Εμμονές και (α)βεβαιότητες

«Η αμφιβολία απαιτεί περισσότερο σθένος από τη βεβαιότητα»: Το θεατρικό «Αμφιβολία» («Doubt, Α Parable», 2004), του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ (John Patrick Shanley, 1950) γράφτηκε με αφετηρία αυτή τη ρήση. Πρωτοανέβηκε σε ένα οff θέατρο της Νέας Υόρκης προτού πάρει τον δρόμο για το Μπρόντγουεϊ. Ακολούθησαν βραβεία (Πούλιτζερ και Τόνι, 2005) και η μεταφορά του θεατρικού στη μεγάλη οθόνη, σε σενάριο και σκηνοθεσία του ίδιου του συγγραφέα. Η ταινία (2008), με τη Μέριλ Στριπ και τον Φίλιπ-Σέιμουρ Χόφμαν, ήταν υποψήφια για πέντε Οσκαρ.

Σαν βγαλμένη από τα σκάνδαλα που στιγμάτισαν την Καθολική Εκκλησία, η ιστορία της «Αμφιβολίας» διαδραματίζεται σε ένα θρησκευτικό σχολείο. Το διευθύνει η αυστηρή και συντηρητική αδελφή Αλοΐσιους Μποβιέ υπό την εποπτεία του ιερέα Φλιν. Ο τελευταίος είναι εκείνος που επιθυμεί να εκσυγχρονίσει το σύστημα και τις δομές του σχολείου, γεγονός που τον φέρνει αντιμέτωπο με τις σθεναρές απόψεις της διευθύντριας. Ενα περιστατικό θα οδηγήσει την αντιπαράθεσή τους στα άκρα.

ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ. Οταν η νεαρή αδελφή Τζέιμς θα ενημερώσει τη διευθύντρια για τις στενές σχέσεις που φαίνεται να έχει ο ιερέας με έναν μαθητή του –το πρώτο μαύρο παιδί που έχει γίνει δεκτό στο σχολείο, η αδελφή Μποβιέ θα οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι τον παρενοχλεί σεξουαλικά. Η μητέρα του νεαρού δεν θα βοηθήσει στη λύση του ζητήματος. Από εκεί και πέρα θα αναπτυχθεί ένας πόλεμος που θα οδηγήσει τον Φλιν σε άλλο σχολείο, έχοντας ωστόσο λάβει προαγωγή και την Μποβιέ, βυθισμένη στην αμφιβολία. Γιατί η βεβαιότητά της, που δεν βασίζεται σε αποδείξεις, υπερισχύει. Με τις αμφιβολίες να αιωρούνται –και στο κοινό.

Το ιερό όπου ο πατέρας Φλιν απευθύνεται στο ποίμνιό του, το γραφείο της διευθύντριας και ο χώρος έξω από το θρησκευτικό σχολείο (με το δένδρο) συνθέτουν με λιτά στοιχεία το σκηνικό της «Αμφιβολίας» στο θέατρο Ροές. Συμμετέχουν οι υπαινικτικοί ήχοι μιας αγωνιώδους, περισσότερο, παρά γαλήνιας, θρησκευτικότητας.

Ο Απόλλων Παπαθεοχάρης σκηνοθετεί και σκηνογραφεί την παράσταση, δημιουργώντας τον τόπο της δράσης. Κυριαρχεί το ημίφως, το κρυφό, το κρυμμένο, το σκοτεινό της ζωής και της ψυχής. Συναντήσεις, βήματα, διάλογοι σε μια εκδοχή περισσότερο mise en place παρά σκηνοθεσίας.

Η Ρούλα Πατεράκη επέλεξε να ερμηνεύσει την αδελφή Αλοΐσιους Μποβιέ μακριά από την αυστηρότητα που χαρακτηρίζει την ηρωίδα της. Της προσέδωσε μια έντονη ειρωνεία, ένα στοιχείο ελαφράδας, αταίριαστο στην εικόνα της. Παρακινούμενη από μια εμμονή, την ενοχή του ιερέα, μειώνει την πνευματικότητα της προσωπικότητάς της. Με αποτέλεσμα να μένει μετέωρη η καθοριστική φράση του τέλους «Αμφιβολίες… αμφιβολίες».

Η Λίλα Μπακλέση μοιάζει σχεδόν ιδανική για τον ρόλο της αδελφής Τζέιμς: αγνή στην όψη και ειλικρινής στην ερμηνεία της, μεταφέρει διαρκώς την αμφιβολία που περιβάλλει την υπόθεση. Ενδιαφέρουσα η παρουσία της Πηνελόπης Μαρκοπούλου (η μητέρα του 12χρονου αγοριού), προσπερνά τη «σεξουαλική παρενόχληση» ενόψει της κοινωνικής και εκπαιδευτικής εξέλιξης του γιου της –έχοντας αποδεχτεί «τη φύση του».