Ο Πρωθυπουργός της χώρας έδωσε εντολή ο φάκελος με τη δικογραφία για τη Novartis να σταλεί άμεσα στη Βουλή, ενώ παράλληλα «ζήτησε επίσπευση όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών», κατά δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης. Ο υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι «σκάνδαλο Novartis υπάρχει, ας αποδείξουν ότι είναι αθώοι».
Μέσα σε μία εβδομάδα δύο θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου, η διάκριση των εξουσιών και το τεκμήριο της αθωότητας, παραβιάστηκαν βάναυσα. Οι θεσμοί της φιλελεύθερης δημοκρατίας αγνοήθηκαν προκλητικά.
Μια μικρή αναδρομή αποδεικνύει ότι η περιφρόνηση των θεσμών, ο θεσμικός πρωτογονισμός, είναι συστατικό στοιχείο της αντίληψης περί πολιτικής που έχουν τα στελέχη της κυβέρνησης και προσωπικά ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
Τον Σεπτέμβριο του 2016, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι «δεν δίνει ούτε μία πιθανότητα» να ακυρώσει το ΣτΕ τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες, επιχειρώντας να προκαταλάβει την απόφαση της Ολομέλειας του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, που τελικά ήταν αντίθετη, παρά τις προσδοκίες του. Τον Φεβρουάριο του 2017 κάλεσε από το βήμα της Βουλής τον Κυριάκο Μητσοτάκη «να ζητήσει από τη Μέρκελ την έκδοση Χριστοφοράκου», μη αντιλαμβανόμενος ότι με μια τέτοια δήλωση γίνεται εμφανές πως αγνοεί τα στοιχειώδη περί διάκρισης των εξουσιών. Τον ίδιο μήνα χαρακτήρισε «αμετάκλητη δικαστική απόφαση» την απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου για το θέμα του ΔΟΛ και αναρωτήθηκε ρητορικά αν «το Κοινοβούλιο θα πάει κόντρα στην απόφαση της Δικαιοσύνης». Τον Ιούνιο του 2017, υπερασπιζόμενος τον Παύλο Πολάκη, μίλησε για «θεσμικά εμπόδια» στο έργο της κυβέρνησης, δηλώνοντας με κομπασμό ότι «εμείς οι αστοιχείωτοι καταφέρνουμε και ξεπερνάμε πολλές φορές ακόμα και θεσμικά εμπόδια αυτών που έχουν ιδιαίτερη στοιχείωση, και να μας στήνουν τέτοια εμπόδια, θα τα ξεπερνάμε». Πρόσφατα, αγνοώντας ή υποτιμώντας ότι, παρά τις προσπάθειές του, υπάρχει, ακόμα, δικαστική ανεξαρτησία, υποσχέθηκε στον Ερντογάν ότι είναι θέμα χρόνου η έκδοση των 8 τούρκων στρατιωτικών. Κορυφαίο, βέβαια, παράδειγμα του θεσμικού πρωτογονισμού του Πρωθυπουργού είναι η σύσταση εξωθεσμικής επιτροπής για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Ακριβώς η ίδια νοοτροπία διακατέχει υπουργούς της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα σειρά νόμων να κρίνονται ως αντισυνταγματικοί, όπως η τοποθέτηση διευθυντών στα σχολεία (νόμος Μπαλτά – Κουράκη), η απόλυση διοικητών στα νοσοκομεία (νόμος Ξανθού – Πολάκη), ο νόμος για τα τηλεοπτικά κανάλια (νόμος Παππά).
Ολα αυτά υποδηλώνουν μια ολοκληρωτική αντίληψη για την άσκηση της εξουσίας. Είναι η φαντασίωση της πορείας από την ανάληψη της κυβέρνησης στην κατάληψη της εξουσίας. Είναι η άρνηση της παραδοχής ότι στις φιλελεύθερες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες δεν υπάρχει απόλυτη εξουσία. Είναι η αδυναμία κατανόησης ότι αυτό μας επιτρέπει να κοιμόμαστε ήσυχοι˙ είναι η ασφάλειά μας. Αρνούνται να κατανοήσουν τη διανοητική και πολιτική παράδοση που πηγάζει από τον Μοντεσκιέ και τον Τζον Λοκ, επειδή οι καταβολές τους ανάγονται στον ιδεολογικό τους μέντορα Βλαντίμιρ Λένιν, που υποστήριζε ότι οι νόμοι του κράτους δεν έχουν καμία ισχύ και υπόσταση, δεδομένου ότι εκφράζουν τις επιθυμίες του παλαιού καθεστώτος. Ακριβώς γι’ αυτό, μιλώντας στο Τρίτο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, τον Ιανουάριο του 1918, υποστήριζε ότι «από δω και πέρα τίποτα δεν μας τρομάζει, γιατί δημιουργήσαμε τη νέα κρατική εξουσία μας, γιατί κρατάμε στα χέρια μας τη διακυβέρνηση του κράτους».
Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος είναι εκδότης και συγγραφέας
