Αναζήτηση
Διαβάζοντας την ομιλία της υπουργού Πολιτισμού στη συζήτηση επίκαιρης επερώτησης βουλευτών της ΝΔ την περασμένη Δευτέρα, είχα την αίσθηση ότι επρόκειτο για συρραφή ενημερωτικών σημειωμάτων υφισταμένων της. Δεν θα σχολιάσω την ομιλία στο σύνολό της. Περιορίζομαι στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης για τις καθυστερήσεις στις εντάξεις και στην υλοποίηση έργων στο ΕΣΠΑ 2014-2020, η Λυδία Κονιόρδου επαναλάμβανε ως αιτία του κακού ότι υπαιτιότητι των προ ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ κυβερνήσεων το υπουργείο Πολιτισμού δεν διαθέτει τομεακό πρόγραμμα, σε αντίθεση με την περίοδο του Γ΄ ΚΠΣ (1999-2004).
Η υπουργός ξεχνά ή –χειρότερα –αγνοεί την πάγια πολιτική της ΕΕ για την ενίσχυση των περιφερειών έναντι των κεντρικών κυβερνήσεων. Αυτό σημαίνει περιορισμό των τομεακών προγραμμάτων. Ουδείς εκ των ειδότων ενημέρωσε την υπουργό ότι στο Β΄ ΚΠΣ –ο Πολιτισμός ήταν υποπρόγραμμα –και στο Γ΄ ΚΠΣ, εκατοντάδες έργα υλοποιήθηκαν μέσω των περιφερειών. Της προσοχής της υπουργού διέλαθε, επίσης, ότι ανάμεσα στο Γ΄ΚΠΣ (1999-2004) και το ΕΣΠΑ 2014-2020 –εκτός του ότι παρεμβάλλεται μία δεκαετία και πλέον- υπήρξε το ΕΣΠΑ 2007-2014, περίοδος κατά την οποία ο Πολιτισμός επίσης δεν διέθετε τομεακό πρόγραμμα.
Αυτό δεν εμπόδισε το υπουργείο Πολιτισμού να υλοποιήσει –έπειτα από συστηματική διαβούλευση και στενή συνεργασία με τις περιφέρειες και τα άλλα υπουργεία –654 έργα, προϋπολογισμού περίπου 600.000.000 ευρώ. Πέραν των ευεργετικών αποτελεσμάτων στην πολιτιστική κληρονομιά και στη σύγχρονη δημιουργία, στα έργα αυτά απασχολήθηκαν περισσότερα από 5.000 άτομα ποικίλων επιστημονικών και τεχνικών ειδικοτήτων.
Τον Δεκέμβριο 2014, το υπουργείο Πολιτισμού είχε εξασφαλίσει για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 περίπου 350.000.000, με την προοπτική –όπως και στις προηγούμενες χρηματοδοτικές περιόδους –αύξησης των πόρων κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος. Σήμερα, τρία χρόνια μετά την ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ 2014-2020, έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 76 έργα, προϋπολογισμού 115.000.000 περίπου, όταν οι περιφέρειες και το υπουργείο Ανάπτυξης έχουν εκδώσει προσκλήσεις προς το υπουργείο Πολιτισμού για υποβολή προτάσεων έργων προϋπολογισμού 248.000.000.
Το ποσοστό των εντάξεων σε σχέση με τους ενεργούς πόρους ανέρχεται μόλις στο 46%. Στα έργα που υλοποιούνται περιλαμβάνονται και 12 της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου, τα οποία δεν ολοκληρώθηκαν εξαιτίας της ανικανότητας και της ανευθυνότητας της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου το 2015, δεσμεύοντας 35.000.000 από το τρέχον ΕΣΠΑ. Απόδειξη των δυσλειτουργειών και των αρνητικών αποτελεσμάτων στη διαχείριση του ΕΣΠΑ την τριετία της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αποτελεί η απόφαση της κυβέρνησης να αφαιρεθεί, τον Ιανουάριο 2018, η αρμοδιότητα από τη Γενική Γραμματέα και να αποδοθεί στην υπουργό.
Το μέλλον διαγράφεται δυσοίωνο. Το θεσμικό πλαίσιο εκτέλεσης των έργων, από το 2016, μεταβάλλεται συνεχώς. Ομαλές χρηματορροές δεν εξασφαλίζονται με τα νέα συστήματα πληρωμών. Η στελέχωση των υπηρεσιών βάσει του πρόσφατου οργανογράμματος δεν έγινε με ορθολογικά κριτήρια. Με τα έως τώρα δεδομένα, δεν φαίνεται να μπορεί να επιτευχθεί άμεση ολοκλήρωση των εντάξεων, ώστε να διασφαλιστεί αναγκαίος χρόνος για την επίλυση των όποιων προβλημάτων προκύψουν κατά την υλοποίηση των έργων.
Η Λίνα Μενδώνη είναι αρχαιολόγος και πρώην γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού
