Αγνωστοι αρχειακοί θησαυροίαπό τον Αγώνα τουΕικοσιένα βγαίνουν στο φως. Ενα αντίγραφοπαραλαβής δανείου10.000 γροσίωνγια τις ανάγκεςτης ΦιλικήςΕταιρείας με ημερομηνία 1818 και υπογραφή του ΕμμανουήλΞάνθου. Μια αίτηση χήρας αγωνιστή για αποζημίωση απότο ελληνικό κράτος. Το πωλητήριο δύο εθνικών πανδοχείων στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, μια επιστολή του Αθανάσιου Διάκου…
Σπουδαία τεκμήριαπου βρίσκονται διάσπαρτα σε αρχειακούς φορείς της χώρας και που επιχειρεί να συγκεντρώσει σε μια ενιαία βάση το Ψηφιακό Αρχείο του 1821. Μια φιλόδοξη επιστημονική προσπάθεια που στοχεύει στη διασύνδεση αρχείων πολλαπλού τύπου –έγγραφα, καλλιτεχνικά έργα, αντικείμενα, οπτικοακουστικό υλικό –σε μια ψηφιακή πλατφόρμα, την ταξινόμησή τους με βάση λέξεις – κλειδιά και με τα δεδομένα και τη δυνατότητα έρευνας σε βάθος για επιμέρους πτυχές του Αγώνα.
Το περιεχόμενό της θα προέρχεται απόελληνικά και διεθνή αρχεία, βιβλιοθήκες, μουσεία, ιδιωτικές συλλογές, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ενώ έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2021, την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
«Στόχος μας είναι να τονώσουμε την έρευνα για την Επανάσταση του 1821 και να προκαλέσουμε μια δημόσια επιστημονική συζήτηση μακριά από στείρους αυτοματισμούς και στερεότυπα. Οσοι ασχολούνται με την ελληνική ιστορία συμφωνούν ότι αυτό το θέμα δεν μελετάται όσο θα χρειαζόταν ή συζητιέται χωρίς τα ερωτήματα που θέτει το παρόν», λέει στα «ΝΕΑ» η Αντα Διάλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤκαι επιστημονική υπεύθυνη του έργου το οποίο υλοποιείται από το Κέντρο Ερευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες.
«Η Ελληνική Επανάσταση είναι ένα γεγονός που επηρεάστηκε από το παγκόσμιο πλαίσιο επαναστάσεων της εποχής, όπως της Λατινικής Αμερικής ή τη Γαλλική Επανάσταση, και αυτή έθεσε με την σειρά της νέα ζητήματα για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Η διεθνής της διάσταση είναι ένα από τα θέματα που θέλουμε να ερευνήσουμε» εξηγεί. «Υπάρχει πολύ αρχειακό υλικό, αλλά είναι διάσπαρτο, μερικές φορές δυσανάγνωστο, γραμμένο σε πολλές γλώσσες και απαιτεί συνδυαστικές ικανότητες για να μελετηθεί». Αυτήν την επεξεργασία κάνουν τώρα οι ιστορικοί που εργάζονται για το Ψηφιακό Αρχείο. «Εκτός από τα τεκμήρια, η πλατφόρμα θα περιλαμβάνει έρευνες για τους οικισμούς της εποχής, τη δημιουργία του κράτους την περίοδο της Επανάστασης και τη σχέση των πολιτών με αυτό, έναν ενδυματολογικό χάρτη, έναν εθνολογικό χάρτη, τη φύση των κτιρίων –το πώς από οθωμανικά μετατρέπονται σε ελληνικά και άλλα θέματα. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα δυναμικό εργαλείο που θα κινητοποιεί την γνώση», λέει η Αντα Διάλλα.
«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν σήμερα τμήμα του υλικού που θα περιλαμβάνει το Ψηφιακό Αρχείο της Επανάστασης του 1821.
