«Μια παράσταση χρειάζεται ερωτήματα, όχι τελείες»

Το εγχείρημα ξεκίνησε την προηγούμενη θεατρική περίοδο και προϋπέθετε τη σπονδυλωτή παρουσίαση ενός από τα πιο εμβληματικά έργα της μεταπολεμικής πεζογραφίας. Μια σταθερή ομάδα δέκα ηθοποιών συνεργάστηκε με τρεις διαφορετικούς σκηνοθέτες με σκοπό να ζωντανεύσει ο καθένας από τη δική του οπτική ένα κομμάτι της τριλογίας του Στρατή Τσίρκα «Ακυβέρνητες πολιτείες». Ετσι, μετά τη «Λέσχη» της Εφης Θεοδώρου και την «Αριάγνη» του Γιάννη Λεοντάρη, σειρά έχει η «Νυχτερίδα» σε σκηνοθεσία Αρη Τρουπάκη, με την οποία ολοκληρώνεται ο αφιερωματικός κύκλος σε παραγωγή Εθνικού Θεάτρου και Θεάτρου Τέχνης.

Αν και τα διαφορετικά μέρη της τριλογίας συνδέονται μεταξύ τους, στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης οι παραστάσεις λειτουργούν αυτόνομα. Κατά κάποιον τρόπο, δεν χρειάζεται να έχει παρακολουθήσει κανείς τα προηγούμενα μέρη των «Ακυβέρνητων πολιτειών» πριν κόψει εισιτήριο για τη «Νυχτερίδα». «Στην ουσία ο κάθε σκηνοθέτης έκανε τη δική του δουλειά ανεξάρτητα από τους υπόλοιπους. Ο Τσίρκας βέβαια είναι σαν να κυκλοφορεί στο αίμα τους ύστερα από ενάμιση χρόνο προετοιμασίας. Εχουν έρθει σε γνωριμία με μια ξεχωριστή πινακοθήκη προσώπων, λόγων, ιστοριών» αναφέρει ο Αρης Τρουπάκης.

Η «Νυχτερίδα» εκτυλίσσεται στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καλύπτοντας την περίοδο που σημαδεύεται από την εξέγερση του Ελληνικού Στρατού στη Μέση Ανατολή, τη βίαιη καταστολή του κινήματος του Ναυτικού του Απριλίου του ’44, για να καταλήξει στα γεγονότα της Συμφωνίας του Λιβάνου. Ωστόσο, όλες αυτές οι στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας της Ελλάδας βρίσκονται πάντα σε δεύτερο πλάνο. «Στην ουσία δεν ξαναζωντανεύει η Ιστορία. Ερχεται μέσα από τα πάθη των ανθρώπων η Ιστορία και μας συναντά. Αν ξεκινήσεις από αυτήν, όλα είναι μάταια και ξένα. Αν ξεκινήσεις από τους ανθρώπους, σιγά σιγά έρχεται η Ιστορία» τονίζει ο ίδιος. Μιας και πρόκειται για μια ταραγμένη περίοδο της ελληνικής Ιστορίας που ζωντανεύει στη σκηνή, είναι αναπόφευκτο μέσα από τα γεγονότα να περνούν συγκεκριμένα πολιτικά μηνύματα. Παρ’ όλα αυτά, κανένα δεν παίρνει διδακτική διάσταση στα χείλη των πρωταγωνιστών. «Δεν ξέρω πώς μπορείς να μην πάρεις θέση σε μια παράσταση. Προσπαθείς όμως η θέση σου να έχει ερώτημα και όχι τελεία. Στην τέχνη καλό είναι να ρωτάς και όχι να απαντάς».

ΤΑ «ΟΡΑΜΑΤΑ». Το πολιτικό περιβάλλον των ηρώων χαρακτηρίζεται από μεγάλες ιδέες, πολιτικές φιλοδοξίες, μηχανορραφίες και παρασκηνιακή δράση, την οποία οδηγούν τα πάσης φύσεως «οράματα», που καταλήγουν ενίοτε νοσηρά (ήδη η «Λέσχη» είχε προκαλέσει τη διαγραφή του Τσίρκα από το ΚΚΕ, το οποίο του είχε ζητήσει να αποκηρύξει το έργο). Λεπτομέρειες δηλαδή που φαίνεται πως ανακυκλώνονται στη δημόσια ζωή μέχρι σήμερα, υποδεικνύοντας τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας. «Αν κάνεις ένα έργο που έχει αντέξει μέχρι σήμερα, δεν χρειάζεται κλείσιμο ματιού στον θεατή ή μια υπενθύμιση ότι όλα όσα λέει ισχύουν και για το σήμερα. Νιώθω ότι το έργο του Τσίρκα είναι τόσο σημαντικό, δύσκολο, το σημαντικότερο μυθιστόρημα του 20ού αιώνα, και δεν χρειάζεται να τσιγκλήσεις στο μυαλό του θεατή ότι μοιάζουν με την κατάσταση σήμερα. Περνάνε μέσα από τον Τσίρκα μόνα τους όλα αυτά. Είναι ένα μυθιστόρημα – ποταμός, με απίστευτη πλοκή, πάρα πολλά πρόσωπα και τρομερές μεταφορές τόπων και χρόνων. Είναι τρομερή η σχέση τού προσωπικού και του ιστορικού. Είναι δύσκολο όλο αυτό να το βάλεις σ’ ένα θεατρικό αυλάκι για να μπορέσει ο θεατής να παρακολουθήσει την ιστορία».