Το 1841, ο ιταλός συνθέτης Τζουζέπε Βέρντι ολοκλήρωσε τη διάσημη όπερά του «Ναμπούκο». Η διάσημη άριά του «Va, pensiero», στην οποία περιέγραφε τις ταλαιπωρίες των Εβραίων στην έρημο, θα γινόταν σύμβολο των ιταλών πατριωτών που πολεμούσαν για την απελευθέρωση από την Αυστριακή Αυτοκρατορία. Το 2011 σε μια παράσταση στο Teatro dell’ Opera της Ρώμης, με μαέστρο τον Ρικάρντο Μούτι, ο Ναμπούκο τέθηκε στην υπηρεσία της δημοκρατίας. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, πρωθυπουργός εκείνη την εποχή, ήταν παρών στο ακροατήριο και την επόμενη μέρα θα ξυπνούσε για να διαβάσει στα πρωτοσέλιδα του ιταλικού Τύπου τίτλους όπως «Ο Μπερλουσκόνι ανατράπηκε από τον Βέρντι». Βέβαια, θα ήταν πιο ακριβές να γράψουν ότι ο Μπερλουσκόνι, που λίγο αργότερα παραιτήθηκε, ανέτρεψε ο ίδιος τον εαυτό του λόγω της υπερβολικής επίδειξης πλούτου και της διαφθοράς. Με τις εκλογές της Ιταλίας να διεξάγονται την Κυριακή, τέτοιες ιστορικές αναφορές είναι και πάλι χρήσιμες. Ομως εκεί που οι Ιταλοί κινητοποιούνταν εναντίον της Αυστρίας το 1841, σήμερα ίσως οδεύουν προς ένα «αυστριακό μοντέλο» διακυβέρνησης από έναν συνασπισμό Δεξιάς και Ακροδεξιάς. Και εκεί που ο Μπερλουσκόνι αποχωρούσε το 2011, τώρα ίσως είναι εκείνος από τον οποίο εξαρτάται η νέα κυβέρνηση. Στα 81 του, εκπροσωπεί μια γερασμένη και όλο και πιο κυνική Ιταλία. Κάποιοι ψηφοφόροι επιστρέφουν σε εκείνον επειδή τον πιστεύουν, άλλοι επειδή φοβούνται πως οι εναλλακτικές θα είναι ακόμα χειρότερες.
Ταυτόχρονα το αποτέλεσμα των εκλογών είναι σχεδόν αδύνατο να προβλεφθεί, επειδή η διαδικασία έχει γίνει τόσο περίπλοκη ώστε ελάχιστοι την κατανοούν. Βάσει του νέου εκλογικού νόμου, περίπου το 60% των κοινοβουλευτικών εδρών θα μοιραστεί αναλογικά –οι υπόλοιπες θα πάνε στα πρώτα κόμματα. Δύο πράγματα μπορούμε να πούμε με σχετική σιγουριά για αυτές τις εκλογές. Πρώτον, ότι η αποχή θα είναι υψηλή, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ψηφοφόρων. Δεύτερον, οι εκλογές θα αφήσουν την Ιταλία διχασμένη, όχι μόνο πολιτικά και κοινωνικά, αλλά και γεωγραφικά. Το λαϊκιστικό Κίνημα Πέντε Αστέρων είναι ιδιαίτερα ισχυρό στον Νότο, η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά είναι ισχυρή στον Βορρά, ενώ οι Βενετσιάνοι ονειρεύονται όλο και περισσότερο την αυτονομία τους ή ακόμα και την ανεξαρτησία. Η Ιταλία μπορεί και πάλι να γίνει «ο ασθενής της Ευρώπης» εάν είναι δύσκολο να σχηματιστεί η επόμενη κυβέρνηση. Μια αυστριακού τύπου συμμαχία μεταξύ του Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι και της Λέγκας του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι θα δημιουργήσει προβλήματα επειδή θα προκαλέσει προστριβές με τα άλλα ιδρυτικά μέλη της ΕΕ. Ανεπιθύμητη θα είναι και μια σημαντική νίκη του Κινήματος Πέντε Αστέρων. Η παρόρμηση να αμφισβητήσουν το status quo είναι τόσο έντονη μεταξύ των ιταλών ψηφοφόρων, ώστε δεν τους νοιάζει που η δήμαρχος του Κινήματος στη Ρώμη έχει κάνει ολέθρια σφάλματα.
Το μόνο θετικό σενάριο, λίγο απίθανο βέβαια, θα ήταν μια συμμαχία μεταξύ του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος του Ρέντσι και του Φόρτσα Ιτάλια –σε μια τέτοια εκδοχή ο σημερινός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι θα παρέμενε στη θέση του και θα εξασφάλιζε μια ομαλή συνέχεια.
Ο Ντομινίκ Μοϊσί, πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας, είναι σύμβουλος στο Ινστιτούτο Montaigne στο Παρίσι