Πωλητήριο έγγραφοτου υπουργείου της Οικονομίας
Είναι το πωλητήριο έγγραφο με το οποίο το «Υπουργείο της Οικονομίας» δηλώνει την πώληση του ενός πέμπτου δύο εθνικών πανδοχείων του Ναυπλίου στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη αντί 6.000 γροσίων. Η πώληση έγινε «διά τας ανάγκας της πατρίδος» και συγκεκριμένα για να αντιμετωπιστεί η «παρά του εχθρού πολιορκία του Μεσολογγίου (σ.σ.: δεύτερη πολιορκία) και η εύπλευσιν ελληνικού πλοίου εις τον Κορινθιακόν Κόλπο». Η πώληση έγινε με «δημοπρασία τελεσθείσα την 21η Οκτωβρίου» του 1823 και όπως αναφέρεται, ο Κολοκοτρώνης «επλήρωσε τοις μετρητοίς στο Εθνικό Ταμείο». Είναι η εποχή που το Εκτελεστικό Συμβούλιο έχει υιοθετήσει την τακτική της εκποίησης εθνικής περιουσίας για τη χρηματοδότηση του πολέμου. Πηγή: ΕΛΙΑ
Ο μισθός των εθελοντών
Εκτός από τους ρομαντικούς ιδεολόγους και τους λάτρεις του κλασικού πολιτισμού, στο πλευρό των επαναστατημένων Ελλήνων θα πολεμήσουν εθελοντικά και επαγγελματίες στρατιωτικοί που καταφτάνουν από την Ευρώπη έχοντας πείρα στα πεδία της μάχης. Με το εικονιζόμενο έγγραφο η κυβέρνηση του ελληνικού έθνους καταθέτει τις προτάσεις της για τον μισθό και τον ρουχισμό των εθελοντών στρατιωτών και αξιωματικών. Το κείμενο φέρει την υπογραφή του μέλους του Συμβουλίου του Ελληνικού Εθνους και βουλευτή του Αρείου Πάγου Θεοχάρη Κεφαλά Ολύμπιου. Πρόκειται για αντίγραφο γραμμένο στην γαλλική γλώσσα και επικυρωμένο από τον γιατρό Schott, εκλεγμένο μέλος της γενικής συνέλευσης των Φιλελληνικών Κομιτάτων του Ντάρμστατ, της Χαϊδελβέργης, της Στουτγάρδης, της Βασιλείας και της Ζυρίχης. Πηγή: ΕΛΙΑ
Επιστολή του Κολοκοτρώνη γιατην ηθική αναγέννηση της Ελλάδας
Οταν ο λευκαδίτης δραματικός ποιητής Ιωάννης Ζαμπέλιος έγραφε την τραγωδία του «Γεώργιος Καραϊσκάκης» και την αφιέρωνε στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, δεν φανταζόταν ίσως τη συγκινητική επιστολή που θα παρελάμβανε λίγο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1843. «Τωόντι κύριε ο ελληνικός αγών υπήρξε μακρύς, αιματοσταγής και πολυπόδυνος. Αλλά όσοι τον τρέξαμε δεν εξεπληρώσαμε ειμή το προς την πατρίδα ιερό χρέος μας», γράφει ο Κολοκοτρώνης. «Τον ένδοξον και αιματηρόν εκείνον αγώνα διαδέχθη ήδη άλλος, ο αγών της ηθικής αναγεννήσεως της Ελλάδος. Ο νέος αυτός αγών είναι ειρηνικός αλλά επίσης ένδοξος και επίσης ακανθώδης και επίπονος. Εάν οι απανταχού λόγιοι ομογενείς, μεταξύ των οποίων συγκαταριθμείσαι, και η βαθμηδόν εκπαιδευόμενη ελληνική νεολαία τον τρέξωσι με τον αυτόν άδηλον πατριωτισμόν και ενώσωσι την Πολιτική με την Ηθική ευδαίμων η Ελλάς! Μακάριοι και ημείς! Διότι τότε εξεπληρώθη καθ’ όλη του την ευτέλειαν το μέγα έργον και ο κύριος σκοπός της Ελληνικής Επαναστάσεως…». Πηγή: ΕΛΙΑ
Δάνειο για τη Φιλική Εταιρεία
Απόδειξη παραλαβής δανείου 10.000 γροσίων για τις ανάγκες της Φιλικής Εταιρείας. Το δάνειο έδωσε ο Παναγιώτης Σέκερης και την πρωτότυπη απόδειξη υπογράφουν ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος στις 6 Ιουλίου του 1818 στην Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι γνωστή στους ιστορικούς η ακριβής ημερομηνία σύνταξης του αντιγράφου, όμως το έγγραφο επισυνάπτεται στην αίτηση που κατέθεσε προς την Επιτροπή Αγώνος η Ζωή Σέκερη, χήρα του Παναγιώτη, στις 25 Μαρτίου 1865 με την οποία ζητούσε αποζημίωση ως χήρα αγωνιστή. Πηγή: Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, αρχεία αγωνιστών.
