Το «θερμό» επεισόδιο Αρχιεπισκόπου – υπουργού Παιδείας την περασμένη Δευτέρα για το Πανελλήνιο Ιερό Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου, με την ανταλλαγή σκληρών εκφράσεων, αποτελεί κομμάτι μιας ιδιότυπης «ιερής» βεντέτας που έχει ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στον Δήμο Τήνου από τη μία πλευρά και την Ιερά Σύνοδο και τον μητροπολίτη Σύρου από την άλλη. Φαίνεται όμως ότι η υπόθεση αποκτά πλέον και έντονες πολιτικοθρησκευτικές διαστάσεις, καθώς η Ιεραρχία αξιολογεί τις αλλαγές που ψήφισε η Βουλή για το Ιδρυμα ως μία σοβαρή ένδειξη για μονομερείς ενέργειες από την κυβέρνηση με στόχο την Εκκλησία.
Η αντιπαράθεση γίνεται μεν για τη διοίκηση και τη διαχείριση του Ιερού Ιδρύματος της Παναγίας Τήνου –δηλαδή για τα ετήσια έσοδα από τα τάματα και τις προσφορές των πιστών στην Παναγία, τα οποία φτάνουν έως και τα 5 εκατομμύρια ευρώ –αλλά δεν είναι μόνο θρησκευτική. Είναι και τοπική και οικονομική αλλά και πολιτική, όπως αναφέρουν άνθρωποι που είναι σε θέση να γνωρίζουν όλες τις πλευρές της διαφωνίας.
Στην αρχή της περασμένης εβδομάδας η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε την τροπολογία με την οποία το Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου ουσιαστικά επιστρέφει στο κράτος, καθώς τα δύο προηγούμενα χρόνια η Ιερά Σύνοδος είχε πιο ενεργό ρόλο στη διαχείρισή του. Μάλιστα, μία από τις ενδιαφέρουσες πτυχές της υπόθεσης είναι ότι η τροπολογία για να υπάρξουν αλλαγές στο Ιδρυμα ήρθε στη Βουλή με τη σύμπραξη βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και ενός του Ποταμιού. Η έγκριση της τροπολογίας προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ιεράς Συνόδου, η οποία μέσω του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου είχε ζητήσει από τον υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου να την καταψηφίσει. Αυτό όμως δεν έγινε. Και τώρα –σύμφωνα με πληροφορίες –η Εκκλησία ετοιμάζεται να δώσει συνέχεια στη βεντέτα για το παγκάρι της Παναγίας. Πηγές της Ιεράς Συνόδου σημειώνουν ότι θα αναζητηθεί κάθε νομικό μέσο προκειμένου να προσβάλουν τις αλλαγές.
Εκκλησιαστικές πηγές δεν αποκλείουν η έγκριση της τροπολογίας από την κυβέρνηση να συνδέεται και με την προσπάθειά της να τονώσει το αριστερό της προφίλ. Η τροπολογία εγκρίθηκε –λένε –λίγες ημέρες μετά τα συλλαλητήρια στα οποία η Εκκλησία είχε ισχυρή παρουσία και ο μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος ρόλο πρωταγωνιστικό. Και μία από τις αλλαγές που πέρασαν με την τροπολογία για το Ιδρυμα αφορούσαν τον Δωρόθεο. Πλέον παύει να έχει δικαίωμα ψήφου για την εκλογή του αντιπροέδρου και του γενικού γραμματέα της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος.
Η σπίθα που άναψε τη φωτιά
Στο όνομα της… Παναγίας –ή ακριβέστερα των εσόδων και της διαχείρισης όσων αφήνουν οι πολίτες που συρρέουν κατά χιλιάδες για να προσκυνήσουν την Παναγία της Τήνου –την τελευταία τριετία καταγράφεται μία σύγκρουση άνευ προηγουμένου. Και μόνο ιερότητα δεν θυμίζει αφού έχει προπηλακισμούς, λαϊκές συνελεύσεις, ακόμη και προσφυγές στο ΣτΕ.
Η σπίθα που άναψε τη φωτιά της αντιπαράθεσης ήταν ο νόμος που ψηφίστηκε τον Οκτώβριο με τον οποίο η Εκκλησία αποκτούσε πιο ενεργό ρόλο στο Πανελλήνιο Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας, το οποίο χρονολογείται από το 1835. Η Ιερά Σύνοδος θεωρεί ότι το Ιδρυμα αφορά έναν ιερό ναό, είναι πνευματικό και θα πρέπει να έχει πιο ενεργό συμμετοχή σ’ αυτό. Ετσι, τον Οκτώβριο του 2014 –και τότε με τροπολογία που είχαν φέρει δύο βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ –δόθηκε το δικαίωμα στον πρόεδρο του Ιδρύματος, τον εκάστοτε μητροπολίτη Σύρου, να ψηφίζει και αυτός για τη συγκρότηση σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής του. Για την επιλογή δηλαδή του γενικού γραμματέα και του αντιπροέδρου. Επίσης είχε δοθεί η δυνατότητα να συμμετέχει στην τετραμελή Επιτροπή για την επιλογή του διδακτικού προσωπικού του Προπαρασκευαστικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου.
Από την άλλη, ο Δήμος Τήνου υποστήριζε τότε πως με τις αλλαγές καταργούνται το αυτοδιοίκητο και η αυτοτέλεια του Ιδρύματος και η Εκκλησία αποκτά τον έλεγχό του και ξεκίνησε προσπάθεια ανατροπής τους. Εγιναν κινητοποιήσεις και λαϊκές συνελεύσεις στις οποίες είχαν πρωτοστατήσει αρκετοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υποσχόμενοι στον δήμο να τον βοηθήσουν. Αποκορύφωμα ήταν τον Δεκέμβριο του 2014 ο προπηλακισμός του μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεου κατά την αποχώρησή του από τις αρχαιρεσίες για την εκλογή νέας Διοικούσας Επιτροπής. Μάλιστα, ο Δήμος Τήνου είχε προσφύγει και στο ΣτΕ με στόχο την αλλαγή του νομικού καθεστώτος του Ιδρύματος.
Και αν αναρωτιέται κανείς για ποιον λόγο ο Δήμος Τήνου με τόση θέρμη είχε πρωταγωνιστήσει στην αντιπαράθεση, ένα στοιχείο που το εξηγεί είναι πως στο σώμα των εκλεκτόρων της Διοικούσας Επιτροπής συμμετέχουν δημοτικοί του σύμβουλοι. Επιπλέον, 10% επί των ακαθάριστων εσόδων του Ιδρύματος (ΠΙΙΕΤ) αποτελούν πόρο του δήμου.
