Με φόντο το απόλυτο λευκό της παγωμένης Νορβηγίας, ο Αναστάσιος Ζουγανέλης υπογράφει την σκηνοθεσία της παράστασης Νορβηγίαβασισμένης στο κείμενο του πολυβραβευμένου Igor Bauersima «Norway Today», παρουσιάζοντας ένα θεατρικό έργο-μελέτη στη ζωή και το θάνατο.
Σε μία ιστορική αναδρομή στην πράξη της εθελούσιας εξόδου από τη ζωή, η θεατρική παράσταση Νορβηγία, μας ταξιδεύει σε μια σύγχρονη τραγωδία που μεταμορφώνεται σε ένα αισιόδοξο παραμύθι, ακροβατώντας ανάμεσα στην παραδοξότητα της πρόκλησης του θανάτου και στο άσβεστο πάθος για ζωή.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Αναστάσιος Ζουγανέλης καταφέρνει με αριστοτεχνικό και αισθητικά άρτιο τρόπο, να παρουσιάσει στο θεατρικό κοινό το αρχέγονο φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό ψευδές δίλημμα «ζωή-θάνατος».
Οι εμπνευσμένες ερμηνείες των Μαρία Παπαφωτίου και Σταύρου Λιλικάκη, τα ψυχεδελικά ηχοτοπία του Μάνου Κουρκούλη και τα προσεγμένα video installation του Γιάννη Σκουλιδά, αποφέρουν μια μοναδική θεατρική εμπειρία, ενώ παρακολουθούμε το ταξίδι δύο νέων ανθρώπων προς αυτό που φαινομενικά μοιάζει με το τέλος τους.
Έχοντας παρακολουθήσει την παράσταση, βρεθήκαμε με τον σκηνοθέτη της Αναστάσιο Ζουγανέλη, ο οποίος μας εξηγεί πως η τάση για αυτοκαταστροφή μπορεί να μετατραπεί σε ένδοξη νίκη της ζωής.
1. Μιλήστε μας λίγο για την παράσταση που ανεβάζετε στο Από Μηχανής Θέατρο και για τους λόγους που σας οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου έργου.
Η Νορβηγία είναι μία ελεύθερη απόδοση στο κείμενο «Norway Today» του Ελβετού συγγραφέα, σκηνοθέτη, σκηνογράφου και ενός εκ των πρωτεργατών του νέου κύματος του γερμανικούθεάτρου Ιgor Bauersima. Η σύγχρονη και επιτρέψτε μου να πω, ασύγκριτα άμεση γραφή του, κέρδισε το ενδιαφέρον μου. Στο Norway Today η Τζούλι και ο Όγκαστ, δύο “σχεδόν” καθημερινοί νέοι αποφασίζουν στο ότι συμφωνούν περί απόλυτης ματαιότητας της ύπαρξης και εντελώς κυνικά συνηγορούν ως προς το να τερματίσουν τις ζωές τους. Το θέμα του έργου δηλαδή ο απρόκλητος και δίχως τέλος και δίχως ιδιαίτερη αφορμή έρωτας και η διαχρονική δύναμή του να επεμβαίνει στις ζωές μας και ριζικά να της αλλάζει, σε συνδυασμό με το δίπολο του θανάτου που τοποθετεί ο Bauersima συνέβαλλαν στο να επιλέξω εντέλει το κείμενο
2. Τα πρώτα σας βήματα έγιναν μέσα στη σχολή Σταυράκου και έχετε ασχοληθεί με τον κινηματογράφο υπογράφοντας την σκηνοθεσία ταινιών μικρού μήκους. Πως έγινε η στροφή προς το θέατρο ;
Όντως οι πρώτες μου σκηνοθεσίες ήταν στο σινεμά και εξακολουθεί να αποτελεί την βασική μου προτεραιότητα. Το θέατρο όμως είναι ένας εξίσου ενδιαφέρων για εμένα χώρος έκφρασης. Πιστεύω στον εκσυγχρονισμό του θεάτρου, συγγραφικά και σκηνοθετικά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν σέβομαι την ιστορία και τις βασικές αρχές και αισθητικές γραμμές του. Ο κόσμος όμως εξελίσσεται και ταυτόχρονα εξελίσσονται και τα προβλήματά του. Βλέπω το θέατρο και την τέχνη γενικότερα σαν χώρους επίλυσης προβλημάτων και όχι σαν 100 λεπτά διασκέδασης και “ξεχάσματος” από