Αν κάτι δεν συγχωρείται στην πολιτική είναι η στασιμότητα. Η υπόσχεση του νέου, του καλύτερου είναι θεμελιώδης προϋπόθεση επιτυχίας για κόμματα και πολιτικούς. Και για τους Γερμανούς, που έχουν μεν έφεση στην πολιτική σταθερότητα, όχι όμως μέχρι του σημείου να αποδέχονται το τέλμα και μάλιστα σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Αλλά όσα νέα πράγματα μπορεί να υποσχεθεί μία καγκελάριος, η οποία έπειτα από 12 χρόνια στην εξουσία ξεκινάει την τέταρτη θητεία της, και μία κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού που διαδέχεται τον εαυτό της; Οχι πολλά, τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων. Δεν χρειάζεται κανένα πρόγραμμα 100 ημερών, παραδέχτηκε η Μέρκελ στις αρχές της εβδομάδας. Το νέο θα προκύψει μόνο από τη δουλειά. Για αυτό, καγκελάριος και κυβέρνηση βιάζονται να πιάσουν δουλειά. Και μάλιστα από εκεί που την άφησαν πριν από έναν σχεδόν χρόνο, αν συνυπολογιστεί και η νεκρή προεκλογική περίοδος στους έξι μήνες της μετεκλογικής κυβερνητικής κρίσης.

Η Ανγκελα Μέρκελ είχε αφήσει επιμελώς την ευρωπαϊκή πολιτική εκτός προεκλογικού αγώνα. Δεν είχε να μοιράσει πολλά με τους Σοσιαλδημοκράτες και τον Μάρτιν Σουλτς, μία πλειοδοσία σε θέματα ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης θα ενίσχυε ακόμα περισσότερο το κατ’ εξοχήν αντιευρωπαϊκό κόμμα AfD. Στη συνέχεια, ως υπηρεσιακή καγκελάριος τους τελευταίους έξι μήνες δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στην προσμονή του φιλόδοξου γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για σύμπραξη του Βερολίνου στις μεταρρυθμίσεις που θέλει στην ΕΕ και την ευρωζώνη. Τώρα που ξεκινάει η νέα θητεία της δεν έχει άλλη δικαιολογία. Πρέπει να ανοίξει τα χαρτιά της. Ο χρόνος πιέζει, τον χαρακτήρα του επείγοντος είχαν και οι πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης. Ο σοσιαλδημοκράτης νέος υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του, επισκέφτηκε το Παρίσι με διακηρυγμένο στόχο μία «νέα γαλλογερμανική δυναμική στην ευρωπαϊκή πολιτική». Στο Παρίσι μετέβη χθες και η καγκελάριος στην πρώτη επίσκεψη μετά την επανεκλογή της. Την ίδια ώρα ήταν στη γαλλική πρωτεύουσα και ο σοσιαλδημοκράτης νέος υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς, για την πρώτη συνάντησή του με το γάλλο ομόλογό του Μπρούνο Λε Μερ.

Η Ανγκελα Μέρκελ διέψευσε πληροφορίες και δημοσιεύματα ότι ναυαγεί η προσπάθεια να κατατεθούν στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ κοινές γαλλογερμανικές προτάσεις εξαιτίας διαφωνιών της με το Μακρόν. Προεξόφλησε ότι «δεν θα λυθούν όλες οι λεπτομέρειες» αλλά η νέα κυβέρνηση του Βερολίνου θέλει να εκμεταλλευτεί ό,τι απέμεινε από τη δυναμική της μεταρρυθμιστικής ατζέντας του Μακρόν για την ΕΕ και την ευρωζώνη. Αρκετές από τις προτάσεις του φιλόδοξου ευρωπαϊστή γάλλου προέδρου μπήκαν ήδη στο συρτάρι, π.χ. η πρόταση για χωριστό Ευρωκοινοβούλιο των χωρών-μελών της ευρωζώνης που κανείς δεν συζητάει πλέον στα σοβαρά. Ούτε η ιδέα ενός ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών βρίσκει την προσδοκώμενη ανταπόκριση, οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, κυρίως Ολλανδία και Φινλανδία, δεν δέχονται την εκχώρηση επιπλέον εξουσιών στο ευρωπαϊκό κέντρο των Βρυξελλών. Ούτε η Μέρκελ είναι εύκολο να περάσει κάτι τέτοιο με τους ευρωσκεπτικιστές στο κόμμα της και ακόμα περισσότερο στη Χριστιανοκοινωνική Ενωση. Με επιφυλάξεις αντιμετωπίζεται από το περιβάλλον της καγκελαρίου και η πρόταση για έναν προϋπολογισμό της ευρωζώνης, με το επιχείρημα ότι δεν πρέπει να δημιουργηθούν διπλές, αλληλοκαλυπτόμενες δομές στην ΕΕ, καθώς μετά την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας, το 85% του προϋπολογισμού της ΕΕ καλύπτουν χώρες-μέλη της ευρωζώνης. Οσο για την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ενωση, η Μέρκελ την αποδέχεται και τη στηρίζει, αλλά παραμένουν οι ενστάσεις των γερμανικών τραπεζών για τη σχεδιαζόμενη κοινή εγγύηση των καταθέσεων, επειδή φοβούνται ότι σε μία νέα κρίση θα κληθούν να καλύψουν ζημιές πιστωτικών ιδρυμάτων άλλων χωρών.

Η μόνη καθαρή δέσμευση που περιλαμβάνει η κυβερνητική συμφωνία είναι ότι η Γερμανία θα αυξήσει το μερίδιό της στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και νέα κονδύλια για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων.

Δεν είναι λίγο. Αλλά δεν επαρκεί.

Η πεπατημένη των μικρών βημάτων

Μέχρι στιγμής όλα δείχνουν ότι η Μέρκελ ακολουθεί την πεπατημένη των μικρών βημάτων. Αν όμως η τέταρτη θητεία της που ξεκίνησε αυτήν την εβδομάδα είναι και η τελευταία –όπως όλοι περιμένουν –αυτό μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά για τη Μέρκελ, ώστε να ξεπεράσει τις αντιστάσεις των ευρωσκεπτικιστών στο κόμμα της και στη Γερμανία. Με τους Σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση έχει όλα τα περιθώρια και τη στήριξη να κάνει βήματα στην ΕΕ, τα οποία θα ήταν ανέφικτα αν κυβερνητικός εταίρος της ήταν οι Φιλελεύθεροι του Λίντνερ. Η Μέρκελ έδειξε και στο Προσφυγικό και με το κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων στη Γερμανία μετά τη Φουκοσίμα ότι μπορεί να ανοίξει δρόμους αψηφώντας το πολιτικό κόστος.

Η τελευταία θητεία της θα είναι η ευρωπαϊκή της παρακαταθήκη. Αυτό θα είναι πραγματικά το «νέο» από μια «παλιά» καγκελάριο.

Τελευταία Νέα