Σήμα κινδύνου για την επόμενη μέρα της ολοκλήρωσης του τρίτου Μνημονίου εξέπεμψε χθες ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επιμένοντας στην ανάγκη προληπτικού προγράμματος στήριξης. Η επανάληψη των θέσεων της ΤτΕ ενεργοποίησε συντονισμένα κυβερνητικά αντανακλαστικά παρ’ ότι τα σήματα από τις αγορές και οι εκτιμήσεις αναλυτών έρχονται να αναδείξουν τις προειδοποιήσεις του κεντρικού τραπεζίτη.
Κατά την ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων της Τραπέζης της Ελλάδος, ο Γιάννης Στουρνάρας σημείωσε ότι «το ενδεχόμενο προσφυγής σε προληπτικό πρόγραμμα στήριξης, ιδιαίτερα μάλιστα εάν οι συνθήκες στις χρηματοπιστωτικές αγορές συνηγορούν, δεν θα πρέπει να δραματοποιείται, καθώς οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δημιουργήθηκαν για να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει ανάγκη». Τόνισε παράλληλα ότι το ταμειακό «μαξιλάρι» συνεπάγεται άμεσα πρόσθετο δανεισμό, ο οποίος επιβαρύνει με τη σειρά του το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. Στις νέες δηλώσεις Στουρνάρα, η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν άμεση. Ο εκπρόσωπος του Δημοσίου στη Γενική Συνέλευση της ΤτΕ, γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης, μέμφθηκε τις θέσεις του κεντρικού τραπεζίτη εκτιμώντας ότι αυξάνουν την αβεβαιότητα και δυσχεραίνουν την ομαλή έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα, αν και προηγουμένως είχε τονίσει πως υπάρχει πλήρης σεβασμός στην ανεξαρτησία της ΤτΕ.
Σε αντίστοιχο μήκος κύματος και ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΤτΕ Γρηγόρης Στεργιούλης, δηλώνοντας πως συμμερίζεται την «καλοπροαίρετη τεχνική προσέγγιση του διοικητή», υπογράμμισε ότι «η πιθανή εκμετάλλευση αυτού του προβληματισμού μπορεί να δημιουργήσει αναίτια αβεβαιότητα στην εθνική προσπάθεια».
Την ώρα που κυβέρνηση και ΤτΕ ατύπως διασταύρωναν τα ξίφη τους στη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων κινούνταν για μία ακόμα ημέρα ανοδικά, ενώ σε έκθεσή της η Goldman Sachs προέβλεπε νέο «ξεπούλημα» στις διεθνείς αγορές, σταθμίζοντας τους κινδύνους αύξησης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ και υιοθέτησης επιθετικής πολιτικής επιτοκίων από τη Fed.
Κατά την άποψη των αναλυτών, μια άνοδος των αποδόσεων των αμερικανικών δεκαετών ομολόγων στο 4,5% –από περίπου 3% σήμερα –μέχρι το τέλος του έτους θα προκαλέσει ελεύθερη πτώση των τιμών των μετοχών κατά 20%-25%. Ευρωπαϊκές πηγές την ίδια ώρα ανέφεραν πως όπως απέδειξε η πρόσφατη αναταραχή που συνέπεσε με την έκδοση επταετών ομολόγων, «όταν οι διεθνείς αγορές φταρνίζονται, τα ελληνικά ομόλογα παθαίνουν πνευμονία»…
Ο ΝΤΡΑΓΚΙ. Παρ’ όλα αυτά, ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι σε ομιλία του χθες στο Ευρωκοινοβούλιο δεν θέλησε να δώσει τροφή για νέα σχόλια μετά την «κόντρα» του με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στο Eurogroup, όταν συνέστησε στην ελληνική κυβέρνηση να είναι πολύ προσεκτική με τις αγορές. Οι επισημάνσεις αυτές θεωρήθηκαν από ορισμένους έμμεση προτροπή λήψης προληπτικής γραμμής. Ερωτηθείς σχετικά χθες, ο Μάριο Ντράγκι ξεκαθάρισε ότι δεν έχουν γίνει συζητήσεις για νέο πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα, προσθέτοντας ότι αυτό δεν είναι αντικείμενο της ΕΚΤ αλλά του ESM και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Κατά τα λοιπά, από τις θέσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, όπως αποτυπώνονται στην ετήσια έκθεση ξεχωρίζουν:
1. Κίνδυνοι. Καθυστέρηση στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων μέτρων για την τρίτη και την τέταρτη αξιολόγηση, τυχόν αποκλίσεις στην επίτευξη δημοσιονομικών στόχων και μη έγκαιρη αποσαφήνιση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, μπορεί να αναζωπυρώσουν τις αβεβαιότητες. «Εξίσου σημαντικός είναι ο κίνδυνος από την αντιστροφή της μέχρι σήμερα θετικής πορείας των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών ομολόγων».
2. Πολιτική συναίνεση. Δεν πρέπει να σταματήσει η θετική πορεία προς το μέλλον ή ακόμα χειρότερα να τεθούν σε κίνδυνο αυτά που έχουν επιτευχθεί με μεγάλες θυσίες τα τελευταία εννιά χρόνια, λόγω έλλειψης κοινωνικής συναίνεσης ή λόγω πόλωσης του πολιτικού κλίματος.
3. Μεταρρυθμίσεις. Απαιτούνται ριζική αναδιοργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης με σαφή οριοθέτηση της κρατικής παρέμβασης στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ισχυροποίηση της ανεξάρτητης λειτουργίας των θεσμών και του κράτους δικαίου, επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και αλλαγές στο φορολογικό σύστημα με γνώμονα τη δημιουργία ενός απλού και σταθερού φορολογικού πλαισίου με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
Σε ειδική ανάλυση των μέτρων που ελήφθησαν την περίοδο 2010-16 τονίζεται ότι η αύξηση των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών ήταν 3,5 φορές πολλαπλάσια της μείωσης των πρωτογενών δαπανών, ενώ εμμέσως διατυπώνονται επιφυλάξεις για τον στόχο επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% το 2018. Επισημαίνεται ότι η υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου για το 2017 προέρχεται κυρίως από την αύξηση των εσόδων παρελθόντων ετών (κατασχέσεις, πρόσθετοι φόροι από οικειοθελή αποκάλυψη εισοδημάτων, ρυθμίσεις οφειλών) που συνδέεται κυρίως με συγκυριακούς λόγους, αλλά και από τη μείωση των δημοσίων δαπανών, ενώ η αύξηση των εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους ήταν οριακή. «Αυτό επιβεβαιώνει την άποψη για φορολογική κόπωση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας και υποδηλώνει την αναγκαιότητα αλλαγής του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής» αναφέρεται.
