Φως σε μία από τις δέκα κλοπές με κορυφαία έργα τέχνης που έχουν γίνει μέχρι σήμερα –σύμφωνα με τη λίστα του FBI –επιχειρούν να ρίξουν οι ιταλικές Αρχές, που εδώ και μισό αιώνα αναζητούν τα ίχνη του πίνακα του Καραβάτζιο «Γέννηση με τους Αγίους Φραγκίσκο και Λαυρέντιο» από ένα μπαρόκ παρεκκλήσι στο Παλέρμο της Σικελίας. Στοιχεία μάλιστα για την κλοπή, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 1969, δίνει ένα πρώην μέλος της Μαφίας, που έγινε πληροφοριοδότης της αστυνομίας και, σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα», υποστηρίζει ότι ο πίνακας εκλάπη από μια ασήμαντη ομάδα δραστών. Η δημοσιότητα που πήρε η απώλεια του πίνακα ήταν εκείνη που αφύπνισε τη Μαφία σχετικά με τη σημασία και την αξία του έργου, ώστε από ένα σημείο κι έπειτα να επιθυμεί να το αποκτήσει. Ο πίνακας του Καραβάτζιο, όπως ήταν αναμενόμενο, παρουσιάστηκε στον αρχηγό της επιτροπής της ιταλικής Μαφίας που επιλύει τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων οικογενειών. Εκείνος με τη σειρά του το πούλησε σε ελβετό έμπορο, ο οποίος έφτασε στο Παλέρμο για να κλείσει τη συμφωνία και πρότεινε τον τεμαχισμό του έργου ώστε να περάσει ευκολότερα τα σύνορα. Ο πληροφοριοδότης αναγνώρισε τον έμπορο από φωτογραφίες, ο οποίος ωστόσο δεν ζει και το όνομά του δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα. Το σημείο ώς το οποίο έχει ξετυλιχθεί το νήμα οδηγεί τις Αρχές στην εκτίμηση ότι με διεθνή συνεργασία θα καταφέρουν να πλησιάσουν το εξαφανισμένο έργο.
ΜΟΝΤΙΛΙΑΝΙ. Και ενώ η τύχη του πίνακα του Καραβάτζιο ακόμη αναζητείται, η τεχνολογία είναι εκείνη που βοηθά να εντοπιστούν άλλα χαμένα έργα τέχνης, που δεν έχουν πέσει θύματα κλοπής, αλλά του ίδιου τους του δημιουργού κάποιες φορές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γυναικείο πορτρέτο του Αμεντέο Μοντιλιάνι το οποίο αποκαλύφθηκε πίσω από ένα από τα αριστουργηματικά του έργα που απεικόνιζε επίσης ένα πορτρέτο γυναίκας. Η ταυτότητα της γυναίκας που ποζάρει στον πίνακα, ο οποίος ανήκει στη συλλογή του Μουσείου Τέιτ στο Λονδίνο, παραμένει άγνωστη, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με το κρυμμένο πορτρέτο. Πρόκειται για την πρώην ερωμένη του καλλιτέχνη και μούσα του Μπεατρίς Χάστινγκς. Υστερα από δύο χρόνια θυελλώδους σχέσης με έντονους καβγάδες που οφείλονταν στην κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών, το ζευγάρι χώρισε και ο Μοντιλιάνι εκτιμάται ότι θέλησε να τη σβήσει από τη ζωή του εξαφανίζοντας το πορτρέτο της, το οποίο αποκαλύφθηκε εκ νέου με τη βοήθεια ακτίνων Χ, έναν αιώνα μετά την απόκρυψή του.
ΠΙΚΑΣΟ. Η ίδια τεχνολογία έδειξε στους ειδικούς πόσο αναποφάσιστος υπήρξε και ο Πάμπλο Πικάσο. Εξετάζοντας ένα από τα πιο σπουδαία έργα του της Μπλε Περιόδου, «Σκυμμένη επαίτις», που ανήκει στην Πινακοθήκη του Οντάριο, διαπίστωσαν ότι η μοναχική καθιστή φιγούρα με το βλέμμα στραμμένο προς τα κάτω και καλυμμένη από ένα πανωφόρι δεν ήταν στα αρχικά σχέδια του ζωγράφου.
Ο Πικάσο φαίνεται πως άρχισε να απεικονίζει μια μορφή της οποίας το δεξί χέρι ήταν ορατό και τεταμένο μπροστά κρατώντας ένα δισκάκι. Τελικά τη συγκεκριμένη στάση προτίμησε να τη ζωγραφίσει σε ένα άλλο έργο του και να τροποποιήσει το συγκεκριμένο. «Εχουμε εκπλαγεί από το πόσες φορές άλλαξε γνώμη ο Πικάσο καθώς ζωγράφιζε τον πίνακα, κάτι που μας δείχνει ότι ακόμη και οι πιο ευφυείς άνθρωποι χρειάζεται να παλέψουν για να βρουν τη σωστή λύση» λέει ο Μαρκ Γουόλτον, μέλος της διεθνούς ερευνητικής ομάδας.
