Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε καλύτερους φιλολόγους παρά οικονομολόγους. Επειτα από οκτώ χρόνια κρίση, είναι καιρός για φιλολογική ανάλυση της οικονομικής τραγωδίας, μήπως κάποια από τις οικονομικές αναλύσεις που σήμερα είναι στα αζήτητα βγει από το ράφι. Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από αλληλοσυμπληρούμενες φιλολογικές παρατηρήσεις τριών σοφών:
Αριστοτέλης, c330 π.Χ. –Η πλοκή της Τραγωδίας αρχίζει από την Ύβρι, περνάει από την Ατη και καταλήγει στη Νέμεση.
Μαρξ, (Κ.) c1850 μ.Χ. –Κάθε τραγωδία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα.
Μαρξ, (Γκ.) c1930 μ.Χ. –Η πολιτική είναι η τέχνη του να βρίσκεις τον μπελά σου, να τον βρίσκεις παντού, να κάνεις λάθος διάγνωση και να εφαρμόζεις τις λάθος λύσεις.
Αρχίζουμε από Αριστοτέλη.
Υβρις: Κάθε τραγικός ήρως, όπως η ελληνική οικονομία, νομίζει ότι μπορεί να κάνει κάτι σε γενικές γραμμές ανέφικτο. Να ζει μονίμως πάνω από τις δυνατότητές της. Αυτό μπορούσαν να το κάνουν κάποιοι Θεοί (όχι όλοι και όχι για πολύ), αλλά όχι θνητοί. Η ύβρις προκύπτει από το ότι όλοι ήξεραν ότι έπαιζαν με ωρολογιακή βόμβα· πίστευαν, όμως, ότι θα σκάσει στα χέρια των επόμενων.
Ατη: Ωσπου να σκάσει η βόμβα ο τραγικός ήρως βρίσκεται σε κατάσταση τύφλωσης. Ξεχνά τι κρατά και παίζει χαρωπά σαν ζογκλέρ με μπαλάκια. Δευτερεύοντες χαρακτήρες συγγράφουν βαθυστόχαστα επιστημονικά άρθρα αποδεικνύοντας, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η βόμβα, κατά πάσαν πιθανότητα, είναι τούρτα γενεθλίων –κάθε χρόνο το καινούργιο φιτίλι είναι κεράκι για τον χρόνο που πέρασε.
Νέμεση: Ολοι, το κοινό, ο συγγραφέας, ο τραγικός ήρως, την περιμένουν. Αυτό όμως δεν την κάνει πιο συμπαθή ή ευχάριστη. Ερχεται η Τρόικα, το Κουαρτέτο, ο ΣΥΡΙΖΑ, κλαυθμός και τριγμός των οδόντων.
Ως εδώ το θέμα είναι προφανές· ύστερα από οχτώ χρόνια διάβασμα, βατό. Πώς όμως περνάμε από τον Αριστοτέλη στο δίδυμο Σίσυφος – Τάνταλος με δόση Μαρξ, ώστε να καταλήξουμε στη φάρσα;
Εκεί ο Μαρξ (Γκ.) έρχεται αρωγός του Μαρξ (Κ.). Απαιτείται ειδική άτη. Ως μέσο τύφλωσης, κάτι σαν τα γυαλιά που φτιάχνουμε για τις ηλιακές εκλείψεις. Τέτοια μπορούν να προμηθευτούν μόνο πολιτικοί που οραματίστηκε ο Μαρξ (Γκ.) –ο οποίος, σημειωτέον, ποτέ δεν επισκέφτηκε την Ελλάδα. Ο λόγος είναι ότι πρέπει να προσποιείσαι ότι όλα είναι σαν να μην έγιναν. Να επιθυμείς την επιστροφή στην αφετηρία της τραγωδίας. Να τυφλώνεσαι δεύτερη φορά, όταν ξέρεις τι έπαθες την πρώτη.
Εκεί έγκειται το μεγαλείο της φυλής. Το είπε εξάλλου το αρχηγείο της κίτρινης φυλής στο Σύνταγμα: ΟΧΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ. Το είπε, το άκουσε το πολιτικό μας σύστημα –τα νέα και παλιά αφεντικά του ταξιάρχη –και δεν είπαν τίποτε.
Ο Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς