Μία ολόκληρη εικοσαετία πίσω βρίσκεται η Ελλάδα στο μέτωπο της διαχείρισης και επεξεργασίας λυμάτων(!). Εργα που έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί από το 2000 και το 2005 επαναπρογραμματίζονται για το 2020 και το 2023, ενώ για άλλα δεν υπάρχει ακόμη ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή τους…
Οι καθυστερήσεις μάς έχουν ήδη κοστίσει πολύ ακριβά εξαιτίας των προστίμων που μας έχουν επιβληθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Και επειδή τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν εφάπαξ (10 εκατομμύρια για την Ανατολική Αττική και 5 εκατομμύρια ευρώ για το Θριάσιο) δεν επιστρέφονται, τώρα γίνεται αγώνας δρόμου να μειωθούν οι εξαμηνιαίες δόσεις τους (3,64 εκατομμύρια για την Ανατολική Αττική και 3,28 εκατομμύρια ευρώ για το Θριάσιο) με την ολοκλήρωση των έργων.
«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν τα νέα χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των έργων διαχείρισης στην Ανατολική Αττική, μια περιοχή όπου σήμερα ακμάζει το «βασίλειο των λυμάτων» και έχει στηθεί μια ολόκληρη επιχείρηση γύρω από την εκκένωση των βόθρων.
«Αχόρταγη» βιομηχανία
Κάθε δρομολόγιο βυτιοφόρου κοστίζει πάνω από 100 ευρώ, ενώ υπολογίζεται πως γύρω στα 500-600 βυτιοφόρα ξεφορτώνουν καθημερινά στο Κέντρο Λυμάτων Μεταμόρφωσης επιβεβαιώνοντας τη βιομηχανία που έχει στηθεί.
Η εκτίμηση είναι ότι σε όλη την Ανατολική Αττική υπάρχουν 150.000 βόθροι. Υπολογίζεται πως μια τετραμελής οικογένεια χρειάζεται από 800 έως 1.000 ευρώ τον χρόνο για το άδειασμα ενός βόθρου. Η σύνδεση με τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) κοστίζει από 600 ώς 800 ευρώ. Ομως πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αδυνατούν να πληρώσουν, με αποτέλεσμα πολλοί να εκκενώνουν τους βόθρους (ιδίως όταν βρέχει) στους δρόμους(!). Και επειδή οι περισσότεροι βόθροι είναι απορροφητικοί (δηλαδή δεν είναι στεγανοποιημένοι) προκαλείται ρύπανση στον υδροφόρο ορίζοντα. Στην Ανατολική Αττική είναι –εδώ και χρόνια –κοινό μυστικό ότι η ρύπανση από βοθρολύματα που ρίχνονται ανεξέλεγκτα στις ρεματιές και στους δρόμους έχει χτυπήσει κόκκινο. Τα νέα χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των έργων έχουν ως εξής:
– ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 100 εκατομμυρίων ευρώ (χωρίς τον ΦΠΑ), αναμένεται να λειτουργήσει από την ΕΥΔΑΠ το 2020. Σημειώνεται ότι η αρχική σύμβαση υπεγράφη το 2013, με στόχο τα έργα να έχουν ολοκληρωθεί δύο χρόνια αργότερα…
Οι περιοχές που θα εξυπηρετούνται είναι η Παιανία και το Κορωπί –μέσω δικτύου αποχέτευσης -, ενώ υπάρχει πρόβλεψη και για τα Γλυκά Νερά (η δημοπράτηση του έργου σχεδιάζεται να γίνει έπειτα από δύο – τρεις μήνες).
Σε ό,τι αφορά την πρόοδο των έργων, οι εργασίες για την κατασκευή του ΚΕΛ έχουν φτάσει στο 90% και των δικτύων στο 70%.
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, τα αρχαιολογικά ευρήματα, οι αδειοδοτήσεις, οι απαλλοτριώσεις αλλά και ζητήματα στη διάνοιξη – κατασκευή της σήραγγας διέλευσης του αγωγού διάθεσης είναι οι βασικές αιτίες της καθυστέρησης.
