Η βιομηχανία παρέμεινε για πολλά χρόνια στο περιθώριο της αναπτυξιακής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ελλάδας. Δεν είναι τυχαίο ότι το μερίδιο της βιομηχανίας στο ΑΕΠ άρχισε σταδιακά να φθίνει ήδη από τη δεκαετία του 1980, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σχεδόν σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 15 μελών η συνεισφορά της µεταποίησης στο ΑΕΠ περιορίστηκε από 21% στις αρχές του 1990 στο 14% το 2009 ενώ στην Ελλάδα, με βάση στοιχεία της Εurostat, περιορίστηκε από 12% το 1990 σε μόλις 8,5% το 2009. Η διεθνής οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 ενέτεινε την κατάσταση μετεγκατάστασης και αποβιομηχάνισης ακόμα και σε χώρες με ισχυρή μεταποιητική βιομηχανία. Στην Ελλάδα η επίδραση της κρίσης στα μεγέθη της μεταποίησης ήταν εξίσου καθοριστική.
Οι επιπτώσεις από τη συστηματική συρρίκνωση και τη διαχρονική απαξίωση της παραγωγικής βάσης σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο ανέδειξαν, με τον πιο επώδυνο τρόπο, την αξία της βιομηχανίας. Η διεθνής εμπειρία πλέον διδάσκει ότι η βιομηχανία αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του παραγωγικού τομέα και επιτελεί κεντρικό ρόλο στην οικονομία κάθε χώρας. Η παραγωγική δραστηριότητα είναι η θεμελιώδης οικονομική δραστηριότητα μέσω της οποίας δημιουργείται πλούτος και εξασφαλίζεται η κοινωνική ευημερία και πρόοδος. Καμία χώρα δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί ή να μείνει αναπτυγμένη χωρίς ισχυρή παραγωγική βάση.
Αναγνωρίζοντας ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ μια ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομία προϋποθέτει μια ισχυρή και βιώσιμη βιομηχανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε στόχο έως το 2020 η συνεισφορά στο ΑΕΠ από μεταποιητικές δραστηριότητες να ανέλθει σε 20%. Στην Ελλάδα, η παραγωγική ανασυγκρότηση αποτελεί μονόδρομο για τη διέξοδο από την κρίση και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι αναγκαία η συνεπής εφαρμογή μιας ρεαλιστικής, μεσο-μακροπρόθεσμης βιομηχανικής πολιτικής. Κεντρικό όραμα αυτής της πολιτικής είναι η ανάπτυξη μιας σύγχρονης ελληνικής βιομηχανίας με εξωστρεφή προσανατολισμό που θα παράγει προϊόντα υψηλής ποιότητας και υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Το στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της βιομηχανίας προτάσσει δράσεις για τη:
– Δημιουργία ενός φιλικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων
– Σύζευξη παραγωγής, έρευνας και καινοτομίας και σύνδεση μικρών / ΜμΕ και μεγάλων επιχειρήσεων σε παραγωγικά δίκτυα κατά μήκος αλυσίδων αξίας
– Χωροθέτηση της βιομηχανίας σε οργανωμένους υποδοχείς
– Μείωση του ενεργειακού κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων
– Εστίαση σε επιλεγμένα κλαδικά οικοσυστήματα αυξημένης προστιθέμενης αξίας ή δυναμικής για την ελληνική οικονομία
Για την αποτελεσματική υλοποίηση του σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, η κυβέρνηση εγκαθιδρύει ένα καινούργιο πλαίσιο, μια καινούργια κουλτούρα συνεργασίας με τους παραγωγικούς συνδέσμους και φορείς της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό έχουν θεσπιστεί για πρώτη φορά και λειτουργούν εργαλεία διαβούλευσης όπως είναι το Φόρουμ Βιομηχανίας, ένα συντονιστικό όργανο για θέματα βιοµηχανικής και επιχειρηµατικής πολιτικής με αποκλειστικά γνωµοδοτικό και συµβουλευτικό χαρακτήρα.
Τα πρώτα θετικά μηνύματα για την πορεία της βιομηχανίας είναι ήδη εμφανή. Το 2016, για πρώτη φορά μετά την έναρξη της κρίσης, ανακόπηκε η φθίνουσα πορεία της μεταποίησης σημειώνοντας αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας κατά 2,2% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Θετικές ενδείξεις ανάκαμψης της βιομηχανικής παραγωγής αποτυπώνονται και στον δείκτη βιομηχανικής παραγωγής για τα έτη 2016-2017. Σε μεσο- μακροπρόθεσμο ορίζοντα αναμένεται να διευρυνθούν περαιτέρω τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ελληνική οικονομία από τη συστηματική εφαρμογή της βιομηχανικής πολιτικής.
Ο Στράτος Ζαφείρης είναι γενικός γραμματέας Βιομηχανίας του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης
