Νέες ισορροπίες και δεδομένα δημιούργησε ώς έναν βαθμό ο μίνι ανασχηματισμός που αποφάσισε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη σκιά της υπόθεσης των επιδομάτων ενοικίων και της παραίτησης του Δημήτρη Παπαδημητρίου και της Ράνιας Αντωνοπούλου από τα υπουργικά τους πόστα. Με φόντο την τελική ευθεία για τη λήξη του τρίτου προγράμματος και τις συζητήσεις για τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη μέρα, αλλά και τον αντίκτυπο που υπάρχει σε κοινωνικό πεδίο από την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική, αναδιατάσσονται οι εσωκομματικές φυλές του κυβερνώντος κόμματος.

Με δεδομένο ότι παραδοσιακά, κυρίως στα κόμματα του αριστερού χώρου, οι τάσεις είναι κυρίαρχες και διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη λήψη διαφόρων αποφάσεων, από τον ανασχηματισμό εξάγονται αρκετά χρήσιμα συμπεράσματα για την εσωκομματική διάταξη. Βέβαια, είναι διαρκής η συζήτηση για τη χρησιμότητα ή όχι της ύπαρξης των τάσεων και πολλά κορυφαία στελέχη εκφράζουν επιφυλάξεις και ενστάσεις για τον τρόπο που κινούνται, τίθεται ο προβληματισμός κατά πόσο δημιουργούν ζήτημα στην εικόνα του κόμματος –τώρα της κυβέρνησης –και θολώνουν την κεντρική γραμμή.

Πάντως, όπως αποτυπώνεται από τις τελευταίες συνεδριάσεις της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, έχει αρχίσει η ιδεολογική αναμέτρηση για την επόμενη μέρα του τρίτου προγράμματος που λήγει τον Αύγουστο, με βασικό θέμα συζήτησης τη φυσιογνωμία του κόμματος και το ποια είναι αριστερή πολιτική, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία φαίνεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει αποφασίσει να προσεγγίσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς.

Η επόμενη μάχη λέγεται ότι θα είναι σχετικά με την ιδεολογική πορεία του κόμματος και τις συμμαχίες σε κοινωνικό πεδίο, ενώ ουδείς ξεχνά ότι ο Τσίπρας και όλη η ηγετική ομάδα δηλώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αριστερό κόμμα, αλλά ο Πρωθυπουργός συμμετέχει ως παρατηρητής στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο επιθυμεί την ένταξη του κυβερνώντος κόμματος στις τάξεις του.

Ο ενισχυμένος

Η ενίσχυση του Γιάννη Δραγασάκη, που παράλληλα με την αντιπροεδρία ανέλαβε και το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, έχει την ιδιαίτερη σημασία της. Και αυτό διότι στο ενδοκυβερνητικό στρατόπεδο ο αντιπρόεδρος, χωρίς να λειτουργεί ως ομαδάρχης, καθώς παλαιότερα έχει ταχθεί κατά των τάσεων και υπερασπίζεται την ομοιογένεια του κόμματος, έχει άριστη σχέση με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη. Παράλληλα, στον κύκλο της πολιτικής του επιρροής είναι κυβερνητικοί παράγοντες, όπως ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος, ο γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης κ.ά.

Το κρίσιμο στοιχείο μετά τον ανασχηματισμό είναι πώς θα εξελιχθεί η συνεργασία του Γιάννη Δραγασάκη με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, με τον οποίο υπάρχουν αποκλίνουσες απόψεις και θέσεις σε μια σειρά ζητημάτων. Ο υπουργός Οικονομικών είναι ο θεωρητικός και πολιτικός εκφραστής της πολυσυζητημένης ομάδας των 53+, η οποία σε πολλά ζητήματα έχει βασικό λόγο και η παρουσία της επηρεάζει την τελική λήψη αποφάσεων.

Είναι ενδεικτικό ότι και στον προηγούμενο ανασχηματισμό αλλά και στα μέσα της εβδομάδας η άποψη Τσακαλώτου επέδρασε σημαντικά για να αποτραπεί η ανάληψη –όπως λέγεται –του υπουργείου Οικονομίας από τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής Νίκο Παππά, πρόσωπο της νεότερης γενιάς και συνοδοιπόρο επί πολλά χρόνια του Πρωθυπουργού.

Οι 53+ της κριτικής

Η ομάδα των 53+, στην οποία ανήκει και η νέα υφυπουργός Παιδείας Μερόπη Τζούφη, έχει δυνατή εκπροσώπηση στην Πολιτική Γραμματεία, στην κυβέρνηση, όπου εκτός από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο είναι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης (αρμόδιος και για το ΕΣΠΑ) Αλέξης Χαρίτσης, το όνομα του οποίου έπαιζε έντονα για να αναβαθμιστεί σε υπουργό στη θέση του Δημήτρη Παπαδημητρίου, αλλά και στην ΚΟ με συνοδοιπόρους, μεταξύ άλλων, τους πρώην υπουργούς Θόδωρο Δρίτσα (πρόεδρος της Προανακριτικής για το σκάνδαλο Novartis) και Τασία Χριστοδουλοπούλου, τους Χρήστο Καραγιαννίδη, Αννέτα Καββαδία, Χριστόφορο Παπαδόπουλο, Χρήστο Μαντά (κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ), Ελένη Σταματάκη, Γιώργο Κυρίτση, Μάκη Μπαλαούρα. Η ομάδα των 53+ που ξεκίνησε ως αριστερή υποομάδα της φιλοπροεδρικής τάσης, πολλές φορές άσκησε κριτική σε πολιτικές της κυβέρνησης μέσω και της ιστοσελίδας της (commonality.gr), ενώ αρκετές στιγμές επέκρινε τον Γιάννη Μουζάλα, μέχρι τα μέσα της εβδομάδας υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, για τις κινήσεις του στο μεταναστευτικό ζήτημα. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι εδώ και πάρα πολύ καιρό είναι αποστασιοποιημένοι από την ομάδα ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Ράνια Σβίγκου, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Χρήστος Μαντάς, ενώ φέρεται να κρατά αποστάσεις και ο Αλέξης Χαρίτσης.