– ΚΕΛ Μαρκοπούλου
Εχει τεθεί σε λειτουργία από τον Οκτώβριο του 2014, χωρίς όμως το πακέτο του αρχικού σχεδιασμού και χωρίς να υπολογίζονται τυχόν συνδέσεις με τα Καλύβια και τον Κουβαρά. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει σχεδόν 6.000 συνδέσεις στο Μαρκόπουλο (σε σύνολο 11.000 κατοίκων που διαμένουν στον οικισμό). Από τον Δεκέμβριο του 2015 εγκρίθηκε το ποσό των 29 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να συνδεθεί με το ΚΕΛ η ακτογραμμή στο Πόρτο Ράφτη (από τον Αγιο Σπυρίδωνα έως το Αυλάκι), συνολικού μήκους 14 χιλιομέτρων και σε απόσταση 500 μέτρων από την ακτή, και ταυτόχρονα να επεκταθεί και να αναβαθμιστεί το ΚΕΛ Μαρκοπούλου. Για την ολοκλήρωση των έργων προβλέπονται τρεις εργολαβίες, με στόχο οι εργασίες να έχουν ολοκληρωθεί μέσα σε μία τριετία.
– ΚΕΛ Ραφήνας – Αρτέμιδας
Εδώ υπάρχει μια καθυστέρηση 17 χρόνων στην υλοποίηση των έργων(!). Σήμερα, έπειτα από αντιρρήσεις, διαμάχες χρόνων αλλά και προσφυγές στη Δικαιοσύνη, έχει ξεκαθαριστεί ότι η βασική υποδομή (συνολικού προϋπολογισμού περίπου 220 εκατομμυρίων ευρώ χωρίς τον ΦΠΑ) θα γίνει στη θέση Πλατύ Χωράφι. Προβλέπεται διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στον Νότιο Ευβοϊκό.
Η υλοποίησή του εντάσσεται στα λεγόμενα Μεγάλα Εργα και για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να εγκριθεί η χρηματοδότηση. Αυτή τη στιγμή, ολοκληρώνεται η σύνταξη των τελικών φακέλων, με στόχο η δημοπράτηση του έργου να γίνει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και οι εργασίες να ολοκληρωθούν έως το 2023.
Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται και η έκδοση των περιβαλλοντικών όρων. Με την ολοκλήρωση των έργων θα εξυπηρετούνται οι πόλεις της Ραφήνας, της Αρτέμιδας, των Σπάτων, του Πικερμίου, αλλά και οι γύρω περιοχές.
– ΚΕΛ Δήμου Μαραθώνα
Ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στα 120 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς τον ΦΠΑ). Εδώ υπάρχουν ήδη οι περιβαλλοντικοί όροι.
Οι εγκαταστάσεις θα κατασκευαστούν σε οικόπεδο συνολικής έκτασης 45,18 στρεμμάτων στη θέση Λούτσα της πρώην Κοινότητας Γραμματικού, εντός των ορίων του διευρυμένου Δήμου Μαραθώνα.
Το έργο με τον νέο σχεδιασμό αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2023. Θα εξυπηρετούνται οι πόλεις της Νέας Μάκρης και του Μαραθώνα, καθώς και οι όμορες περιοχές. Οι επεξεργασμένες εκροές του ΚΕΛ θα διατίθενται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στη θάλασσα.
– Η περίπτωση του Σαρωνικού
Η κατάσταση στον Δήμο Σαρωνικού, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, χαρακτηρίζεται ως μπερδεμένη. Ειδικότερα, πάγωσε ο σχεδιασμός της ΕΥΔΑΠ που προέβλεπε την κατασκευή νέου ΚΕΛ στα Καλύβια λόγω τοπικών αντιδράσεων.
Ετσι, θεωρητικά, υπάρχουν τρεις επιλογές: είτε η κατασκευή νέου ΚΕΛ είτε η σύνδεση με την Ψυττάλεια είτε η σύνδεση με άλλο υφιστάμενο ΚΕΛ της περιοχής, όπως του Μαρκοπούλου. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι στιγμής οι συνδέσεις από Καλύβια και Κουβαρά με το ΚΕΛ Μαρκοπούλου δεν ξεπερνούν τις 30(!).
– Παλλήνη – Γέρακας
Για την περιοχή της Παλλήνης προβλέπεται η σύνδεσή της με την Ψυττάλεια. Τον περασμένο Ιούλιο, εγκρίθηκαν οι οριστικές μελέτες από την ΕΥΔΑΠ.
Τώρα, αναμένεται η εξασφάλιση της χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ 2014-2020. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται σε περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς τον ΦΠΑ). Το καλοκαίρι αναμένεται η δημοπράτηση του έργου, με ορίζοντα κατασκευής το 2020.
