Η Παρασκευή για την Αδριανούπολη είναι μια ιδιαίτερη μέρα. Εδώ στο κέντρο με τα πλακόστρωτα γίνεται το εβδομαδιαίο παζάρι με εξαιρετικές τιμές και για ό,τι μπορεί να φανταστεί ο νους σου. Την ημέρα αυτή περιμένουν οι εδώ έμποροι για τον τζίρο τους. Η σημερινή όμως Παρασκευή δεν είναι συνηθισμένη. Είναι η πρώτη εξάλλου Παρασκευή από το επεισόδιο της σύλληψης των δύο στρατιωτικών Αγγελου Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη, αλλά και της κράτησής τους στις φυλακές της πόλης. Εδώ, από αυτήν τη μεριά, οι ντόπιοι σχεδόν δεν ξέρουν το περιστατικό. Και περιγράφοντάς τους το, απλώς σχολιάζουν πως αυτά γίνονται και δεν μπορούν να βλάψουν τη γειτνίαση με τους Ελληνες. Για παράδειγμα, έτσι το αντιλαμβάνονται οι δύο οδηγοί Buran και Seyti που πάνε συχνά Τούρκους μέχρι τον συνοριακό σταθμό, με κατεύθυνση το Γιουνανιστάν (δηλαδή την Ελλάδα). «Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα» μου λένε με φόντο το τεράστιο Παλαιό Τζαμί της Αδριανούπολης.
Μια βόλτα όμως μέχρι το σύνορο με Ελλάδα, στον προαναφερόμενο συνοριακό σταθμό για Καστανιές, δείχνει πως την τελευταία εβδομάδα κάτι έχει αλλάξει. Για την ακρίβεια, έχει σχεδόν εκμηδενιστεί η διέλευση Ελλήνων προς την Αδριανούπολη και το σημερινό παζάρι αυτό το σφυγμομετρεί. Αντίθετα, οι Τούρκοι περνάνε στην Ελλάδα μαζικά. Τζιπ, μαντίλες και γόβες. Εξευρωπαϊσμένοι Τούρκοι που έρχονται στην Ελλάδα για διασκέδαση κυρίως και με σειρά προτίμησης τις Ορεστιάδα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, αλλά και Αλεξανδρούπολη. Οπως μου λέει συνάδελφος από το Ράδιο Εβρος, στην Τουρκία το αλκοόλ είναι ακριβό, ενώ δεν επιτρέπεται η πώλησή του σε ακτίνα 500 μέτρων από τζαμί. Ενας παραπάνω λόγος για αυθημερόν διακτινισμούς των Τούρκων στη χώρα μας.
Από την άλλη όμως πλευρά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Ορεστιάδα πρωτοστατεί σε κάτι που είναι πρωτόγνωρο για τη συνύπαρξη των δύο λαών και έχει πάρει πατριωτικά το ζήτημα της προφυλάκισης των δύο στρατιωτικών. Εξάλλου ο Κούκλατζης είναι από την Ορεστιάδα, αγαπητό παιδί στην πόλη. Τώρα κρατείται στις φυλακές Αδριανούπολης και αυτό έχει πυροδοτήσει ένα πρωτότυπο μποϊκοτάζ από τους συμπατριώτες μας. Κάτι που μαθαίνουν σήμερα οι έμποροι στην Αδριανούπολη και έχουν αρχίσει να θορυβούνται. Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία της Ορεστιάδας έχουν αναβάλει επ’ αόριστον κάθε εκδρομή στην Τουρκία και ειδικότερα στην Αδριανούπολη μέχρι να λυθεί, όπως λένε, το θέμα. Μάλιστα, την Κυριακή θα υπάρξει και ειρηνική διαμαρτυρία των ντόπιων που θα έχει τον χαρακτήρα ποδηλατοπορείας. Τη διοργανώνει ο ποδηλατικός σύλλογος Ρήσος.
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ. Το πρώτο πρακτορείο στην Ορεστιάδα που κατέβασε ρολά είναι το Alpino Tours. Η Ελενα Κιλούδη είναι η κόρη του ιδιοκτήτη Γιώργου και το χει πάρει ζεστά. «Είμαστε αρκετά ενεργοί. Το γραφείο μας υπάρχει και λειτουργεί κοντά 30 χρόνια. Κάθε Παρασκευή διοργανώνουμε εκδρομή στην Αδριανούπολη. Οχι όμως τώρα και μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα. Ξέρετε, ο αδελφός μου ήταν δόκιμος μηχανικός και έχει κάνει την περιπολία που έκαναν τα παιδιά. Ξέρουμε καλά από αυτά. Ολη η πόλη έχει κινητοποιηθεί. Την Κυριακή θα κάνουμε ειρηνική πορεία μέχρι τον μεθοριακό σταθμό στις Καστανιές. Οχι κάτι επιθετικό» μας λέει. Για να καταλάβετε τα νούμερα, στις καλές ημέρες έμπαιναν στην Αδριανούπολη ημερησίως 400 ή 500 άτομα και κάθε Παρασκευή για το παζάρι πάνω από 1.200. «Σχεδόν έχει μηδενιστεί η διέλευση. Μόνον οι Τούρκοι μπαινοβγαίνουν» λέει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Ορεστιάδας Βασίλης Μαυρίδης.
Σήμερα στην Αδριανούπολη δεν υπάρχει ελληνικό μαγαζί. Μόνον ορισμένα με ταμπέλες στα ελληνικά για κράχτες. Το παρατηρώ στον πεζόδρομο Saraclar Caddesi. Η Αδριανούπολη έχει απλώς μερικούς έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν Διεθνείς Σχέσεις ή Φιλολογία. Περίπου 100 ή 200. Και μουσουλμάνους που παντρεύτηκαν εδώ. Λιγοστούς.
