Η Aegean Marine Petroleum, η οποία ιδρύθηκε από τον Δημήτρη Μελισσανίδη και οι μετοχές της οποίας διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, έχει αποτελέσει κατά το τελευταίο διάστημα αντικείμενο έντονης κριτικής από αναλυτές και μετόχους της εταιρίας ως απόρροια της αμφιλεγόμενης πολιτικής και στρατηγικής της και των αμφισβητούμενων αποφάσεων και ενεργειών της. Παράλληλα με την κριτική που ασκείται, η τιμή της μετοχής της εταιρίας έχει σημειώσει ισχυρή πτώση από την αρχή του χρόνου, έχοντας απολέσει σχεδόν το 50% της αξίας της, ενώ από τις αρχές του 2017 η πτώση της μετοχής προσεγγίζει το 80%.
Η μεγάλη μείωση της τιμής της μετοχής αποδίδεται στις συνεχιζόμενες ανησυχίες για την εταιρική διακυβέρνηση και την ικανότητα διοίκησης λόγω των εκτεταμένων συναλλαγών με τον Δ. Μελισσανίδη και άλλα συνδεδεμένα μέρη, όπως και των ιδιαίτερα επιζήμιων επενδύσεων της.
Το Δεκέμβριο του 2017, οι μέτοχοι της εταιρίας που αντιπροσωπεύουν συνολικά πάνω από το 12% των μετοχών της Aegean Marine Petroleum – με επικεφαλή τον Tyler Baron, διαχειριστή χαρτοφυλακίου της Sentinel Rock Capital – ανακοίνωσαν τη δημιουργία της «Επιτροπής Υπευθυνότητας για την Aegean» (‘The Committee for Aegean Accountability’), δημοσιεύοντας ταυτόχρονα επιστολή στην οποία καταδικάζουν την πολιτική και τις ενέργειες τις εταιρείας. Μεταξύ άλλων, η επιτροπή κατηγορεί το διοικητικό συμβούλιο της Aegean για ελλιπή και προβληματική εταιρική διακυβέρνηση καθώς και για προβληματική οικονομική και λειτουργική διαχείριση, ενώ επίσης επισημαίνει τις προβληματικές διενέξεις του διοικητικού συμβουλίου που συνολικά έχουν οδηγήσει στην εξαέρωση της αξίας των μετοχών.
Η επιστολή είναι ιδιαίτερα καυστική, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως το Διοικητικό Συμβούλιο της Aegean ενδιαφέρεται περισσότερο για την εδραίωση και ισχυροποίησή της δική του θέσης, παρά με το να συνεργαστεί με τους μετόχους της καλή την πίστη προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι αλλαγές εκείνες που απαιτούνται για τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης και των αποδόσεων της εταιρείας. Οι μέτοχοι μάλιστα δηλώνουν έκπληκτοι και απογοητευμένοι από τη δήλωσή της πρόθεσης του διοικητικού συμβουλίου να μειώσει τον αριθμό των μελών σε τέσσερα μέλη από επτά, γεγονός που θα αποδυναμώσει τους μετόχους και θα περιορίσει τη δυνατότητα τους να αναζητούν εκπροσώπηση στο Διοικητικό Συμβούλιο. Προς τούτο μάλιστα, η επιτροπή διατυπώνει την πρόθεση της να προτείνει μια ομάδα τεσσάρων υποψηφίων για το διοικητικό συμβούλιο για την εκλογή τους στην ετήσια συνεδρίαση των μετόχων της εταιρίας το 2018.
Εταιρική διακυβέρνηση
Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για την αναποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση της Aegean. Χαρακτηριστικά, στα τέλη του 2017 οι μέτοχοι της εταιρίας εκπροσωπούνταν μόνο από τα τέσσερα μέλη του διοικητικού συμβουλίου σε σύνολο εφτά, παρόλο που η τότε τρέχουσα μετοχική σύνθεση περιελάβανε μόνο Αμερικανούς μετόχους. Επιπρόσθετα, τα τρία από αυτά τα μέλη διορίστηκαν από τον ιδρυτή της εταιρίας, Δημήτρη Μελισσανίδη, τη στιγμή της δημόσιας εγγραφής της εταιρίας στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Επίσης, ο κ. Φωκάς, ένα από αυτά τα αρχικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου καθώς και ο Γενικός Σύμβουλος της Εταιρείας, εξακολουθεί να διατηρεί στενούς δεσμούς με τον ιδρυτή της Aegean, ενεργώντας πρόσφατα ως αναπληρωτής πρόεδρος του ελληνικού μονοπωλίου τυχερών παιχνιδιών (ΟΠΑΠ), στην οποία είναι μέτοχος ο Δ. Μελισσανίδης.Σε νέα επιστολή που δημοσιεύθηκε την 19 Φεβρουαρίου 2018, ο πρόεδρος της επιτροπής Υπευθυνότητας για την Aegean δήλωσε ανάμεσα σε άλλα: «Το προβληματικό παρελθόν του Δ.Σ. της εταιρείας που αφορά συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη που ευνοούν τον Δ. Μελισσανίδη εις βάρος των μετόχων μας ανησυχεί ιδιαίτερα ότι το Δ.Σ. θα εγκρίνει κάποια συναλλαγή, η οποία θα είναι σχεδιασμένη να μειώσει την επιρροή των μετόχων στην Aegean.»
