Αναζήτηση
Στο επίκεντρο μίας νέας πολεμικής, βρέθηκε ο Σαντιάγο Σιέρα, ένας από τους πλέον κοινωνικά και πολιτικά ευαισθητοποιημένους καλλιτέχνες των καιρών μας, καθώς η διεύθυνση της διεθνούς έκθεσης γκαλερί τέχνης Arco της Μαδρίτης, αποφάσισε να αποσύρει, λίγες ώρες μετά τα εγκαίνιά της, το έργο του “Πολιτικοί κρατούμενοι στην σημερινή Ισπανία”, προκειμένου – όπως διατείνεται – να αποφευχθούν αντιδράσεις.
Στο έργο αυτό, που εκτίθεται στο περίπτερο της γκαλερί Helga de Alvear και αποτελείται από 24 πορτρέτα κρατουμένων, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι φωτογραφίες των φυλακισμένων Καταλανών ηγετών Οριόλ Τζουνκέρας και των δύο “Τζόρδι” (Σάντσες και Κισάρτ), που τελούν υπό “προληπτική κράτηση” με τις κατηγορίες της στάσης και εξέγερσης στο πλαίσιο της διεξαγωγής του ακυρωθέντος δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας.
Ως δικαιολογία για την καθαίρεση του έργου του Σαντιάγο Σιέρα, η διεύθυνση της οργανώτριας εταιρείας Ifema, που διαχειρίζεται την Arco, προέβαλε την “πολεμική που έχει προκληθεί στα μέσα ενημέρωσης γύρω από το εκτιθέμενο έργο και η οποία βλάπτει την επισκεψιμότητα του συνόλου των εκθεμάτων της ArcoMadrid 2018”.
“Ποτέ δεν μας έχει ξανασυμβεί αυτό, αλλά το περιμέναμε. Δεν μας ξενίζει” η αντίδραση, δηλώνει στην εφημερίδα “El Pais”, ο διευθυντής της γκαλερί Αλβέρτο Γαλιάρδο.
Από την πλευρά του, ο Σιέρα σε ανάρτησή του στον λογαριασμό του στο Facebook στιγματίζει την απόφαση της Arco: “Μόλις πληροφορηθήκαμε τη λογοκρισία στο έργο μας. Θεωρούμε πως η απόφαση τούτη βλάπτει σοβαρά την εικόνα της διεθνούς αυτής έκθεσης και του ίδιου του ισπανικού κράτους”. Ο καλλιτέχνης θεωρεί πως η κίνηση αυτή αποτελεί “έλλειψη σεβασμού” προς την γκαλερί και το κοινό της και τονίζει πως “πιστεύουμε ότι πράξεις αυτού του τύπου νομιμοποιούν και επαληθεύουν έργα όπως αυτό, που καταγγέλλουν ακριβώς το κλίμα καταδίωξης που υφιστάμεθα οι καλλιτεχνικοί εργάτες τα τελευταία χρόνια”.
Τις απόψεις του Σιέρα συμμερίζεται και ο διευθυντής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης Macba, Φεράν Μπάρενμπλιτ: “Εκθέσεις όπως αυτή όφειλαν να αποτελούν χώρο ελεύθερης έκφρασης, κι όχι να την καταπνίγουν”. Στο πλευρό του καλλιτέχνη, και ο συνάδελφός του Εουχένιο Μερίνο, που το 2012 είχε προκαλέσει αίσθηση, όταν παρουσίασε στην Arco ένα έργο του με τον πρώην δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο μέσα σε ένα ψυγείο. “Εάν το απέσυραν, φυσικά και υπάρχει ζήτημα λογοκρισίας. Και στην Ισπανία εξυπακούεται πως υπάρχει λογοκρισία”, τόνισε. Ο ίδιος δήλωσε πως και στη δική του περίπτωση είχε καταγραφεί προσπάθεια να κατέβει το έργο του, γιατί κατά πάσα πιθανότητα “ενοχλούσε το Ίδρυμα Φράνκο”.
Το έργο πάντως πωλήθηκε σε κάποιον συλλέκτη, ο οποίος πλήρωσε 80.000 ευρώ. Στις 24 φωτογραφίες κρατουμένων για πολιτικούς λόγους, εκτός από τα πορτρέτα του Τζουκέρας και των “Τζόρδις”, περιλαμβάνονται και αυτές των δύο χρηστών tweeter που είχαν συλληφθεί για απρέπεια το 2016 στη Μαδρίτη για το μοντάζ τους “Η μάγισσα και ο Άγιος Χριστόφορος”. Όλα τα πρόσωπα απαθανατίζονται με καλυμμένο πρόσωπο με τεχνική “ψηφιακού μωσαϊκού” και με μία επιγραφή που εξηγεί τους λόγους για την κράτησή τους.
Τα έργα του Σιέρα και το μήνυμά τους αποτελούν πάντοτε αφορμή για συζητήσεις, όχι μόνον σε αισθητικό, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς βασικός στόχος του καλλιτέχνη είναι να φωτίσει μέσω της τέχνης τα προβλήματα του καιρού μας και να αφυπνίσει το κοινό, δείχνοντάς του πως αποστολή της καλλιτεχνικής έκφρασης δεν είναι μόνον η αναπαράσταση του ωραίου, είτε η παραμυθία και η διασκέδαση, αλλά συνάμα και η αποτύπωση των “σκληρών” πτυχών της ζωής και του κοινωνικού γίγνεσθαι και η διάπλαση της συνείδησης του ανθρωπισμού και της απολυτρωτικής υπαρξιακής εξέγερσης του υποκειμένου απέναντι στα καταπιεστικά (με όλους τους τρόπους) γεγονότα και καταστάσεις του καιρού του.
Το εμβληματικό έργο του Σαντιάγο Σιέρα “Τα γουρούνια καταβροχθίζουν την Ελληνική Χερσόνησο” έχει εκτεθεί και στην Ελλάδα, το 2014 στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης P.I.G.S. (σε επιμέλεια του υποφαινόμενου), ενώ έκθεσή του έχει οργανώσει και η γκαλερί Καπάτος.