Λίστα Φιλελλήνων
Μία από τις επτά σελίδες μιας λίστας Φιλελλήνων. Ενός ονομαστικού καταλόγου αξιωματικών και ιδιωτών Φιλελλήνων που έφτασαν στη Σμύρνη από τον Μοριά με σκοπό να επιστρέψουν στην Ευρώπη. Τους Φιλέλληνες αυτούς είχε φιλοξενήσει ο γενικός πρόξενος της Γαλλίας. Στον κατάλογο αναγράφονται εκτός από τα ονοματεπώνυμα συνολικά 109 Φιλελλήνων, η ιδιότητά τους –οι βαθμοί των αξιωματικών, τα επαγγέλματα των ιδιωτών –ο τόπος καταγωγής τους, τα ονόματα του πλοίου που τους μετέφερε στη Σμύρνη και του πλοίου με το οποίο επέστρεψαν στην Ευρώπη. Πηγή: ΕΛΙΑ
Επιστολή του υπουργείουΠολέμου προς τον Κολοκοτρώνη
Επιστολή του υπουργείου του Πολέμου με έδρα το Ναύπλιο προς τον αρχηγό του στρατοπέδου του Νεοκάστρου, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, με την οποία τον ενημερώνουν ότι του αποστέλλονται μέσω των φροντιστών Παλαμήδη και Γ. Πετροκόπη διακόσια φτυάρια και διακόσιες αξίνες (ξυνάρια) για τις ανάγκες του στρατοπέδου.Η επιστολή προέρχεται από το ΕΛΙΑ και έχει ημερομηνία 25 Μαΐου 1825.
Διαταγή του Μινίστρου τωνΕσωτερικών Ιωάννη Κωλέττη
Με τα σημερινά δεδομένα θα μπορούσε να ονομαστεί φύλλο πορείας… Είναι ηΔιαταγή του Μινίστρου των Εσωτερικών και προσωρινού Μινίστρου του Πολέμου Ιωάννη Κωλέττη που δίνει οδηγίες για τον διορισμό, την ελεύθερη διέλευση και τη διαμονή του αντεπάρχου Σύμης, Επισκοπής και Νισύρου Ιωάννη Ψαράκη. «Ολοι οι πολιτικοί και οι πολεμικοί να του αφήσουν την δίοδον ελευθέραν, δίδοντες αυτώ τας αναγκαίας τροφάς, το κατάλυμα και ζώα δύο», γράφει στην Κόρινθο τον Μάιο του 1822. Πηγή: ΕΛΙΑ
Επιστολήτου Αθανάσιου Διάκου
Πρόκειται για λιθογραφική αναπαραγωγή μιας επιστολής που έγραψε ο Αθανάσιος Διάκος το 1821. Το χαρακτικό φτιάχτηκε στην Αθήνα από τον Γ. Κόλμαν και τιτλοφορείται «Του ήρωος Αθανασίου Διάκου επιστολής αυτογράφου κείμενον». Κάτω από την υπογραφή του Διάκου υπάρχει αποτύπωμα της σφραγίδας του. Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους.