Η πώληση μετοχών από τον Μελισσανίδη
Υπό το πρίσμα των παραπάνω, η πώληση τον μετοχών από τον Δημήτρη Μελισσανίδη την 19 Σεπτεμβρίου 2016 παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα, η Aegean Marine προχώρησε στην αγορά 11,3 εκ. μετοχών που κατείχε ο Δημήτρης Μελισσανίδης για 99,6 εκατομμύρια δολάρια στην τιμή 8,81 δολάρια ανά μετοχή. Η συναλλαγή αυτή είναι αξιοσημείωτη για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η πορεία της τιμής της μετοχής της Aegean, η οποία ενώ τον Ιούλιο του 2016 είχε κατέλθει στα 5,23 δολάρια σε διάστημα λιγότερο των δύο μηνών εκτοξεύθηκε σε τιμή υψηλότερη των 10 δολαρίων πετυχαίνοντας αύξηση της τάξεως περίπου των 5 δολαρίων ή 100%, δίνοντας τη δυνατότητα στον Δ. Μελισσανίδη να πουλήσει τις μετοχές του σε υψηλή τιμή και να αποκομίσει ένα ιδιαίτερα υψηλό τίμημα. Επίσης σημαντικό είναι ότι η μετοχή οχτώ μήνες αργότερα είχε μειωθεί στα 5,10 δολάρια. Το δεύτερο αξιοσημείωτο σημείο είναι πως η χρήση μετρητών από την Aegean Marine για αυτή τη συναλλαγή οδήγησε την εταιρία στο να να παραβιάσει το πιστοποιητικό βάσης δανεισμού της μόνο λίγους μήνες μετά την επαναγορά των μετοχών. Η επακόλουθη κρίση ρευστότητας θεραπεύτηκε με την έκδοση μιας μετατρέψιμης ομολογίας που είχε σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω απομοίωση κερδών και οδήγησε σε περαιτέρω πτώση της τιμής της μετοχής.
Η εξαγορά της Hellenic Environmental Centers (HEC)
Το πιο πρόσφατο χτύπημα για τους μετόχους της Aegean Marine ήρθε με την επιστροφή του Δ. Μελισσανίδη στην Aegean Marine με την πώληση της Hellenic Environmental Centers (HEC) συμφερόντων του Δημήτρη Μελισσανίδη στην εταιρεία. Η συναλλαγή αυτή φαίνεται να είναι και αυτή την οποία ανησυχούσε την Επιτροπής Υπευθυνότητας για την Aegean. Η εξαγορά όπως ήταν αναμενόμενο αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερη δυσπιστία από τους μετόχους, κάτι που αποτυπώθηκε στην τιμή της μετοχής δεδομένου ότι κατακρημνίστηκε κατά 38% αμέσως μετά τη σχετική ανακοίνωση.
Ο Tyler Baron, επικεφαλής της Επιτροπής Υπευθυνότητας για την Aegean, σημείωσε χαρακτηριστικά ότι η εταιρία προκειμένου να υλοποιήσει την εξαγορά εξέδωσε το μεγαλύτερο ποσό μετοχών για οποιαδήποτε συναλλαγή έχει κάνει στην ιστορία της εταιρίας στη χαμηλότερη τιμή ανά μετοχή δίνοντας και τυπικά τον έλεγχο της εταιρείας στον Δ. Μελισσανίδη. Η Aegean επίσης θα μεταβιβάσει 200 εκατομμύρια δολάρια από τους οφειλόμενους λογαριασμούς της προς τον Μελισσανίδη, ενώ η Aegean θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα χρήματα αυτά για να αποσυρθεί ένα εκκρεμές μετατρέψιμο ομόλογο. Οικονομικοί αναλυτές επίσης διατύπωσαν σοβαρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα της εξαγοράς της εταιρείας HEC και το υψηλό τίμημα που δόθηκε.
Σε ανάλυση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Stifel ο αναλυτής Benjamin Nolan, ο οποίος καλύπτει τη μετοχή της Aegean στο αμερικανικό χρηματιστήριο, αναφέρει χαρακτηριστικά πως ενώ η εκτίμηση ήταν «ότι η Aegean θα έκανε βήματα για τη βελτίωση της κεφαλαιακής της διάρθρωσης, της εταιρικής διακυβέρνησης και των κεφαλαιακών της αποδόσεων, αυτό σαφέστατα δεν συμβαίνει και δεν μπορούμε πλέον να προτείνουμε την αγορά των μετοχών της εταιρείας». Εντύπωση προκαλούν μεταξύ άλλων και οι αναφορές που περιλαμβάνονται στην ανάλυση της Stifel ότι διακρίνονται «τόσο πολλές παραβιάσεις στην εμπιστοσύνη των μετόχων με την απόφαση της Aegean να αγοράσει την Hellenic Environmental Centers, που είναι δύσκολο ακόμη και να καταλάβουμε πώς οποιαδήποτε άλλη συναλλαγή θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι χειρότερη». «Η συγκεκριμένη εξαγορά», σύμφωνα με τη Stifel, «πετυχαίνει όλα τα δυνατά αρνητικά».
Επιγραμματικά, τονίζεται ότι α) η Aegean εκδίδει μετοχές στη χειρότερη δυνατή χρονική στιγμή, β) εκδίδει τις μετοχές σε εκείνο το άτομο (Δ. Μελισσανίδης) στον κόσμο με το οποίο θα έπρεπε η εταιρεία να αποφύγει οποιαδήποτε συναλλαγή με κάθε τρόπο, και γ) πληρώνει τουλάχιστον 300% περισσότερο από ότι θα αποτελούσε ένα δίκαιο τίμημα για αυτή την εξαγορά.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ναυτιλιακής εφημερίδας Tradewinds, οι μέτοχοι προτίθενται να απευθυνθούν στα δικαστήρια και την επιτροπή της Αμερικάνικης κεφαλαιαγοράς προκειμένου να διερευνηθεί αυτή η «χωρίς προηγούμενο προβληματική συναλλαγή» σύμφωνα μα τα λεγόμενα του αναλυτή της επενδυτικής τράπεζας Stifel.
