Ο «Μαγικός αυλός» με Μπάστερ Κίτον και Νοσφεράτου

Αυλοί που περιφέρονται με ουρές από νότες. Γιγάντια σκαθάρια με ανθρώπινο σκελετό που ρίχνουν κεραυνούς. Γρήγορα ασανσέρ που από τ’ αστέρια μπορούν να φτάσουν μέχρι την Κόλαση. Αρτίστες φανταχτερά ντυμένοι και τραγουδιστές που βγάζουν άριες. Ο «Μαγικός αυλός», μία από τις πιο πολυσυζητημένες παραγωγές της ευρωπαϊκής όπερας, ύστερα από έξι χρόνια περιπλάνησης στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου (με συνολική επίδοση 350.000 θεατών), έρχεται για πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Η ευφάνταστη παράσταση της Κωμικής Οπερας του Βερολίνου, στην οποία το animation συνομιλεί με το ζωντανό θέαμα, θα παρουσιαστεί από τις 31 Μαρτίου στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος σε μουσική διεύθυνση Ζωής Τσόκανου και Γιώργου Μπαλατσινού.

Πίσω από το πρωτότυπο θέαμα κρύβεται η βρετανική θεατρική ομάδα «1927», η οποία βασισμένη στη μουσική του Μότσαρτ έχτισε ένα μείγμα ταινίας κινουμένων σχεδίων και βωβού κινηματογράφου όπου οι τραγουδιστές αλληλεπιδρούν με καρτούν επί σκηνής. «Η “1927” δουλεύει πάντα μ’ αυτό το στυλ. Πάντα δουλεύουμε με το animation, τη ζωντανή περφόρμανς και τη ζωντανή μουσική. Οπότε στην περίπτωση του “Μαγικού αυλού” κάναμε αυτό που πάντα κάνουμε, αλλά με την προσθήκη της όπερας. Πρόκειται για μια μαγική, “εκτός του κόσμου” παρουσίαση της παραγωγής. Η μουσική και η ιστορία είναι γεμάτες μαγεία και με το animation μπορείς να φτάσεις παντού, μπορείς να δείξεις τα πάντα» αναφέρει η Σούζαν Αντράντε, από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας, που ανέλαβε τη σκηνοθεσία μαζί με τον Μπάρι Κόσκι, καλλιτεχνικό διευθυντή της Κωμικής Οπερας του Βερολίνου.

Σαν σινεμά μετά μουσικής

Λειτουργώντας ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην παραδοσιακή προσέγγιση της όπερας και τη φουτουριστική ανάγνωση, η παράσταση σίγουρα θα αποτελέσει μια πρόκληση για το αθηναϊκό κοινό. «Είναι ένας εντελώς νέος τρόπος σκηνοθεσίας και παρακολούθησης της όπερας. Νομίζω πως αυτό είναι ένα από τα πολύ δυνατά στοιχεία μας. Ενα κοινό το οποίο δεν έχει δει ξανά όπερα, ίσως να πιστέψει ότι του αρέσει. Μπορεί να έρθουν και πραγματικά να το απολαύσουν. Είναι σαν κινηματογράφος με ζωντανή μουσική. Είναι μια πολύ περίεργη μείξη του σινεμά, του animation και των τραγουδιστών και δείχνει εντελώς νέο σε σχέση με το τι έχουν δει στο παρελθόν οι θεατές» τονίζει η συγγραφέας και περφόρμερ.