Τη δική της σημειολογία έχει και η πολιτική ζύμωση που έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες μεταξύ τμήματος της ομάδας των 53+ και του Νίκου Φίλη, με τον οποίο σε πολλά θέματα συγκλίνουν. Ο πρώην υπουργός Παιδείας είναι σε ανοικτή γραμμή με τον υπουργό Εσωτερικών Πάνο Σκουρλέτη, ένα πρόσωπο με μακρά διαδρομή και προερχόμενο από το ΚΚΕ εσωτερικού, όπως ο Νίκος Βούτσης, ο Αλέκος Φλαμπουράρης κ.ά.

Η Ενωτική Κίνηση

Ισχυρός πόλος στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι η Ενωτική Κίνηση, στην οποία ανήκει ο Νίκος Παππάς που έχει σε αρκετά ζητήματα διαφορετική προσέγγιση από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ ενδυναμώθηκε, καθώς είναι από τις ισχυρές εσωκομματικές τάσεις που ανοίγουν «ομπρέλα προστασίας» και πολιτικής θωράκισης με ιδεολογικό πρόσημο στον Αλέξη Τσίπρα.

Σε αυτή την ομάδα που είναι ιδεολογικά συγγενής, ώς έναν βαθμό, με τον σοσιαλδημοκρατικό χώρο, όπως αυτός εκφραζόταν πριν από τον περίφημο «τρίτο δρόμο» των Τόνι Μπλερ και Γκέρχαρντ Σρέντερ, όπου καταγράφηκε η δεξιά στροφή της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ανήκει ο υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, ένα πρόσωπο με ιδιαίτερα ανεβασμένη την πολιτική του μετοχή τους τελευταίους μήνες, λόγω και της θέσης του, αλλά κυρίως της θεωρητικής –νομικής –και πολιτικής του κατάρτισης.

Ενισχύθηκε με την αναβάθμιση του Νάσου Ηλιόπουλου που από γενικός γραμματέας του σώματος επιθεώρησης εργασίας τοποθετήθηκε στη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εργασίας. Ο Ηλιόπουλος διετέλεσε, όπως και ο Τζανακόπουλος, πρόεδρος της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Μέλη της ομάδας είναι επίσης ο Γιάννης Μπουρνούς, ο Πέτρος Καραγεώργος και ο Νίκος Σκορίνης, ο Στέλιος Παππάς (πατέρας του υπουργού) και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Κώστας Πουλάκης. Στενές σχέσεις με την προεδρική ομάδα έχει και η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης Ολγα Γεροβασίλη, αλλά και ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, δύο πρόσωπα από αυτά που θεωρούνται «μπανικοί» (ομάδα που έχει κεντρικό ρόλο στην κυβέρνηση και στην οποία ανήκει και ο Αλέκος Φλαμπουράρης), δηλαδή είχαν πολιτική σχέση με τον Γιάννη Μπανιά, άλλοτε επικεφαλής της ΑΚΟΑ.

Η Πλατφόρμα 2010

Στον αντίποδα βρίσκεται η λεγόμενη Πλατφόρμα 2010, η οποία διαθέτει ερείσματα και στο κόμμα και στην ΚΟ, ενώ εκπροσωπείται και στην κυβέρνηση. Μεταξύ των στελεχών που ανήκουν στη συγκεκριμένη ομάδα είναι ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτης Ρήγας, ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μπαλάφας και ο διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης, ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδημούλης, η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, η βουλευτής Αχαΐας και πρώην αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου κ.ά.

Το Πράττω του Κοτζιά

Τη δική της διακριτική παρουσία έχει η λεγόμενη πατριωτική Αριστερά, της οποίας βασικό πρόσωπο είναι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς που συνδέεται πολιτικά από την κίνηση Πράττω με τον αναπληρωτή υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα. Στην πορεία θα φανεί και ο ρόλος που θα διαδραματίσουν και οι πασοκογενείς, ειδικά στη διαδικασία προσέγγισης τμήματος της κοινωνικής βάσης του πάλαι ποτέ πανίσχυρου ΠΑΣΟΚ, δηλαδή ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης, ο υπουργός Ναυτιλίας Παναγιώτης Κουρουμπλής, αλλά και ο Αντώνης Κοτσακάς, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας και αρμόδιος για τον πολιτικό σχεδιασμό του ΣΥΡΙΖΑ.