Πριν από δέκα χρόνια το Κόσοβο κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία. Οι αλβανοί κάτοικοι, που αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού, πανηγυρίζουν έκτοτε. Ομως οι Σέρβοι, οι περισσότεροι των οποίων ζουν σε θυλάκους, δεν πανηγυρίζουν καθόλου. Η Σερβία δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο, που αποτελούσε νότια επαρχία της, και οι Σέρβοι του Κοσόβου ακόμα θεωρούν τους εαυτούς τους πολίτες της Σερβίας. Πρόκειται για μια κατάσταση χαρακτηριστική στα Βαλκάνια, όπου τα σύνορα αποτελούν ακόμα μέγα θέμα. Ετσι υπάρχουν Σέρβοι που ζουν στο Κόσοβο και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, όπου έχουν τη δική τους δημοκρατία (τη Republika Srpska), Αλβανοί και Βόσνιοι (μουσουλμάνοι) που ζουν στη Σερβία και Ελληνες που ζουν στην Αλβανία. Πρόσφατα οι σερβικές Αρχές πρότειναν να ξεκινήσει διάλογος για πιθανή ανταλλαγή εδαφών με τους Αλβανούς του Κοσόβου. Είναι κάτι τέτοιο εφικτό, αναρωτιέται το «Economist»;

Ολα αυτά υποδαυλίζουν τον εθνικισμό στα Δυτικά Βαλκάνια. Ανάμεσα στο 1918 και στα τέλη της δεκαετίας του ’50, υπήρξε παρότρυνση προς τους μουσουλμάνους να εγκαταλείψουν τη Γιουγκοσλαβία για την Τουρκία. Ομως τη δεκαετία του ’90, στη διάρκεια της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, υπήρχαν ακόμα μεικτοί πληθυσμοί. Στον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας οι εθνοκαθάρσεις χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς ως τρόπος να απαλλαγούν από τους ανεπιθύμητους πληθυσμούς τα νέα κράτη. Το 1995, περιοχές της Κροατίας όπου επί αιώνες ζούσαν Σέρβοι είχαν ερημώσει, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Σέρβοι, Κροάτες και Βόσνιοι είχαν εκδιωχθεί από τις εστίες τους στη Βοσνία. Ωστόσο, μεικτοί πληθυσμοί υπάρχουν παντού. Πολλοί Σέρβοι έφυγαν από το Κόσοβο μετά τον πόλεμο, αλλά εκεί παραμένουν περίπου 120.000.

Εκείνο που προτείνουν οι σερβικές Αρχές προς συζήτηση είναι να πάρουν το βόρειο μέρος του Κοσόβου, με αντάλλαγμα να παραχωρηθούν στο Κόσοβο σερβικές περιοχές όπου ζουν Αλβανοί. Οι υποστηρικτές αυτού του σχεδίου θεωρούν ότι τα πολυεθνικά κράτη έχουν αποτύχει στα Βαλκάνια. Ομως αγνοούν το γεγονός ότι, εάν οι κυβερνήσεις ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο, η διαδικασία δεν έχει ορατό τέλος και δεν θα λάβει υπόψη τα ανθρώπινα δικαιώματα των εμπλεκομένων. Εάν το Κόσοβο και η Σερβία ξεκινήσουν σοβαρές συζητήσεις για τον ανασχεδιασμό των συνόρων τους, οι επιπτώσεις στις βαλκανικές κοινότητες –πέραν όσων αφορούν άμεσα το Κόσοβο και τη Σερβία –θα είναι τεράστιες.

Ηγέτες των Σέρβων της Βοσνίας θα εξαγγείλουν δημοψήφισμα για το μέλλον της Republika Srpska. Κροάτες της Βοσνίας θα ακολουθήσουν σύντομα, και οι Βόσνιοι θα πρέπει να αγωνιστούν για να εμποδίσουν τη διάλυση της κοινής τους χώρας. Στην άλλη πλευρά των συνόρων, η Σερβία θα περιορίσει τους βόσνιους εθνικιστές στο Σαντζάκ, οι οποίοι με τη σειρά τους ονειρεύονται να ενσωματώσουν την περιοχή τους σε μια Μεγάλη Βοσνία. Εν τω μεταξύ, οι Αλβανοί στη Δυτική ΠΓΔΜ και στο Μαυροβούνιο θα απαιτήσουν να ενωθούν με τη Μεγάλη Αλβανία, ενώ δεν αποκλείεται αλβανοί εθνικιστές να διεκδικήσουν εδάφη της Βόρειας Ελλάδας.

Η ειρωνεία πίσω από αυτή την αμφιλεγόμενη ανταλλαγή είναι ότι οι περισσότεροι Σέρβοι του Κοσόβου ζουν σε θυλάκους στα νότια του Κοσόβου. Αρα, μια πιθανή συμφωνία δεν θα τους επιτρέψει να ενταχθούν στη Σερβία και θα πρέπει προφανώς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ή να εκδιωχθούν. Ωστόσο οι σέρβοι αξιωματούχοι ανησυχούν λιγότερο για τους συμπατριώτες τους και περισσότερο για το εάν θα κάνουν βήματα αναγνώρισης του Κοσόβου –κάτι που θα διευκολύνει σημαντικά και την ολοκλήρωση της ένταξής τους στην ΕΕ. Ισως δεν τους ενδιαφέρει ότι μια ανταλλαγή εδαφών στα Δυτικά Βαλκάνια μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις.

Τελευταία Νέα