Οι εικόνες που περνούν από τη σκηνή αλλάζουν διαρκώς αγκαλιάζοντας ετερόκλητα στοιχεία, από την αισθητική του καμπαρέ, του μιούζικ χολ και των θεαμάτων της εποχής της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. «Εχουμε σχεδόν δέκα εκατομμύρια επιρροές! Είμαστε σαν σφουγγάρια που ρουφούν συνεχώς στοιχεία. Αλλά νομίζω πως στον “Μαγικό αυλό” μάς γοήτευσαν πολύ ο πρώιμος βωβός κινηματογράφος και τα πρώτα animations, τα παραμύθια και τα βιβλία με μύθους. Γενικά υπάρχουν τόσα πράγματα που μας εμπνέουν, όπως ο Εντουαρντ Γκόρι, ο ρωσικός κονστρουκτιβισμός, τα animations του Ρότι Ράινιγκερ» υπογραμμίζει η δημιουργός.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Παπαγκένο της «1927» έχει στοιχεία του Μπάστερ Κίτον, ο Μονόστατος φέρνει στον Νοσφεράτου, ενώ η Παμίνα θυμίζει τη Λουίζ Μπρουκς. Παρ’ όλα αυτά, στον «Μαγικό αυλό» οι διαφορετικές διαστάσεις του θεάματος ενώνονται σε μια κοινή θεατρική γλώσσα χάρη στη μουσική του Μότσαρτ. «Αυτό που δένει όλα τα στοιχεία μαζί είναι η μουσική. Εχει την ικανότητα να κινηθεί από χαρακτήρες που καταλαβαίνουμε ακριβώς σε στιγμές μεγάλου ρομαντισμού, μετά να ταξιδέψει σ’ έναν μαγικό φανταστικό κόσμο και στη συνέχεια κάπου πολύ σκοτεινά. Προσπαθήσαμε να μείνουμε πιστοί στις παρτιτούρες και αληθινοί στη μουσική ώστε να την αφήσουμε να μας κατευθύνει. Δουλέψαμε συνειδητά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, κάναμε επί μήνες και μήνες πρόβες, και σ’ αυτήν τη διαδικασία προσπαθήσαμε να κάνουμε τα πάντα να δουλέψουν σαν κομμάτια αυτού του κόσμου» επισημαίνει η Σούζαν Αντράντε. Κρίκος της συγκεκριμένης δημιουργικής αλυσίδας, άλλωστε, αποτελεί εδώ και χρόνια η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση, η οποία ως στενότατη συνεργάτρια πλέον της ομάδας θα ερμηνεύσει τον ρόλο τής Βασίλισσας της Νύχτας.

Love story

Πέρα από το δημιουργικό σύμπαν της παράστασης, όπου η εικόνα και η μουσική κινούνται στον ίδιο εναλλακτικό ρυθμό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ανάγνωση της «1927» για το βαθύτερο νόημα της ιστορίας. «Ο δικός μας μαγικός αυλός έχει να κάνει με την αγάπη. Είναι ένα απίθανο love story που δεν θα συνέβαινε ποτέ στην πραγματική ζωή. Ενα αγόρι βλέπει ένα κορίτσι και το ερωτεύεται, αν και δεν έχουν γνωριστεί ποτέ, και μετά ξεκινά αυτή η μαγική ιστορία αγάπης. Αυτό το πήραμε ως σημείο εκκίνησης. Κάπως αγνοήσαμε τις εικόνες, το μασονικό φόντο, και εστιάσαμε στο love story» παραδέχεται η σκηνοθέτρια.

Η αναζήτηση της αγάπης από την πλευρά των πρωταγωνιστών, στη ματιά της βρετανικής ομάδας, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά μονοπάτια, όπου το όνειρο συναντά τη φαντασιοπληξία, καταλήγοντας στο παραμύθι. «Η παράσταση έχει όλα τα στοιχεία του παραμυθιού και κυρίως με τον τρόπο που το διηγούμαστε. Επίσης, η ιστορία είναι ονειρική. Δεν ξέρω πόσο σχετικό είναι με τον καιρό μας τώρα, αλλά υποθέτω ότι μια ιστορία αγάπης θα είναι πάντα σχετική. Είναι το μοναδικό πράγμα με το οποίο μπορούμε όλοι να συσχετιστούμε» προσθέτει η σκηνοθέτρια.