Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι από όλον τον κόσμο σχεδιάζουν να επισκεφθούν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ωστόσο, για πολλούς από αυτούς είναι απαραίτητη η έκδοση θεώρησης, η λεγόμενη βίζα. Το 2009, ο αριθμός των αιτήσεων για θεωρήσεις που υποβλήθηκαν στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανήλθε σε 10,2 εκατομμύρια. Εκτοτε, αυξήθηκε κατά 50%, φτάνοντας το 2016 τα 15,2 εκατομμύρια, κάτι που καταδεικνύει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η κινητικότητα αποτελεί φαινόμενο που διαρκώς εντείνεται. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι τα ταξίδια έχουν γίνει πλέον ευκολότερα και φθηνότερα.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, το γεωπολιτικό περιβάλλον έχει αλλάξει ριζικά τις τελευταίες δεκαετίες, με νέες και εξελισσόμενες προκλήσεις στους τομείς της μετανάστευσης και της ασφάλειας. Πρέπει να αξιοποιήσουμε την πείρα μας από την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και να αναβαθμίσουμε αντίστοιχα την κοινή μας πολιτική για τις θεωρήσεις, χωρίς όμως να καθιστούμε περίπλοκες τις διαδικασίες για όσους ταξιδεύουν για θεμιτούς λόγους.
Στην εποχή αυτή της παγκόσμιας κινητικότητας, στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τα ταξίδια για εκείνους που επισκέπτονται την Ευρωπαϊκή Ενωση για τουριστικούς, επιχειρηματικούς ή οικογενειακούς λόγους. Γι’ αυτό και προτείνουμε τη δυνατότητα έγκαιρης υποβολής αίτησης θεώρησης, την ηλεκτρονική υποβολή και υπογραφή της, αλλά και πιο έγκαιρη απάντηση χάρη στη συντόμευση των προθεσμιών αξιολόγησης. Ταυτόχρονα, οι αξιόπιστοι και τακτικοί ταξιδιώτες θα μπορούν να επωφελούνται από μια «θεώρηση πολλαπλών εισόδων» στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ισχύος ενός έως πέντε χρόνων.
Για να διευκολύνουμε ειδικότερα τα ταξίδια μικρής διάρκειας, προτείνουμε πλέον μόνιμα τη δυνατότητα έκδοσης θεωρήσεων στα εξωτερικά σύνορα βάσει ενός ειδικού καθεστώτος και με πρόβλεψη ελέγχων ασφαλείας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα νησιά του Αιγαίου, που ήδη δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο από την Τουρκία, βάσει ενός πιλοτικού προγράμματος που βαίνει στο τέλος του.
Παράλληλα, πρέπει να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί στον έλεγχο των ταξιδιωτών και στον εντοπισμό πιθανών απειλών. Για τον λόγο αυτόν, θα αναβαθμίσουμε στο προσεχές διάστημα το Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις, δηλαδή τη βάση δεδομένων που χρησιμοποιούν οι αρμόδιοι για την αξιολόγηση των αιτήσεων θεώρησης προξενικοί υπάλληλοι. Ο προξενικός υπάλληλος θα πρέπει πλέον να είναι σε θέση να εντοπίζει αμέσως εάν ο αιτών υπόκειται σε απαγόρευση εισόδου, αν έχει πλαστά ή παραποιημένα έγγραφα, ή αν έχει καταχωριστεί ως καταζητούμενος, για παράδειγμα, για εγκληματική ή τρομοκρατική δράση.
Για να υποστηρίξουμε αυτές τις αλλαγές, και συγκεκριμένα την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη εξέταση του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού αιτήσεων για θεωρήσεις, προτείνουμε την αύξηση του σχετικού τέλους από 60ευρώ σε 80 ευρώ. Το ποσό αυτό παραμένει χαμηλότερο από το αντίστοιχο που επιβάλλεται από πολλούς τουριστικούς προορισμούς σε άλλα μέρη του κόσμου, ωστόσο θα ενισχύσει τα κράτη-μέλη της ΕΕ με ένα πρόσθετο ποσό ύψους 205 εκατ. ευρώ ετησίως, προκειμένου να διασφαλιστεί η παροχή προξενικής υποστήριξης σε όλο τον κόσμο.
Τέλος, η ευρωπαϊκή πολιτική θεωρήσεων θα πρέπει να διαδραματίζει αποτελεσματικότερο ρόλο στη συνολικότερη συνεργασία μας με τρίτες χώρες, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης. Πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζουν σήμερα δυσκολίες όταν πρόκειται να επιστρέψουν παράτυπους μετανάστες στις χώρες προέλευσής τους εξαιτίας της έλλειψης συνεργασίας των Αρχών των χωρών αυτών.
Κάποιοι δε από τους παράτυπους μετανάστες που υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής έχουν στην πραγματικότητα εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ενωση με νόμιμη θεώρηση της οποίας όμως η διάρκεια ισχύος έχει λήξει. Γι’ αυτό και προτείνουμε τη θέσπιση αυστηρότερων προϋποθέσεων για την επεξεργασία των αιτήσεων θεωρήσεων σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η συνεργασία των τρίτων χωρών στον τομέα της επανεισδοχής δεν είναι ικανοποιητική.
Σε μια εποχή διαρκώς αυξανόμενης παγκόσμιας κινητικότητας και παγκοσμιοποίησης, μια περισσότερο δίκαιη, διαφανής και ασφαλής ευρωπαϊκή πολιτική θεωρήσεων είναι προς το κοινό συμφέρον τόσο της Ενωσης όσο και των χωρών-εταίρων μας και των πολιτών τους που επιθυμούν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη. Μια ευρωπαϊκή πολιτική θεωρήσεων που θα έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα είναι θεμελιώδους σημασίας ώστε να παραμείνει η Ευρώπη ανοικτή, φιλόξενη και κυρίως ασφαλής.