardian» στην Κεντρική Μεσόγειο. Κρίνοντας πάντως από τις δηλώσεις του εκτελεστικού διευθυντή της Eni Κλάουντιο Ντεσκάλζι αλλά και αυτές του ιταλού υπουργού Εξωτερικών Αντζελίνο Αλφάνο, το σενάριο αποχώρησης της ιταλικής εταιρείας εξακολουθεί να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι.