τα πραγματικά προβλήματα. Αντιθέτως, θα με ενδιέφερε ο κόσμος που βλέπει έργα μου, να θυμάται τα περιβλήματα του, όχι να τα ξεχνάει και μαζί να αναζητούμε λύσεις. Ο Έρωτας, ο θάνατος, η πίστη, ο φόβος, η δικαιοσύνη, η αδικία, η ηθική, τα πάθη, παραμένουν και θα παραμείνουν επίκαιρα θέματα για κάθε συγγραφέα είτε εργάζεται στο θέατρο ή στον κινηματογράφο. Αυτό που κατά την γνώμη μου έχει αλλάξει είναι το μέγεθος του κοινωνικού αδιεξόδου και κατά συνέπεια η επιτακτικότητα της παρέμβασης της τέχνης σε μονοπάτια όπου η πολιτική μαζοποίηση, ο κομματισμός και διάφοροι κοινωνικοί φορείς δεν θα φτάσουν ποτέ
3. Στη μέχρι τώρα σκηνοθετική σας πορεία, συχνά φλερτάρετε με «σκοτεινά» θέματα όπως ο φόνος ή η αυτοχειρία. Τι είναι αυτό που σας γοητεύει σε αυτές τις έννοιες ;
Από την γέννηση της μυθοπλασίας μέσω της τραγωδίας ή ακόμη και των πρώτων διθυράμβων στην Αρχαία Ελλάδα η προβληματική που σήκωνε ερωτήματα παραμένει η ίδια. Η Μήδεια σκότωσε τα ίδια της τα παιδιά, η Αντιγόνη πασχίζει να θάψει τον αδερφό της, ο Οιδίποδας κοιμόταν την ίδια την μητέρα του, η Δηιάνειρα στις Τραχίνιες προσπαθεί να σκοτώσει τον άνδρα της για να τον εκδικηθεί, Ο Φιλοκτήτης εγκαταλείπεται στην Λήμνο από τους συντρόφους του όντας δηλητηριασμένος και παραμένει 10 χρόνια εκεί παλεύοντας με έννοιες ζωής και θανάτου την ίδια στιγμή που ο Αίας αποφασίζει να αφανίσει το είδος των Ατρειδών για μία τιμή που δεν του αποδόθηκε. Παρατηρούμε λοιπόν ότι από την γέννηση της μυθοπλασίας, στόχος της ήταν να αναδείξει τα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων μέσα από σκοτεινούς ενδεχόμενους συμβολισμούς και όχι να χαλαρώσει και να υπνωτίσει τον κόσμο προσπαθώντας να τον πείσει ότι “όλα είναι καλά” γιατί πιστέψτε με δεν είναι. Πλέον έχει σταματήσει να με απασχολεί το εικαστικό αποτέλεσμα της Γκουέρνικα. Έχω πάψει να θαυμάζω εικαστικά τον πίνακα. Το μόνο που εξετάζω και θαυμάζω πλέον είναι οι λόγοι που ώθησαν τον Πικάσο στο να την συνθέσει.
4. Κορυφαίοι δημιουργοί έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα της αυτοκτονίας, αντλώντας έμπνευση από προσωπικότητες της ιστορίας και της Τέχνης που επέλεξαν την «εθελούσια έξοδο» από τη σκηνή της ζωής. Τι πιστεύετε ότι κάνει το θέμα διαχρονικής αναζήτησης;
Με αφορμή την ερώτησή σας σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι το έργο του Bauersima αλλά και η δική μου προσέγγιση σε αυτό, τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της ζωής και κατά κάθε μορφής αυτοκτονίας. Σωματικής αλλά και πνευματικής. Νομίζω ότι ο λόγος που κορυφαίοι δημιουργοί εστιάζουν στην αυτοκτονία σαν πράξη που αψηφά τον θάνατο και τον φόβο ως προς αυτόν είναι γιατί απλούσταταο μέσος θεατής, αν φυσικά αυτός υπάρχει, δεν έχει συμφιλιωθεί, δεν έχει κάνει ειρήνη με την έννοια του θανάτου, κυρίως επειδή δεν τον έχει μελετήσει και πολλές φορές άγει και φέρεται σαν να μην πρόκειται ποτέ να πεθάνει. Και συνήθως στα έργα που παρακολουθούμε θέλουμε να βλέπουμε αυτά που δεν μπορούμε να καταφέρουμε εμείς οι ίδιοι στην πραγματική ζωή.