– ΚΕΛ Λαυρίου
Εχει τεθεί σε λειτουργία από τον Δεκέμβριο του 1995. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 8.908 συνδέσεις, ενώ η δυναμικότητα του ΚΕΛ είναι για 35.000 συνδέσεις. Εξυπηρετούνται το Λαύριο και ο Αγιος Κωνσταντίνος μέσω δικτύου αποχέτευσης, ενώ μέσω μεταφοράς βοθρολυμάτων με βυτιοφόρο εξυπηρετούνται οι περιοχές γύρω από την Κερατέα και το Λαύριο, περίπου 3.000 κάτοικοι.
– ΚΕΛ Κερατέας
Τέθηκε σε λειτουργία τον Οκτώβριο του 1994. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει 7.330 συνδέσεις, ενώ η δυναμικότητά του ανέρχεται σε 12.500 συνδέσεις. Εξυπηρετεί την Κερατέα μέσω δικτύου αποχέτευσης.
– ΚΕΛ Ωρωπού
Προβλέπεται η κατασκευή στην περιοχή Κατάντη του στενού Αυλώνα. Δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάθεση της σχετικής μελέτης και ως εκ τούτου δεν μπορεί να υπάρξει ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή του έργου. Πάντως, η επιλογή του Ασωπού ως πιθανού εναλλακτικού αποδέκτη μειώνει τις δαπάνες διάθεσης στη θάλασσα.
– ΚΕΛ Καλάμου
Προβλέπεται να κατασκευαστεί σε χώρο ιδιοκτησίας του Δήμου Ωρωπού. Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές μελέτες και αδειοδοτήσεις, όμως δεν έχουν εξασφαλιστεί τα απαιτούμενα ποσά για τη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, καθώς η περιοχή δεν ανήκει σε κατηγορία των επιλεγμένων προς χρηματοδότηση οικισμών.
Οταν ολοκληρωθούν τα έργα, θα εξυπηρετούνται ο Κάλαμος και οι Αγιοι Απόστολοι, ενώ οι εκροές θα διατίθενται στη θαλάσσια περιοχή της Λιμνιώνας μέσω θαλάσσιου αγωγού.
ΕΥΡΩ-ΚΑΤΑΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΙΩΤΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ
Εχουμε ήδη βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη
Οι καθυστερήσεις σε έργα επεξεργασίας λυμάτων μάς έχουν ήδη κοστίσει –και εξακολουθούν να μας κοστίζουν –πολύ ακριβά.
Ειδικότερα, για την Ανατολική Αττική έχουμε πληρώσει έπειτα από καταδίκη, εφάπαξ 10 εκατομμύρια ευρώ (τον Οκτώβριο του 2015) και καταβάλλουμε 3,64 εκατομμύρια ευρώ κάθε εξάμηνο. Το πρόστιμο αυτό αφορά όλες τις περιοχές της Ανατολικής Αττικής (Μαρκόπουλο, Νέα Μάκρη, Ραφήνα, Πικέρμι, Κορωπί, Παιανία, Αρτέμιδα και Σπάτα).
Σημειώνεται ότι σε Ραφήνα και Λούτσα –με βάση όσα προβλέπονται από την ΕΕ –τα ανάλογα έργα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί από το 2000 (!), ενώ σε Πικέρμι, Σπάτα, Μαραθώνα και Νέα Μάκρη τα έργα έπρεπε να είναι έτοιμα από το 2005.
Επιπλέον, στις 22 Φεβρουαρίου 2018 μας επιβλήθηκε νέα ευρωκαμπάνα, αυτή τη φορά για το Θριάσιο Πεδίο. Ετσι, για τη μη επαρκή σύνδεση του Θριάσιου Πεδίου με το αποχετευτικό δίκτυο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέβαλε στην Ελλάδα πρόστιμο πέντε εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το ποσό αυξάνεται κατά 3,28 εκατομμύρια ανά εξάμηνο καθυστερήσεων της πλήρους εφαρμογής των μέτρων που προβλέπονται. Υπενθυμίζεται ότι το Ευρωδικαστήριο επέβαλε την προαναφερόμενη ποινή επειδή διαπιστώθηκαν καθυστερήσεις σχεδόν 20 χρόνων στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων…
Θα καταλογιστούν στους δήμους; Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη διαχείριση των λυμάτων θα καταλογιστούν στους δήμους.
Ξεκάθαρη απάντηση –μέχρι στιγμής –δεν υπάρχει. Ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης σε πρόσφατες δηλώσεις του (Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2018), περιέγραψε την κατάσταση σαν «τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του…».
Οπως είπε, ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του, αλλά εάν ένας δήμος εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις, θα πρέπει να στηριχθεί. «Σημασία έχει να κερδίσουμε χρόνο και να λύσουμε τα προβλήματα» τόνισε χαρακτηριστικά.
