Η Γκούτα είναι ο πιο πρόσφατος κρίκος στην αλυσίδα της βίας και του θανάτου των αμάχων στη Συρία, αλλά δυστυχώς όχι και ο τελευταίος, αφού όσοι γνωρίζουν καλά την περιοχή υποστηρίζουν πως θα ακολουθήσει σύντομα άλλη μία εστία συγκρούσεων, το Ιντλέμπ. Εφτά χρόνια η Συρία διαλύεται από έναν πόλεμο που έχει χαρακτηριστεί με διαφορετικούς προσδιορισμούς –εμφύλιος, υβριδικός, δι’ αντιπροσώπων –αλλά που κανείς δεν έχει προσπαθήσει σοβαρά και συστηματικά να τον σταματήσει. Εφτά χρόνια που έχουν προκαλέσει εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους και εκατομμύρια ξεριζωμούς. Οσοι έχουν συνηθίσει να προσεγγίζουν τους πολέμους με τη λογική των αντίπαλων παρατάξεων ξεχνούν τους αληθινά χαμένους, τους αμάχους, αυτά είναι και τα μεγαλύτερα θύματα στη Γούτα και γενικότερα στη Συρία.

Σε πρώτη ανάγνωση στη Συρία διεξάγεται ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις του προέδρου Ασαντ και στον συνασπισμό των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Ισως, αν ήταν μόνο αυτές οι εμπλεκόμενε πλευρές στη μακροχρόνια σύγκρουση αυτή να είχε τερματιστεί. Δεν είναι όμως αυτή η πραγματικότητα, στη Συρία διεξάγεται ένας πόλεμος μπερδεμένος σαν κουβάρι, με αποτέλεσμα γύρω από τον Ασαντ και την αντιπολίτευση να εμπλέκονται, είτε απευθείας, είτε έμμεσα οι λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Μεγάλη Βρετανία κ.ά.), περιφερειακές δυνάμεις (Τουρκία, Ιράν, Ιορδανία, Χώρες του Κόλπου κ.ά.), οι Κούρδοι, αλλά και τρομοκρατικές οργανώσεις (ISIS, Hezbollah κ.ά.). Ολοι αυτοί οι εμπλεκόμενοι μπορεί να κατατάσσονται σύμφωνα με ποιο από τα δύο μέρη υποστηρίζουν (κυβέρνηση – αντιπολίτευση), ωστόσο ο λόγος της εμπλοκής τους δεν είναι το ίδιο ξεκάθαρος. Οπως γίνεται αντιληπτό, στη Συρία διεξάγονται πολλές συγκρούσεις εντός της βασικής, με διαφορετικές στοχεύσεις από κάθε πλευρά, με αποτέλεσμα να μην μπορεί εύκολα να βρεθεί η λύση και να υπάρξει μία βιώσιμη εκεχειρία, η οποία θα οδηγήσει και στον τερματισμό του πολέμου.

Μεγαλύτερο πρόβλημα δημιουργείται, όταν δυνάμεις όπως η Ρωσία όχι μόνο εμπλέκονται ευθέως στην ένοπλη σύγκρουση στη Συρία υποστηρίζοντας την κυβέρνηση Ασαντ, αλλά παράλληλα εμποδίζουν και τον ΟΗΕ όταν προσπαθεί να αναλάβει μία πρωτοβουλία, όπως η εκεχειρία στην περίπτωση της Γκούτα. Εφτά χρόνια και η διεθνής κοινότητα είναι αδύναμη ή και απρόθυμη να τερματίσει αυτή την αιματηρή σύγκρουση· εκτός όμως από την ειρηνευτική διαδικασία υπάρχει και η άμεση αναγκαιότητα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και προστασίας των αμάχων από τις κλιμακούμενες βομβαρδιστικές επιθέσεις και των δύο πλευρών.

Το 2018 είναι ανεπίτρεπτο να σκοτώνονται μαζικά άμαχοι στα πεδία πολέμου. Το δίκαιο των ενόπλων συγκρούσεων, ακόμη και των εμφυλίων, έχει ειδικές προβλέψεις για τους αμάχους και πρέπει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στη Συρία, ειδικότερα οι εξωτερικές δυνάμεις, να φροντίσουν για την τήρησή τους. Παράλληλα, η τραγωδία της Γκούτα έρχεται για να μας υπενθυμίσει για μία ακόμη φορά πως πρέπει να αλλάξει το καθεστώς λήψης αποφάσεων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κανένα μόνιμο μέλος δεν μπορεί να μπλοκάρει την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας πιέζοντας με το δικαίωμα αρνησικυρίας του.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος µε ειδικότητα στα θέµατα ασφαλείας και καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφαλείας