Καθαρό δηλητήριο. Κάθε λέξη, μειδίαμα, βλέμμα και μια σταγόνα φαρμάκι στην κοίτη του ποταμού που αρδεύει τη σκέψη ενός λαού. Ακραία πόλωση, υποβολιμαίες πρακτικές, διχασμός. Μια πολιτική χωρομετρία 26 αιώνων, από τον οστρακισμό στις δέκα κάλπες. Από τα θραύσματα των πήλινων αγγείων στους «κουκουλοφόρους» μάρτυρες και τη φιντεϊστική αντίληψη της συλλογικής ενοχοποίησης των πολιτικών.
Η επιλογή της λάσπης ως όπλο από τους σταυροφόρους της κάθαρσης είναι σημειολογική. Η διαδικασία καθαρισμού του λεκέ απαιτεί χρόνο, γιατί η λάσπη πρέπει να στεγνώσει. Χρόνος πολύτιμος για τα σχέδια των εμπνευστών της επίθεσης.
Παλιά πρακτική, όσο και η δημοκρατία μας. Για να την προστατεύσει από κακόβουλα σχέδια, ο ιδρυτής της Κλεισθένης καθιέρωσε τον οστρακισμό.
Μια φορά τον χρόνο συγκεντρωνόταν ο λαός της Αθήνας στην Αγορά και ψήφιζε όσους θεωρούσε επικίνδυνους για την κατάλυση του πολιτεύματος.
Για να είναι έγκυρη η διαδικασία έπρεπε να ψηφίσουν τουλάχιστον 6.000 πολίτες. Ο άτυχος που θα έβλεπε το όνομά του γραμμένο στα περισσότερα όστρακα (θραύσματα πήλινων δοχείων) εξοριζόταν για δέκα χρόνια.
Η ασπίδα του πολιτεύματος εξελίχθηκε σε όπλο των πολιτικών για την εξόντωση των αντιπάλων τους, χρησιμοποιώντας χαλκευμένες κατηγορίες ή εξαγοράζοντας ψήφους.
Μεταξύ των επιφανών ανδρών που έπεσαν θύματα του οστρακισμού από πολιτικούς αντιπάλους τους ήταν ο θριαμβευτής της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας Θεμιστοκλής και ο Αριστείδης ο Δίκαιος.
Για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για τον δεύτερο, ο οποίος έπεσε θύμα πολιτικής σκευωρίας του πρώτου, ο Πλούταρχος γράφει: «Κάποιος αγράμματος και πέρα για πέρα αγροίκος έδωσε το όστρακό του στον Αριστείδη σαν να ήταν ο πρώτος τυχών και του ζήτησε να γράψει το όνομα του Αριστείδη σε αυτό. Εκείνος απόρησε και τον ρώτησε:
–«Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;».
–«Κανένα. Δεν τον ξέρω τον κύριο, αλλά βαρέθηκα να ακούω να τον αποκαλούν παντού Δίκαιο».
Ο Αριστείδης δεν αντέδρασε και έγραψε το όνομά του στο όστρακο και το έδωσε πίσω πίνοντας το δηλητήριο της ατομικής ενοχοποίησης.