Παραδοσιακά στην Ελλάδα δύο ήταν και είναι τα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι επίκεινται πολιτικές μεταβολές –μέσω εκλογών που προμηνύονται και κυβερνητική αλλαγή στη χώρα. Το πρώτο αφορά τη στάση ανώτατων στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης που ξαφνικά κατεβάζουν τα μολύβια και τηρούν στάση αναμονής –μια «λευκή απεργία» που μπλοκάρει και την κυβερνητική δραστηριότητα. Το δεύτερο αφορά τη συμπεριφορά ανώτατων ξένων αξιωματούχων και τη στάση διπλωματικών αντιπροσωπειών που σταδιακά περιορίζουν τις συνομιλίες τους με μέλη της κυβέρνησης και αρχίζουν να ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες τους στην αντιπολίτευση.
Ουσιαστικά πρόκειται γι’ αυτό που έζησε ο Αντώνης Σαμαράς το καλοκαίρι του 2014, όταν αναζητούσε επίμονα ένα «παράθυρο» εξόδου από το Μνημόνιο και η απάντηση που ελάμβανε ήταν τα ραντεβού κοινοτικών αξιωματούχων με τους απεσταλμένους του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα. Σε αυτό το σημείο φαίνεται ότι βρίσκεται και πάλι η χώρα, με τους ρόλους όμως να είναι διαφορετικοί. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι αυτός που αναζητά εναγωνίως το «παράθυρο» προκείμενου να προετοιμάσει το πολιτικό του αφήγημα και να επιβιώσει πολιτικά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι εκείνος που καλείται σε κρίσιμες συναντήσεις από κορυφαίους διεθνείς παράγοντες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το καλοκαίρι, η ατζέντα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης γέμισε ραντεβού με ξένους αξιωματούχους που είτε θέλουν να ακούσουν τις απόψεις του, είτε να βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις του και να πληροφορηθούν από πρώτο χέρι τις προτεραιότητες που θέτει για τη χώρα, προκειμένου να προετοιμαστούν ενόψει της διαφαινόμενης –κατ’ αυτούς –πολιτικής αλλαγής στην Ελλάδα.
Τα ταξίδια στις ΗΠΑ… και στη Γερμανία
Στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας ο πρόεδρος της ΝΔ μεταβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», στην Ουάσιγκτον θα έχει σειρά συναντήσεων με εκπροσώπους της Γερουσίας και του Κογκρέσου, με εκπρόσωπους επενδυτικών funds και θα μιλήσει στο διεθνούς φήμης κέντρο στρατηγικών αναλύσεων και ερευνών Center for Strategic and International Studies. Στη Νέα Υόρκη θα συναντηθεί με εκπροσώπους της ομογένειας και με επιφανείς ελληνοαμερικανούς επιχειρηματίες. Στο επίκεντρο των συνομιλιών θα βρεθούν η πορεία της ελληνικής οικονομίας, οι επενδύσεις στη χώρα, αλλά και τα γεωστρατηγικά ζητήματα που απασχολούν την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου γενικότερα.
Την ίδια ώρα, το επιτελείο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης προετοιμάζει την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει μέσα στην άνοιξη ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Βερολίνο. Τα ραντεβού κλείνονται αυτές τις μέρες και θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρξει συνάντηση με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ και, πιθανότατα, με το νέο υπουργό Οικονομικών Ολαφ Σολτς. Των συναντήσεων αυτών έχουν προηγηθεί τα ραντεβού που είχε στο Μόναχο, στο περιθώριο της Συνόδου για τη Διεθνή Ασφάλεια –που ονομάζεται Νταβός της Γεωστρατηγικής. Εκεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης είδε την επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, τον τούρκο Πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ, τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, τον νεοεκλεγέντα καγκελάριο της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς και τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
Οι συναντήσεις µε τον Πάιατ
Επίσης, δεν θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι μέσα σε έναν μήνα ο πρόεδρος της ΝΔ έχει συναντηθεί δύο φορές με τον αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ -σε εφ’ όλης της ύλης συζητήσεις και τις δύο φορές. Το γεγονός αυτό προκαλεί εκνευρισμό στα στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου, κάτι που φάνηκε και με την απόπειρα διάψευσης των αναφορών του αμερικανού διπλωμάτη σχετικά με τις έρευνες του FBI για τη Novartis. Υπενθυμίζεται ότι ο πρεσβευτής διέψευσε ρητά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι η αμερικανική υπηρεσία ερευνούσε έλληνες πολιτικούς για εμπλοκή στην υπόθεση και προέβη σε σχετική τοποθέτηση, η οποία αποτυπώθηκε –έπειτα από συμφωνία –στην επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε η ΝΔ για τη συνάντηση.