Κάτι ακόμη σοβαρότερο. Ο φράχτης στον Εβρο έχει περιορίσει πολύ την είσοδο παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα. «Ανάμεσα στα δύο τελωνεία Καστανιών και Αδριανούπολης υπάρχει πέρασμα» μας λέει ο Βασίλης Μαυρίδης. Η σημερινή μέρα για τις δύο πλευρές πάντως δείχνει πως κάτι έχει αλλάξει. Στο παζάρι οι λιγοστοί Ελληνες που ψωνίζουν και η διαμαρτυρία της Κυριακής στην Ορεστιάδα το επιβεβαιώνουν μελαγχολικά.
Η διερμηνέας Κανάν Χουσεΐν Τουρκτογκάν περιγράφει στα «ΝΕΑ» τις συνθήκες κράτησής
«Η ψυχολογία των δύο στρατιωτικών είναι καλή»
Η Κανάν Χουσεΐν Τουρκτογκάν είναι κομβικό πρόσωπο στην υπόθεση της σύλληψης και κράτησης των δύο ελλήνων στρατιωτικών στις Καστανιές που βρίσκονται σήμερα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Αδριανούπολης. Η Κανάν είναι και το πρόσωπο των ημερών, αφού οι γονείς των Ελλήνων κρέμονται από τα χείλη της μιας και εκείνη έχει επαφή με τα παιδιά τους, ενώ διαμεσολαβεί ως εξωτερική διερμηνέας και με το ελληνικό Προξενείο στην Αδριανούπολη. Αρα, ο ρόλος της είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμος, μιας και σε αυτές τις περιπτώσεις διαμεσολαβεί εν μέσω λεπτών διπλωματικών χειρισμών.
Η ίδια, τις ώρες που διαβάζετε αυτό το ρεπορτάζ, βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη για μία δίκη. Είναι μουσουλμάνα από την Κομοτηνή και έχει παντρευτεί Τούρκο. Διαμένει μόνιμα – όπως μου λέει σε εξαιρετικά ελληνικά – από το 1984 στην Αδριανούπολη και σήμερα είναι επίσημη μεταφράστρια του τουρκικού υπουργείου Δικαιοσύνης, αλλά και των εδώ δικαστηρίων. «Τέλειωσα Ελληνική Γλώσσα στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας. Εχω σήμερα δύο κόρες που και οι δύο δικηγορούν. Κι έχω και έναν εγγονό» λέει χαμογελώντας και είναι μόλις 52 ετών. Η δουλειά της είναι οι συνεχείς μεταφράσεις και διερμηνείες στις δύο γλώσσες που χειρίζεται καλά. Εξάλλου, όπως σημειώνει, ασχολείται ειδικότερα με δικαστικά θέματα, δικογραφίες, ενώ είναι και μεταφράστρια στο Τμήμα Μεταναστών, στη Νομαρχία, στο Δημαρχείο Αδριανούπολης. «Εχω πολλή δουλειά», λέει στα «ΝΕΑ», προσθέτοντας πως στο κομμάτι των μεταναστών και των συνόρων υπάρχουν συχνά και υποθέσεις ναρκωτικών.
Πρώτη φορά στα βαθιά. Τόσο κρίσιμη όμως και λεπτή διπλωματικά υπόθεση όπως η σύλληψη των δύο Ελλήνων δεν έχει ξαναχειριστεί. Διπλωμάτης δεν είναι – το επισημαίνει διαρκώς, μη γίνει κάποια παρανόηση – έχει όμως πλήρη εικόνα των συνθηκών κράτησης και γι’ αυτό οργίζεται για ανακρίβειες, όπως λέει, που μέχρι στιγμής έχουν μεταδοθεί ή αναπαραχθεί. «Οι δύο έλληνες στρατιωτικοί είναι μια χαρά. Πολύ καλά είναι και η ψυχολογία τους. Αν ήταν απλοί πολίτες θα είχαν φύγει από κει. Η γραφειοκρατία, όμως, επειδή είναι στρατιωτικοί, κρατάει περισσότερο. Σας διαβεβαιώ πως είναι σε καλή κατάσταση. Τους πήγαν στις φυλακές υψίστης ασφαλείας για να είναι και οι δύο μαζί. Γράψανε πως το κελί τους δεν έχει φως. Αυτό δεν ισχύει. Εχουν φως. Τηλεόραση. Μπορούν να παραγγείλουν. Κρεβάτια καλά και μπάνιο επίσης. Ξαναλέω, η ψυχολογία τους είναι καλή» λέει η διερμηνέας.
Κινητά βεβαίως οι δύο Ελληνες δεν έχουν και τα δικά τους σκανάρονται εξονυχιστικά από τις τουρκικές Αρχές για το συμβάν στον Εβρο. Ωστόσο, η εικόνα των φυλακών όπου φυλάσσονται υπό δρακόντεια μέτρα και το γεγονός πως εδώ κρατούνται αντιφρονούντες του Ερντογάν, όπως ο Ντεμιρτάς, φτιάχνει ένα κλίμα φόβου και ανησυχίας και ειδικά σε μια συγκυρία κατά την οποία τα στόματα είναι ερμητικά κλειστά στις δύο πλευρές. Οπως μας λέει όμως τουρκική πηγή, καλύτερα σίγουρα σε αυτές τις φυλακές, παρά σε άλλες της Αδριανούπολης με ποινικούς κ.λπ.
