Είναι γεγονός ότι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων γίνονται σε όλες τις χώρες και τα θύματα των παραβιάσεων αντί να μειώνονται με την πρόοδο της κοινωνίας, γίνεται το αντίθετο. Αυξάνονται! Αυτό δημιουργεί ανάγκες θεσμικής προστασίας. Η πρώτη γραμμή υπεράσπισης είναι η εθνική Δικαιοσύνη, με δεύτερη την περιφερειακή, όπως αυτή του Δικαστηρίου του Στρασβούργου. Υπάρχει όμως και μια τρίτη γραμμή οπισθοφυλακής. Είναι τα όργανα του ΟΗΕ. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εφαρμόζει το Διεθνές Σύμφωνο Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων βρίσκεται στην κορυφή. Δεν έχει ασφυκτική προθεσμία για να ασκηθεί προσφυγή, αλλά πέντε χρόνια και μπορεί να προσφύγει κανείς και μετά την απόρριψη της προσφυγής του από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Είναι ένα είδος οιονεί εφετείου για τα ατομικά δικαιώματα. Η Επιτροπή για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών είναι η πολυπληθέστερη επιτροπή (23 μέλη) και έχει εκδώσει πολύ ενδιαφέρουσες αποφάσεις που προασπίζουν τα δικαιώματα των γυναικών. Οι επιτροπές κατά των βασανιστηρίων και της σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης και αυτή για την εξάλειψη της φυλετικής διάκρισης έχουν επιτελέσει σημαντικό έργο επίσης. Σημαντικό και άμεσο ρόλο παίζουν και οι ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ. Ισως και σε τρεις μέρες να επιλύσουν κάποιο θέμα. Υπάρχουν εισηγητές για την ανεξαρτησία των δικαστών και δικηγόρων, για τα βασανιστήρια, για την ελευθερία έκφρασης, για την προστασία των παιδιών, των γυναικών κ.λπ. που επιλαμβάνονται αμέσως και χωρίς τυπικές προθεσμίες και τυπολατρίες.
Το πρόβλημα στα όργανα του ΟΗΕ είναι η έλλειψη πόρων, η έλλειψη οργάνωσης σε σχέση με το Δικαστήριο του Στρασβούργου και η μη δεσμευτικότητα των αποφάσεών τους. Σε αντιστάθμισμα αποτελούν την έσχατη λύση, όταν απολεσθεί η προθεσμία για προσφυγή στο ΕΔΔΑ ή όταν απορριφθεί η ατομική προσφυγή στο Στρασβούργο είτε ως απαράδεκτη είτε επί της ουσίας.
Σε κάθε περίπτωση η ύπαρξη οργάνων, μονομελούς ή πολυπρόσωπης σύνθεσης, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, επαυξάνει την ελπίδα των πολιτών και δημιουργεί προσδοκίες για πληρέστερη και αποτελεσματικότερη προστασία των ατομικών δικαιωμάτων αλλά και για τιμωρία των θυτών.
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται για τα όργανα αυτά είναι το πώς μετουσιώνεται σε πράξη η απόφασή τους. Κάθε καταδικαστική απόφαση κατά του κράτους συνιστά αναγνώριση αδικοπρακτικής συμπεριφοράς των οργάνων του. Μετά την αναγνώριση αυτή μπορεί ο έλληνας πολίτης να στραφεί κατά του Δημοσίου με το άρθρο 105 του εισαγωγικού νόμου του ΑΚ και να ζητήσει αποζημίωση. Κι αυτό είναι μια πρόσθετη ελπίδα δικαίωσης του θύματος που καθιστά θελκτική και αυτή την πλευρά προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.
Ο Βασίλης Χειρδάρης είναι δικηγόρος
Τελευταία Νέα