Είναι σαφές ότι οι ξένοι ανώτατοι αξιωματούχοι, είτε αυτοί επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην ελληνική οικονομία είτε στα γεωστρατηγικά ζητήματα, ζητούν να συναντήσουν τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης στοχεύοντας στην ενίσχυση των επαφών με τον πολιτικό αρχηγό που προετοιμάζεται να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός. Με δεδομένο ότι η αντίστροφη μέτρηση για τις εθνικές εκλογές έχει ξεκινήσει (ακόμη κι αν γίνουν το 2019), πρόκειται για μια κλασική επιλογή που κάνουν, ακριβώς για να μην αιφνιδιαστούν από τις θέσεις ή τις απόψεις της επόμενης πολιτικής κατάστασης σε μια χώρα με αρκετά προβλήματα, αλλά και με κρίσιμο ρόλο για την ισορροπία στην ευαίσθητη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.
Τα καρφιά του Σεντένο
Το κλίμα που αυτή την ώρα επικρατεί στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, το επιβεβαίωσε άλλωστε με τον πλέον «καθαρό» τρόπο ο νέος επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο. Ο πορτογάλος Σοσιαλιστής με την έναρξη σχεδόν της θητείας του επέλεξε να απευθυνθεί στην επόμενη κυβέρνηση της Ελλάδας για το θέμα της εξόδου από την μνημονιακή εποχή. Εκανε λόγο για «ένα μεταβατικό στάδιο, ανάμεσα σε πολιτικούς και εκλογικούς κύκλους στην Ελλάδα» και πρόσθεσε: «Είναι πολύ σημαντικό η επόμενη κυβέρνηση να διατηρήσει αυτή την αίσθηση της ιδιοκτησίας για όλη αυτή τη διαδικασία». Ουσιαστικά πρόκειται για μια πάγια θέση των Ευρωπαίων, την οποία ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, με την πολιτική εμπειρία που διαθέτει, προτιμούσε να τη διατυπώνει όχι δημόσια αλλά σε όλες τις κατ’ ιδίαν συζητήσεις που είχε το καλοκαίρι του ’14, με έλληνες αξιωματούχους (είτε της κυβέρνησης είτε της αντιπολίτευσης εκείνης της περιόδου). Τότε, οι Ευρωπαίοι προέβλεπαν ότι η κυβέρνηση Σαμαρά –και λόγω των δεδομένων διαφωνιών που καταγράφονταν ενόψει της επικείμενης εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας –δεν είχε πολύ χρόνο ζωής μπροστά της και προσπάθησαν με πολλούς τρόπους να ανιχνεύσουν τις προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Απέφυγαν να κάνουν «παράτολμες» κινήσεις ή να λάβουν αποφάσεις (ιδίως για το χρέος) και επέλεξαν να τηρήσουν στάση αναμονής μέχρι να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο.
