Είναι άραγε κάποια έθνη όπως οι Κινέζοι (που επανέφεραν την ισοβιότητα του προέδρου τους) και οι Ρώσοι (που εξέλεξαν πρόεδρο τον Βλαδίμηρο Πούτιν με 75%) πλασμένα για τον «σοσιαλισμό»; Εκείνον τον σκληρό έως απάνθρωπο, μονοκομματικό, αυταρχικό «υπαρκτό σοσιαλισμό» με τον οποίο νομίσαμε ότι ξεμπερδέψαμε το 1989; Μου φαίνεται είναι λάθος να αναρωτιόμαστε για τα πολιτικά χαρακτηριστικά των εθνών –το σωστό ερώτημα είναι: θα εκδημοκρατιστούν κάποτε τα πολιτικά συστήματα Κίνας και Ρωσίας ή θα συνεχίσουν να λύνουν τα ζητήματα εξουσίας με τη βία; Βεβαίως δεν ασκήθηκε ανοιχτή βία ούτε για την εκλογή του Βλαδίμηρου Πούτιν ούτε για να κερδίσει την ισοβιότητα ο Σι Τζινπίνγκ –γνωρίζουμε όμως ότι και οι δύο κατάφεραν να αποκτήσουν απόλυτη εξουσία εξουδετερώνοντας τους «διεφθαρμένους» αντιπάλους τους με μεθόδους που δεν θα ήταν αποδεκτοί σε καμιά δημοκρατία αλλά είναι μέσα στα ήθη και στη λογική των εξουσιαστικών συστημάτων Κίνας και Ρωσίας.

Η αλήθεια είναι πως Κίνα και Ρωσία δεν έχουν γνωρίσει ποτέ τη δημοκρατία. Δεν αποτελούν άλλωστε εξαίρεση αυτές οι δύο μεγάλες χώρες με την αυτοκρατορική παράδοση: η πικρή αλήθεια είναι πως η δημοκρατία εξακολουθεί να σπανίζει στον πλανήτη μας. Εκλογές βεβαίως γίνονται παντού, ακόμα και στη Βόρεια Κορέα και στη Σαουδική Αραβία, αλλά αποτελούν τελετουργίες επικύρωσης: οι νικητές συγκρούσεων που έγιναν στα παρασκήνια παίρνουν την ευλογία του λαού όπως κάποτε την έδιναν οι θρησκείες στους μονάρχες.

Συνήθως τίθεται το ερώτημα: φέρνει ο καπιταλισμός τη δημοκρατία όπως συνέβη ιστορικά στην Ευρώπη; Με τα όσα βλέπουμε, είναι ολοφάνερο ότι το ερώτημα δεν έχει νόημα, άλλο πρέπει να τεθεί: πότε και πώς οι πολιτικές ελίτ αποδέχονται τη δημοκρατία και συμφωνούν να μην καταφεύγουν στη βία; Γιατί δεν γίνεται αποδεκτή η δημοκρατία, αφού είναι προς το συμφέρον όλων, δεδομένου ότι και το επάγγελμα του πολιτικού γίνεται πολύ λιγότερο επικίνδυνο και αναγνωρίζονται δικαιώματα και ελευθερίες σε μας τους πολίτες; Ισως αυτό το τελευταίο είναι το πρόβλημα· γιατί ό,τι κερδίζουμε εμείς σε δικαιώματα το χάνουν σε ισχύ οι πολιτικοί.

Εχει ενδιαφέρον και για τα καθ’ ημάς το ότι η εξουδετέρωση των αντιπάλων Πούτιν – Σι έγινε στο όνομα της καταπολέμησης της διαφθοράς –κομματικών στελεχών στη μονοκομματική Κίνα, ολιγαρχών στην πολυκομματική Ρωσία. Χρειάζεται προσοχή, η 45χρονη δημοκρατία μας δεν έχει ρίζες: τη δημοκρατική παράδοση του 19ου αιώνα την έσβησαν οι διχασμοί και οι εμφύλιοι του 20ού. Χρειάζεται προσοχή και για τον επιπλέον λόγο ότι η αυθόρμητη, θα λέγαμε, τάση των πολιτικών συστημάτων είναι προς τη βία και όχι προς τη δημοκρατία –θέλει σοφία και αρετή αυτή η τελευταία.

Τελευταία Νέα