Αν το σύγχρονο τοπίο της πρωτοποριακής χορογραφίας έπρεπε να περιοριστεί σε τρία-τέσσερα ονόματα, η Σάσα Βαλτς θα είχε δικαιωματικά κατοχυρώσει μία θέση. Η βερολινέζα δημιουργός, γνωστή και από τις συμμετοχές της στο Φεστιβάλ Αθηνών επί διεύθυνσης Γιώργου Λούκου, θεωρεί τον χορό εργαλείο έρευνας. Η ίδια εξηγεί στο «Νσυν» ότι στον πυρήνα της αναζήτησής της είναι ο διάλογος με εκφάνσεις της σύγχρονης δημιουργίας και η εξερεύνηση των ορίων του σώματος μέσα σε νέες συνθήκες.

Το νέο της έργο «Kreatur» θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής στις 23/3 και αποτελεί μια σύνθεση χορού, τεχνολογίας των υλικών, ήχων και φωτισμού. Στο έργο αυτό, με το οποίο συμπληρώνει την τριλογία «Koerper» (με το πρώτο μέρος είχε επισκεφτεί το Φεστιβάλ το 2006, ενώ επανήλθε το 2012 με τη χορογραφία «Continu»), συνεργάστηκε με την ολλανδέζα σχεδιάστρια Ιρις βαν Χέρπεν, πρωτοπόρο στην τεχνολογία νέων υλικών και 3D εκτυπώσεων για ρούχα – αρχιτεκτονήματα. Συνεργάστηκε επίσης με τον σχεδιαστή φωτισμών Ουρς Σόνεμπαουμ, συνεργάτη των θεατρικών και κινηματογραφικών σκηνοθετών Πιερ Αουντί, Μίκαελ Χάνεκε και Μπομπ Γουίλσον.

Με τα σώματα 14 χορευτών της ομάδας της η Βαλτς δημιουργεί τελικά ένα έργο που «ενσωματώνεται» στη μουσική του τρίο Soundwalk Collective, το οποίο με έδρα τη Νέα Υόρκη και το Βερολίνο συλλέγει ήχους από τη φύση και τους αναπαράγει επεξεργασμένους στις συνθέσεις του.

Φέτος η ομάδα σας Sasha Waltz & Guests συμπληρώνει 25 χρόνια. Το γιορτάζετε με το «Kreatur»;

Το «Kreatur» είναι μια εξερεύνηση για τις στοιχειώδεις παραμέτρους της φυσικής ύπαρξης. Αντιμετωπίζουμε την ύπαρξη ως σύνθετο φαινόμενο, μια διαδικασία σταθερών αλληλεπιδράσεων και αλληλεξαρτήσεων. Το έργο παραμένει σε ένα πολύ αφηρημένο επίπεδο, καθώς ασχολείται με τα ανθρώπινα ζητήματα στο πλαίσιο της φύσης ως μακρόκοσμου, ενώ η ταξινόμηση των ειδών είναι δευτερεύουσα. Με κάπως παράδοξο τρόπο, η ποιητική ποιότητα του κομματιού κερδίζεται μέσα από μια ορισμένη αυστηρότητα. Αυτή η άποψη έχει κοινά στοιχεία με το «Koerper» που δημιούργησα πριν από 15 χρόνια.

Με ποιον τρόπο συνεισφέρει στο «Kreatur» η Ιρις βαν Χέρπεν;

Συναντήθηκα με την Ιρις πριν από ένν χρόνο στο Αμστερνταμ (πριν ξεκινήσει το στάδιο των δοκιμών) και από την αρχή είχαμε έναν πολύ εμπνευσμένο και έντονο διάλογο μεταξύ μας. Η «διεπιστημονική» προσέγγιση μας συνδέει. Οι δημιουργίες της είναι θεαματικές, πιο «γλυπτικές» από ό,τι τα απλά ρούχα, η ίδια ενδιαφέρεται για τη συνένωση τεχνικών και βιολογικών τεχνικών και υλικών –κάτι που φυσικά φαίνεται πολύ συναρπαστικό στον χορό. Οι δημιουργίες της μεταμορφώνουν το σώμα που τις φοράει. Πρόκειται για μια πρόκληση, αφού τα υλικά που χρησιμοποιεί για τα κοστούμια δεν είναι κλασικά. Πρέπει να περάσουν από επεξεργασία, έτσι ώστε οι χορευτές να μπορούν να κινηθούν σύμφωνα με τις ανάγκες της χορογραφίας. Το τμήμα παραγωγής των κοστουμιών μας στο Βερολίνο αντιμετώπισε λοιπόν τα διαφορετικά, πολύ ειδικά υλικά και την περίπλοκη διαδικασία της επεξεργασίας τους. Το αποτέλεσμα είναι κάτι περισσότερο από ένα κοστούμι: τα σχέδια της Ιρις ξεπερνούν αυτόν τον ορισμό. Λειτουργούν σαν την αύρα του σώματος που γίνεται ορατή μέσα από αυτά και αυτό μπορεί να αλλάξει στη διάρκεια του έργου. Αυτός ο μετασχηματισμός ήταν ένα βασικό σημείο της δουλειάς μου για το «Kreatur».

Πολλοί καλλιτέχνες σήμερα εκφράζουν τον προβληματισμό τους για ζητήματα όπως η περιβαλλοντική καταστροφή ή η εξάντληση από τη συνεχή σύνδεση στο Διαδίκτυο. Ενδιαφέρουν και εσάς ως δημιουργικό σχόλιο;

Οι σύγχρονες εξελίξεις και οι προβληματισμοί με αφορούν πάντα και συχνά δίνουν την αποφασιστική ώθηση για τα έργα μου. Αλλά η προοπτική της δουλειάς μου δεν περιοριζόταν ποτέ στο τώρα ή σε οποιαδήποτε έννοια προγραμματικά δεμένη με το σύγχρονο. Υπάρχει μια χρονική υπέρβαση στην προσωπική μου μορφή δημιουργικότητας. Και νομίζω ότι ποτέ δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο μία στρωματογραφία. Οι καιροί συνυπάρχουν πάντα μέσα από διαφορετικά χρονικά επίπεδα.

Καθώς προετοιμάζετε ένα νέο έργο, αναζητάτε απαντήσεις σε φιλοσοφικά ερωτήματα;

Η φιλοσοφία παραδοσιακά λειτουργεί εντός του προφορικού λόγου. Ο χορός έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα όρια της προφορικότητας και να συνεχίσει τη διάρθρωση της έννοιας πέραν αυτού. Στο παιχνίδι της φιλοσοφίας, η επανάληψη μιας ερώτησης σημαίνει στασιμότητα. Η μαγεία του χορού καθώς και της μουσικής είναι ότι η επανάληψη μιας ερώτησης, η διάτασή της, η παραμόρφωσή της, το παιχνίδισμα με αυτήν μπορεί να οδηγήσουν σε μια νέα κατάκτηση. Μπορεί ακόμη να μετατρέψουν την ίδια την ερώτηση σε απάντηση.

Πόσο σώμα και πόσο πνεύμα είναι τελικά ο χορός;

Ως χορεύτρια και χορογράφος νιώθω εξοικειωμένη με ένα μέσο που εξετάζει το δυαδικό μοντέλο της σωματικότητας και της μεταφυσικής ως αντίθετες έννοιες. Ο χορός είναι η αποκάλυψη του πνεύματος μέσα στην ύλη.

Ως χορογράφος θεωρείτε ότι πρέπει να αλλάξετε το ρεπερτόριό σας παρατηρώντας τους χορευτές σας να ωριμάζουν;

Η ηλικία μπορεί να αναδείξει την ανθρώπινη ευθραυστότητα, αλλά και ορισμένες δυνάμεις ή –μερικές φορές –τη βαθιά εκφραστικότητα που δεν τη βρίσκετε απαραίτητα σε νεότερους καλλιτέχνες. Ναι, η ωρίμαση των χορευτών μπορεί να προκαλέσει λεπτές μεταμορφώσεις, ίσως την αδιόρατη μετατόπιση από κάποιες χορογραφικές εμφάσεις. Ενα χορευτικό έργο είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Μπορείτε να το παρατηρήσετε σαν έναν κήπο που επανασχηματίζεται και ανάλογα με την εποχή αλλάζουν τα χρώματα των λουλουδιών του. Τι θα μπορούσε να είναι πιο συναρπαστικό;

INFO

«Kreatur» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 23 και 24 Μαρτίου στις 20.00.