Οι δηµοσκοπήσεις και η ξαφνική πίεση
Είναι εξίσου προφανές ότι και σήμερα παρατηρούν το πολιτικό κλίμα, αναλύουν τις δημοσκοπήσεις και πιθανολογούν βασίμως ότι η κυβέρνηση Τσίπρα εξαντλεί τον πολιτικό της χρόνο. Γι’ αυτό άλλωστε και ξαφνικά εμφανίζονται αδιάλλακτοι στο θέμα της απόλυτης τήρησης των συμπεφωνημένων από την Αθήνα, προκειμένου να εκταμιεύσουν το μέρος της δόσης που υπολείπεται. Πρόσφατα απέρριψαν το αίτημα της ελληνικής πλευράς για καταβολή των 5,7 δισ. ευρώ, με το επιχείρημα της καθυστέρησης που παρατηρείται τόσο στο θέμα των πλειστηριασμών όσο και στη διαχείριση των κόκκινων δανείων. Η αυστηρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η κυβέρνηση αποτυπώθηκε και στις παρατηρήσεις που έκανε στο τελευταίο Εurogroup ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, γεγονός που προκάλεσε τον εκνευρισμό του παριστάμενου υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου. Στο ίδιο κλίμα εντάσσεται και η επιστροφή των αρνητικών δημοσιευμάτων –κυρίως του γερμανικού Τύπου –για την κυβέρνηση, κάτι που συνέβη με αφορμή και την υπόθεση της παραίτησης των δύο υπουργών για το επίδομα ενοικίου, αλλά και την τοποθέτηση του Φώτη Κουβέλη στο κυβερνητικό σχήμα. Η θεωρία που διατυπώθηκε από πολλούς όλο το τελευταίο διάστημα, ότι οι Ευρωπαίοι ήθελαν μια κυβέρνηση προερχόμενη από την Αριστερά που θα υλοποιούσε πλήρως τα προαπαιτούμενα χωρίς κοινωνικές εντάσεις και μια μετριοπαθή αξιωματική αντιπολίτευση που δεν θα σήκωνε τους τόνους της αντιπαράθεσης, ακόμη κι αν ισχύει φαίνεται πλέον ότι έχει εξαντλήσει τα περιθώριά της. Με δεδομένο ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει υπογράψει ό,τι ζητήθηκε από την πλευρά των δανειστών, υπερκαλύπτοντας ακόμη και τον 4ετή κύκλο της δικής του διακυβέρνησης (σε Φορολογικό και Συνταξιοδοτικό), οι Ευρωπαίοι ζητούν πλέον εφαρμογή μεταρρυθμίσεων χωρίς καθυστερήσεις. Γνωρίζουν ότι τέτοιου είδους αλλαγές που αφορούν και τη διαμόρφωση επενδυτικού κλίματος στην Ελλάδα, είναι αδύναμη να εφαρμόσει –πιθανώς να μη θέλει –μια κυβέρνηση στα τελευταία στάδια του εκλογικού κύκλου, και γι’ αυτό στρέφουν το βλέμμα τους και στην πιθανή διάδοχη κατάσταση στη χώρα, απευθύνοντας εκ των προτέρων και τις σχετικές συστάσεις.
Πιστός στη γραµµή των µεταρρυθµίσεων
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης βλέπει τη στροφή των Ευρωπαίων και των Αμερικανών και δηλώνει αποφασισμένος να ακολουθήσει πιστά τη γραμμή που επέλεξε από την πρώτη στιγμή. Να συζητήσει εκτενώς τη δυνατότητα της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, απαιτώντας παράλληλα τη μείωση της φορολογίας. Αυτό το διαφορετικό μείγμα παρουσιάζει σε όλες τις επαφές που έχει για την πορεία της οικονομίας, τονίζοντας ότι για την υπερφορολόγηση υπεύθυνη είναι μεν η κυβέρνηση Τσίπρα – Καμμένου, αλλά και η τρόικα που επέτρεψε ουσιαστικά την υλοποίηση μιας πολιτικής που «σκοτώνει» τη μεσαία τάξη και αποτελεί εμπόδιο στις επενδύσεις, ξένες και μη. Αλλωστε, αυτές είναι και οι θέσεις που διατυπώνει στα, εντός και εκτός Ελλάδας, forum όπου συμμετέχει, διότι –όπως τονίζουν στενοί συνεργάτες του –δεν επιδιώκει να αιφνιδιάσει κανέναν. Στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ, πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιμετωπίζουν με καχυποψία κυρίως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς θεωρούν ότι μετά το «παιχνίδι» του Αλέξη Τσίπρα με το δημοψήφισμα και την απόρριψη του σχεδίου Γιούνκερ, τον Ιούνιο του 2015, θα έπρεπε και οι Βρυξέλλες να ήταν πιο επιφυλακτικές με την παρούσα κυβέρνηση και ειδικότερα για το εάν και κατά πόσο όσα δηλώνουν οι υπουργοί της τα εννοούν. Οι σχέσεις του Κυριακού Μητσοτάκη με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ παραμένουν καλές, καθώς υπάρχει πάντα ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας, ακόμη και σε δύσκολες περιόδους. Ο πρόεδρος της ΝΔ θεωρεί ότι ο Γιούνκερ έχει βοηθήσει την Ελλάδα το κρίσιμο καλοκαίρι του 2015 και πως γενικά η παρουσία του στη θέση του επικεφαλής της Επιτροπής έχει θετικό πρόσημο.