5. Οι χαρακτήρες στο έργο του Bauersima , είναι δύο νέα παιδιά που αποφασίζουν να ταξιδέψουν μαζί διασχίζοντας την Ευρώπη, με κοινό στόχο να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Ποια είναι τα αλληγορικά σημεία που θέλετε να τονίσετε μέσα από την παράσταση;
Θα έλεγα ότι ο βασικός συμβολισμός στο έργο του Bauersima είναι εκείνος του καθαρτηρίου αλλά και του ταξιδιού με την Ομηρική έννοια. Οι ήρωες του «Norway Today» περισσότερο θέλουν να αποδράσουν από την “κατασκευασμένη” πραγματικότητα που τους έχουν επιβάλει παρά να αυτοκτονήσουν. Αντιλαμβάνομαι την αυτοκτονία περισσότερο σαν συμβολισμό όπως πολύ σωστά είπατε, παρά σαν συνειδητή πράξη, μέσα στο κείμενο. Η ίδια τους η αυτοκτονία σηματοδοτεί την προσωπική τους αναγέννηση διαμέσου των ίδιων των σταχτών τους, συμβολίζει τον θάνατο του φόβου για τον θάνατο και την νίκη της πίστης στη ζωή.
6. Έχετε επιλέξει να ενσωματώσετε στην σκηνοθεσία της παράστασης τεχνικές όπως installation και video mapping. Πιστεύετε πως υπάρχει περιθώριο εξέλιξης αυτών των τεχνικών στο ελληνικό θέατρο;
Πιστεύω στον εκσυγχρονισμό του θεάτρου και στην «μίξη» του με τον κινηματογράφο. Στο σινεμά κυριαρχεί η εικόνα στο θέατρο η υποκριτική, νομίζω έχει τεράστιο ενδιαφέρον ο συνδυασμός μέσων και τεχνοτροπιών.
Πληροφορίες Παραστάσεων:
Κάθε Τετάρτη & Πέμπτη στις 21.15
Από Μηχανής Θέατρο: Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο
Τηλ.: 210 5232097
Διάρκεια: 105’
Εισιτήρια: Γενική είσοδος 12 €, μειωμένο 7 €
Κρατήσεις εισιτηρίων: http://www.viva.gr/tickets/theater/apo-mixanis-theatro-pano-skini/norvigia/
Συντελεστές:
Πρωτότυπο κείμενο: Igor Bauersima,
Μετάφραση – Δραματουργία- Σκηνοθετική επιμέλεια: Α.Ζουγανέλης
Διανομή: Julie – Μαρία Παπαφωτίου, August – Σταύρος Λιλικάκης
Stage Construction-Stage Decoration/Wardrobe: Δώρα Τουρβά,
Σχεδιασμός Φωτισμών Νύσος Βασιλόπουλος
Sound Design – Σύνθεση πρωτότυπης μουσικής: Μάνος Κουρκούλης
Χορός-Κίνηση: Αγγελική Χατζή
Κατασκευές-Props: Jakob Traxlmayr
Φωτογραφίες: Daniel Βορεάκος
Οπτική επικοινωνία: Εμμάνουελ Παπακορδάτος
Επιπλέον Φωτογραφίες: Παναγιώτης Σαρρής
Video Installation -Video: Mapping Γιάννης Σκουλιδάς
Σκηνοθεσία προτζέκτορα: Α.Ζουγανέλης- Δώρα Τουρβά
Σύνθεση Προτζέκτορα: Γιάννης Σκουλιδάς
Επιλογή τραγουδιών: Α.Ζουγανέλης- Αγγελική Χατζή