Ο γάμος δημιουργεί στους συζύγους ορισμένες υποχρεώσεις. Μια από αυτές είναι η υποβολή κοινής φορολογικής δήλωσης για τα εισοδήματά τους στα οποία όμως ο φόρος, τα τέλη και οι εισφορές που αναλογούν υπολογίζονται χωριστά στο εισόδημα καθενός συζύγου.

Κοινή φορολογική δήλωση μπορούν να υποβάλουν και τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Στην περίπτωση αυτή έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους έγγαμους. Προσοχή! Οι έχοντες σύμφωνο συμβίωσης δύνανται να υποβάλουν κοινή δήλωση, ενώ αντίθετα οι σύζυγοι υποχρεούνται να υποβάλουν κοινή δήλωση.

Ο φόρος υπολογίζεται ξεχωριστά για τον καθένα σύζυγο ενώ τυχόν ζημίες του εισοδήματος του ενός συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης δεν συμψηφίζονται με τα εισοδήματα του άλλου συζύγου ή του άλλου μέρους συμφώνου συμβίωσης.

Υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι ο σύζυγος ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης, το οποίο δηλώνεται ως υπόχρεος, και για τα εισοδήματα της συζύγου του ή του άλλου μέρους συμφώνου συμβίωσης, αντίστοιχα.

Τόσο οι παντρεμένοι όσο και τα άτομα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης για να υποβάλουν κοινή δήλωση πρέπει προηγούμενα να έχουν δηλώσει τη σχέση στο Μητρώο της Εφορίας.

Χωριστή δήλωση

Οι σύζυγοι ή τα μέρη συμφώνου συμβίωσης υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον:

1. Εχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση ή έχει λυθεί το σύμφωνο συμβίωσης κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης φέρει ο φορολογούμενος

2. Ο ένας από τους δύο συζύγους ή ένα από τα δύο μέρη συμφώνου συμβίωσης είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Για τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης είναι ο γονέας ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης που ασκεί τη γονική μέριμνα».

3. Όταν ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε δικαστική ή νόμιμη απαγόρευση ή τελεί υπό δικαστική αντίληψη.

Για την απόδειξη της διάστασης των συζύγων, απαιτείται: αντίγραφο αγωγής για διαζύγιο ή διατροφή ή πρακτικό κατανομής της κοινής περιουσίας για συναινετικό διαζύγιο.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αυτά οποιοδήποτε στοιχείο που να αποδεικνύει τη χωριστή διαβίωση των συζύγων π.χ. χωριστή στέγη που θα αποδεικνύεται με την προσκόμιση μισθωτηρίου, λογαριασμών ΔΕΗ κ.λπ.,

Εάν ο ευρισκόμενος σε διάσταση φιλοξενείται μπορεί να χρησιμοποιήσει ως αποδεικτικό την αντίστοιχη αναγραφή στην φορολογική του δήλωση. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που διαμένει με δωρεάν παραχώρηση κατοικίας.

Ξεχωριστός ο υπολογισµός

Κατά την εκκαθάριση της δήλωσή τους, ο φόρος, τα τέλη και οι εισφορές υπολογίζονται χωριστά στο εισόδημα καθενός συζύγου ενώ τυχόν ζημίες του εισοδήματος του ενός συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης δεν συμψηφίζονται με τα εισοδήματα του άλλου συζύγου ή του άλλου μέρους συμφώνου συμβίωσης.

Ο φόρος εισοδήματος που προκύπτει από την εκκαθάριση βεβαιώνεται στο όνομα του συζύγου, αφού έχει προηγηθεί η εκκαθάριση κατά την οποία συμψηφίζονται οι φόροι μεταξύ των συζύγων.

Παράδειγμα: Από την εκκαθάριση της κοινής δήλωσης των δύο συζύγων έχει προκύψει φόρος για καταβολή 1.200 ευρώ για τον σύζυγο και επιστροφή 250 ευρώ για τη σύζυγο. Θα γίνει συμψηφισμός των δύο ποσών και τελικά θα πληρωθεί φόρος: 1.200-250=950 ευρώ.

Αν οι σύζυγοι θέλουν να χωρίσουν τις οφειλές τους από το εκκαθαριστικό μπορούν να το κάνουν υποβάλλοντας αίτηση στην Εφορία. Πιο συγκεκριμένα, με αίτηση του ενός συζύγου μπορεί να ζητηθεί ο χωρισμός των οφειλόμενων ποσών σε δύο ξεχωριστές πράξεις ώστε οι οφειλόμενες δόσεις να αφορούν τα εισοδήματα εκάστου συζύγου και να μην καταβάλλονται από κοινού περιοδικά στον ίδιο κωδικό.

Ο κάθε σύζυγος έχει τη δυνατότητα να καταβάλει αυτό που του αναλογεί χωρίς προηγούμενο συμψηφισμό των φορολογικών αποτελεσμάτων.

Η οφειλή του ενός συζύγου δεν επηρεάζει τα περιουσιακά στοιχεία του άλλου συζύγου. Εχει κριθεί από τα δικαστήρια πως η οφειλή του ενός συζύγου δεν αποτελεί οφειλή του έτερου συζύγου βάσει της οποίας μπορούν να κινηθούν διαδικασίες αναγκαστικής είσπραξης και εν γένει εκτέλεσης επί της περιουσίας του.

Φορολογική ενημερότητα

Σε περίπτωση που ένας εκ των συζύγων έχει χρέη στην Εφορία, φορολογική ενημερότητα εκδίδεται μόνο σε περίπτωση που η οφειλή ρυθμιστεί ή εξοφληθεί. Το ίδιο ισχύει και στον σύζυγο του οφειλέτη. Ο τρόπος για να μπορεί σύζυγος να εξασφαλίσει την άμεση διαθεσιμότητα της φορολογικής ενημερότητάς του, εφόσον δεν οφείλει ο ίδιος, είναι η κατάθεση αίτησης διαχωρισμού χρεών.

Με την υποβολή αίτησης, δίνεται η δυνατότητα η επιστροφή φόρου που δικαιούται ο ένας εκ των συζύγων να μην συμψηφιστεί με τις οφειλές του άλλου συζύγου.

Σύζυγοι με διαφορετική φορολογική κατοικία

Σε περίπτωση που ο ένας σύζυγος δεν είναι υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα γιατί δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στη χώρα μας δεν υποχρεούται να υποβάλει κοινή δήλωση φόρου εισοδήματος με το έτερον ήμισυ εφόσον εκείνο πληροί κριτήρια φορολογικού κατοίκου Ελλάδας.