«Μια σύγχρονη πόλη δεν έχει σχέση μόνο με την τεχνολογία. Το IQ μιας πόλης μετριέται από το αν ασχολείται με την παιδεία, το περιβάλλον, την ευημερία των πολιτών –που έχει να κάνει και με τον αντικαπνιστικό νόμο. Θεωρώ πολύ πιο σημαντική την πρωτοβουλία μας για το κάπνισμα από το πιο σύγχρονο app ή έναν εξελιγμένο αισθητήρα…». Με τα λόγια αυτά εξηγεί στα «ΝΕΑ» τη φιλοσοφία του ο Δημήτρης Παπαστεργίου, ο δήμαρχος Τρικκαίων, που συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας όταν προχθές σχολίασε δηκτικά την εικόνα του υπουργού Χρήστου Σπίρτζη να καπνίζει σε κλειστό χώρο κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Πήλιο. Λόγια που αποκτούν άλλη αξία όταν αρθρώνονται από τον δήμαρχο μιας πόλης στην οποία ασύρματα δίκτυα ελέγχουν τη λειτουργία των φαναριών σε πραγματικό χρόνο, ο φωτισμός τηλε-ελέγχεται, διατίθεται δωρεάν εφαρμογή που εντοπίζει τις ελεύθερες θέσεις στάθμευσης, υλοποιούνται προγράμματα ρομποτικής στα σχολεία, δωρεάν στούντιο ηχογράφησης λειτουργεί για τους δημότες και ένας στους τέσσερις κατοίκους της δανείστηκε τουλάχιστον ένα βιβλίο από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη το 2017.
Τα Τρίκαλα έχουν ξεκινήσει εδώ και τέσσερις μήνες μια συστηματική προσπάθεια εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας και ήδη μετρούν αποτελέσματα, ενώ πολλοί δήμοι της χώρας, όπως η Καρδίτσα, η Λάρισα, η Κοζάνη, η Πυλαία, τα Χανιά, ζητούν πληροφορίες για να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. «Δεν είναι σοβαρό να λέμε ότι έχουμε έναν νόμο, αλλά εγώ που είμαι υπουργός ας κάνω κι ένα τσιγαράκι» σημειώνει ο Δημήτρης Παπαστεργίου. «Αν δεν έχουμε αντιληφθεί ή δεν θέλουμε να αντιληφθούμε τη σπουδαιότητα του αντικαπνιστικού, ας τον καταργήσουμε»…
Η προχθεσινή σας δήλωση για τον Χρήστο Σπίρτζη, ο οποίος εθεάθη να καπνίζει σε κλειστό χώρο, προκάλεσε αίσθηση. Πράγματι. Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπω υπουργούς να καπνίζουν και δεν έχει να κάνει με τους συγκεκριμένους υπουργούς, δηλαδή δεν το βάζω στη βάση τού αν είναι του ΣΥΡΙΖΑ ή της Νέας Δημοκρατίας, γιατί ούτε παλιά υπήρχε εφαρμογή του νόμου. Η βάση στην οποία το θέτω είναι ότι γενικά και διαχρονικά η ελληνική Δημόσια Διοίκηση δεν έχει καταλάβει τη σπουδαιότητα της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου. Αυτό το είδα και σήμερα το πρωί (σ.σ.: χθες) μιλώντας σε ένα κανάλι όπου ήταν και ο Βασίλης Λεβέντης, ο οποίος κάπνιζε στη Βουλή, και όταν τον ρώτησαν «Γιατί καπνίζετε;», αντί να πει μια ταπεινή συγγνώμη, η απάντηση ήταν ότι οι δήμαρχοι δεν πρέπει να ασχολούνται με αυτά, αλλά να ασχολούνται με καμιά αποχέτευση ή καμιά πλατεία. Αγνοούσε δε ότι είμαστε αρμόδιοι για την τήρηση του αντικαπνιστικού, αλλά και αν δεν ήμαστε, προφανώς θα ασχολούμαστε με τις αποχετεύσεις, τις πλατείες αλλά και με την υγεία των πολιτών μας.
Ποιες διαδικασίες θα έπρεπε να έχουν κινηθεί για την περίπτωση του Χρήστου Σπίρτζη; Εδώ φαίνεται η παράνοια του νόμου. Ο νόμος λέει ότι όταν υπάρχει Δημοτική Αστυνομία –άσχετα αν έχει έναν εργαζόμενο ή 110 -, είναι υπεύθυνη εκείνη, αλλιώς μεικτό κλιμάκιο αποτελούμενο από ανθρώπους των Διευθύνσεων Υγιεινής της Περιφέρειας και από την Ελληνική Αστυνομία. Δηλαδή θα έπρεπε εκεί στο Πήλιο, όπου δεν υπάρχει Δημοτική Αστυνομία, να συγκροτηθεί κλιμάκιο και να πάνε να γράψουν τον υπουργό. Πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ και δεν θα γίνει. Αυτές είναι γελοιότητες. Στην Ελλάδα, όταν δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι, κάνουμε επιτροπές. Αν είναι να στείλουν αλληλογραφία για να συνεννοηθούν, «ελάτε να βγούμε την άλλη Παρασκευή για να γράψουμε για κάπνισμα», ε, θα το ξέρουν οι πάντες.
Πώς κρίνετε το ότι ένας υπουργός παραβαίνει δημοσίως τον νόμο; Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε πάρει σοβαρά ως κράτος την αναγκαιότητα της τήρησης του αντικαπνιστικού. Αν την είχαμε πάρει, δεν θα κάπνιζαν ούτε οι υπουργοί στα υπουργεία και στη Βουλή ούτε οι δήμαρχοι στα δημαρχεία. Αν αντιληφθούμε τη βλάβη που προκαλούμε στους παθητικούς καπνιστές και την επιβάρυνση του ΕΣΥ, τότε πιστεύω θα αλλάξουμε στάση. Αν όμως δεν το έχουμε αντιληφθεί ή δεν θέλουμε να το αντιληφθούμε, ας καταργήσουμε τον νόμο. Δεν είναι σοβαρό να λέμε ότι έχουμε έναν νόμο, άρα το υπουργείο να λέει εγώ είμαι εντάξει και κυνήγα εσύ, δήμαρχε, μόνος σου τον αντικαπνιστικό, αλλά εγώ που είμαι υπουργός θα κάνω κι ένα τσιγαράκι μέσα, δεν έγινε και τίποτα. Να πάρουμε καθαρή θέση. Τον θέλουμε, τον πιστεύουμε, τον ακολουθούμε ή τον καταργούμε και αποτελούμε παγκόσμιο αρνητικό παράδειγμα.
Τον Νοέμβριο πήρατε την απόφαση να ηγηθείτε μιας συστηματικής αντικαπνιστικής εκστρατείας στα Τρίκαλα. Τι ακριβώς έγινε; Υστερα από παράπονα νέων των Τρικάλων και διαβουλεύσεις με όλους τους συναρμόδιους φορείς, είπαμε ότι δεν ξέρουμε τι κάνει το κράτος, αλλά εμείς πρέπει να πάρουμε πρωτοβουλία και να εφαρμόσουμε τον αντικαπνιστικό. Τον Σεπτέμβριο βγάλαμε σποτάκια και έντυπα και στις 15 Νοεμβρίου ξεκινήσαμε δοκιμαστικά για 15 μέρες. Η Δημοτική Αστυνομία ήταν έξω, δεν έγραφε, αλλά εξηγούσε τι πρέπει να γίνει. Από την 1η Δεκεμβρίου και μετά και με αφορμή τον Μύλο των Ξωτικών, τον πιο δημοφιλή οικογενειακό χειμωνιάτικο προορισμό στην Ελλάδα, είπαμε το αυτονόητο, ότι δεν μπορεί να είμαστε ο πρώτος προορισμός και να καπνίζουμε. Από τότε μέχρι σήμερα η Δημοτική Αστυνομία, με το ελάχιστο προσωπικό που έχει στα Τρίκαλα –μόλις δέκα άτομα για δύο βάρδιες με διάφορες εργασίες καθημερινά -, έχει κάνει περισσότερους από 300 ελέγχους σε όλη την πόλη και στα χωριά, έχει επιβάλει 21 πρόστιμα και νομίζω ότι ίσως είναι τα μοναδικά στην ελληνική επικράτεια.
Θα πρέπει να γίνει μια ξεκάθαρη ανάθεση στην Ελληνική Αστυνομία. Πιθανώς να μην το θέλουν γιατί είναι παραπάνω δουλειά, αλλά πρέπει να γίνει. Οι επισημάνσεις που έκανα στον υπουργό ήταν α) η Ελληνική Αστυνομία να αναλάβει αυτήν την αρμοδιότητα μαζί με μας και β) το θέμα του προστίμου. Στην περίπτωση του κ. Σπίρτζη το πρόστιμο για τον ιδιοκτήτη του χώρου θα ήταν 500 ευρώ γιατί το Πήλιο είναι μικρός δήμος –το πρόστιμο είναι 500 ή 600 ευρώ ανάλογα με τον πληθυσμό της πόλης –και θα έπρεπε να δοθεί και πρόστιμο 50 ευρώ στον καπνιστή. Αυτό είναι άδικο και κραυγαλέο και στην περίπτωση του μαγαζιού εκεί πέρα. Δεν μπορεί εύκολα ο καταστηματάρχης –ειδικά στις μικρές πόλεις –να πει βγες έξω. Το πιο σωστό θα είναι να αντιστραφεί το πρόστιμο ή να μπουν αυστηρά πρόστιμα και στον καπνιστή.
Ο Δήμος Τρικκαίων εκτός από την αντικαπνιστική του εκστρατεία καινοτομεί και τεχνολογικά. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη αφορά μια δράση για υδρόμετρα και κάδους απορριμμάτων. Περί τίνος πρόκειται; Είναι ένα ακόμη επεισόδιο όσων κάνουμε προκειμένου να δομήσουμε μια σύγχρονη πόλη. Ενα σύστημα που βασίζεται στο Ιντερνετ των πραγμάτων χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της ασύρματης μετάδοσης LoRa –τεχνολογία χαμηλής ισχύος και κατανάλωσης με αισθητήρες -, με την οποία θα μετρούμε ασύρματα τα υδρόμετρα της ΔΕΥΑ Τρικάλων και το περιεχόμενο των κάδων απορριμμάτων ώστε αν κάποιος κάδος δεν είναι γεμάτος να μη σταματά το απορριμματοφόρο. Χθες υπογράψαμε μνημόνιο συνεργασίας με την εταιρεία που τρέχει το πρόγραμμα. Ολο αυτό κουμπώνει στο γενικότερο πρότζεκτ του smart Trikala, το οποίο έχει πολλές ενδιαφέρουσες εφαρμογές.